Türkiye Birlik Partisi

Birlik Partisi (1966-1973)
Türkiye Birlik Partisi (1973-1981)
Birlik Partisi (1966-1973); Türkiye Birlik Partisi (1973-1981)
Kısaltma	TBP
Genel başkan	Hüseyin Ekici
Kurucu	Hasan Tahsin Berkman
Kuruluş tarihi	17 Ekim 1966
Kapanış tarihi	16 Ekim 1981
İdeoloji	Alevi hakları; Sekülerizm; Azınlık hakları; Sol popülizm;
Siyasi pozisyon	Sol

Türkiye Birlik Partisi (TBP) (1973'e değin Birlik Partisi), 1966-1981 arasında etkinlikte bulunan siyasi parti.

Alevi kökenli bir grup siyaset adamınca 17 Ekim 1966'da Birlik Partisi (BP) adıyla kuruldu, genel başkanlığa Hasan Tahsin Berkman getirildi. Partinin amblemi Ali'yi simgeleyen bir aslanla, onun çevresinde 12 imamı temsil eden 12 yıldızdan oluşuyordu.^[1]

Birlik Partisi programında din ve vicdan özgürlüğü vurgulanıyor,^[2] kamu düzenine, genel ahlaka ve yasalara aykırı olmayan ibadetlerin serbest bırakılması isteniyordu.^[3] 1967'de Genel Yönetim Kurulunca görevden alınan Berkman'ın yerine genel başkanlığa Hüseyin Balan getirildi. BP 1969 Milletvekili Genel Seçimleri'nde aldığı toplam 254.695 oyla (yüzde 2,8) 8 milletvekilliği elde etti. Bu seçimden sonra Millet Partisi'nden (MP) iki milletvekili de Birlik Partisi'ne katıldı.

Partinin 23-24 Kasım 1969'daki II. Kongresinde genel başkanlığa Sivas milletvekili Mustafa Timisi seçildi.^[4] Ertesi yıl Birlik Partisi'nin bazı milletvekilleri Adalet Partisi'ne (AP) geçti. 27-28 Kasım 1971'deki III. Kongrede parti adının önüne "Türkiye" sözcüğü eklendi.^[5] Parti 1973'te TBP adıyla girdiği genel seçimlerde toplam 121.759 oy (yüzde 1,1) aldı, yalnızca Timisi milletvekili seçilebildi. Türkiye İşçi Partisi (TİP) eski genel başkanı Mehmet Ali Aybar TBP'nin İstanbul listesinden seçime katıldıysa da seçilemedi. 12 Ekim 1975'te 25 ilde yapılan Cumhuriyet Senatosu üçte bir yenileme seçimindeyse TBP ancak 28.283 oy (yüzde 0.54) alabildi.

5 Haziran 1977'deki genel seçimlerde aldığı 58.540 oyla (yüzde 0,4) TBP hiç milletvekili çıkaramadı. 11 Aralık 1977'deki yerel seçimlerde oy kaybı devam etse de tek belediye başkanlığını Amasya ilinin Merzifon ilçesine bağlı Kayadüzü kasabasında kazandı. Ancak bu seçimlerden sonra TBP'nin siyasal etkinlikleri fiilen sona erdi, parti başka hiçbir seçime katılmadı. 12 Eylül 1980 Darbesi'nden sonra etkinliği durdurulan TBP 16 Ekim 1981'de öteki bütün partilerle birlikte Millî Güvenlik Konseyi tarafından kapatıldı.

Genel başkanlar listesi

#	İsim	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi
1	Hasan Tahsin Berkman	1966	1967
2	Hüseyin Balan	1967	1969
3	Mustafa Timisi	1969	1981

Türkiye Birlik Partisi ve seçimler

Genel seçimler

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Seçim	Genel Başkan	Oy	Oran	±	Sandalye	±	Meclis	Sıra
1969	Hüseyin Balan	254.708	%2,8	—	8 / 450	—	Muhalefet	6.
1973	Mustafa Timisi	121.759	%1,1	1,7	1 / 450	7	Muhalefet	7.
1977	Mustafa Timisi	58.540	%0,4	0,7	0 / 450	6	--	_

Yerel seçimler

Seçim	İl Genel Meclisi			Belediye
Seçim	Oy	%	±	Belediye
1968	149.832	%1,64	—	0
1973	41.092	%0,41	1,23	0
1977	29.039	%0,23	0,18	1

Kaynakça

^ Adviye Fenik, "Arslanlı Parti", Son Havadis Gazetesi, 09.02.1967, sf. 2
^ Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 5
^ Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 59-61
^ Cumhuriyet Gazetesi, 25.10.1969, sf. 1
^ Akşam Gazetesi, 29.11.1971, sf. 7

[1] Adviye Fenik, "Arslanlı Parti", Son Havadis Gazetesi, 09.02.1967, sf. 2

[2] Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 5

[3] Birlik Partisi, Tüzük ve Program, 1969, sf. 59-61

[4] Cumhuriyet Gazetesi, 25.10.1969, sf. 1

[5] Akşam Gazetesi, 29.11.1971, sf. 7

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Türkiye'deki eski siyasi partiler
Tek partili dönem (1923-1945)	Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) (1924-25) Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) (1930) Ahali Cumhuriyet Fırkası (ACF) (1930)
Erken çok partili dönem (1945-1960)	Millî Kalkınma Partisi (MKP) (1945-58) Çiftçi ve Köylü Partisi (ÇKP) (1946) Demokrat Parti (DP) (1946-60) Liberal Demokrat Parti (LDP) (1946) Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi (TSEKP) (1946) Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) (1946-48) Türkiye Sosyalist Partisi (TSP) (1946, 1950-52) Millet Partisi (MP) (1948-53) Demokrat İşçi Partisi (DİP) (1950-55) İslam Demokrat Partisi (İDP) (1951-52) Türkiye Köylü Partisi (TKP) (1952-58) Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) (1954-58) Vatan Partisi (VP) (1954-57) Hürriyet Partisi (HP) (1955-58) Ufak Parti (UP) (1957-58) Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) (1958-69)
Darbeler arası dönem (1960-1981)	Adalet Partisi (AP) (1961-81) Türkiye İşçi Partisi (TİP) (1961-81) Yeni Türkiye Partisi (YTP) (1961-73) Millet Partisi (MP) (1962-81) Türkiye Birlik Partisi (TBP) (1966-81) Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP) (1967-81) Millî Nizam Partisi (MNP) (1970-71) Demokratik Parti (DP) (1970-80) Cumhuriyetçi Parti (CP) (1972-73) Millî Selamet Partisi (MSP) (1972-81) Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi (TUKP) (1972-81) Sosyalist Devrim Partisi (SDP) (1975-81) Vatan Partisi (VP) (1975-81) Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) (1978-81) Sosyalist Vatan Partisi (SVP) (1979-81)
12 Eylül sonrası (1981-2002)	Büyük Türkiye Partisi (BTP) (1983) Anavatan Partisi (ANAP) (1983-2009) Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) (1983-85) Doğru Yol Partisi (DYP) (1983-2007) Muhafazakâr Parti (MP) (1983-85) Refah Partisi (RP) (1983-98) Bayrak Partisi (BP) (1983-92) Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) (1983-86) Halkçı Parti (HP) (1983-85) Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) (1984-92) Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) (1985-93) Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) (1985-95) Büyük Anadolu Partisi (BAP) (1986-92) Vatandaş Partisi (VAP) (1986) Hür Demokrat Parti (HDP) (1986) Büyük Vatan Partisi (BVP) (1986) Yeşiller Partisi (YP) (1988-94) Sosyalist Parti (SP) (1988-92) Halk Partisi (HP) (1989-91) Demokrat Merkez Partisi (DMP) (1990-91) Diriliş Partisi (DİRİ-P) (1990-97) Halkın Emek Partisi (HEP) (1990-93) Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) (1990-91) Sosyalist Birlik Partisi (SBP) (1991-95) Demokrasi Partisi (DEP) (1991-94) Demokrat Parti (DP) (1992-2005) İşçi Partisi (İP) (1992-2015) Özgürlük ve Eşitlik Partisi (ÖZEP) (1992) Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP) (1992-93) Sosyalist Türkiye Partisi (STP) (1992-93) Yeniden Doğuş Partisi (YDP) (1992-2002) Yeni Parti (YP) (1993) Büyük Değişim Partisi (BDP) (1993-94) Sosyalist İktidar Partisi (SİP) (1993-2001) Birleşik Sosyalist Parti (BSP) (1994-96) Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) (1994-2003) Yeni Demokrasi Hareketi (YDH) (1994-97) Demokrasi ve Barış Partisi (DBP) (1996-2002) Barış Partisi (BP) (1996-99) Demokrat Türkiye Partisi (DTP) (1997-2008) Demokratik Halk Partisi (DEHAP) (1997-2005) Fazilet Partisi (FP) (1997-2001) Aydınlık Türkiye Partisi (ATP) (1998-2010) Değişen Türkiye Partisi (DEPAR) (1998-2002) Sosyalist Birlik Hareketi (SBHP) (1999-2009) Demokrat Halk Partisi (DHP) (1999-2010) Avrasya Partisi (AAP) (2002) Yeni Türkiye Partisi (YTP) (2002-04) Yeni Yüzler Partisi (YYP) (2002)
AK Parti dönemi (2002-günümüz)	Özgür Toplum Partisi (ÖTP) (2003-07) Sosyaldemokrat Halk Partisi (SHP) (2002-10) Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) (2002-15) Halkın Yükselişi Partisi (HYP) (2005-08) Hürriyet ve Değişim Partisi (HÜRPARTİ) (2005-18) Demokratik Toplum Partisi (DTP) (2005-09) Katılımcı Demokrasi Partisi (KADEP) (2006-19) Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) (2008-2014) Hak ve Eşitlik Partisi (HEPAR) (2008-19) Yeni Parti (YENİPARTİ) (2008-12) Alternatif ve Değişim Partisi (AL PARTİ) (2008-12) İşçilerin Sosyalist Partisi (SOSYALİST PARTİ) (2008-13) Demokratik Sol Halk Partisi (DSHP) (2009-10) Türkiye Partisi (TP) (2009-12) Eşitlik ve Demokrasi Partisi (EDP) (2010-12) Halkın Sesi Partisi (HAS PARTİ) (2010-12) Milliyetçi ve Muhafazakâr Parti (MMP) (2010-13) Toplumsal Uzlaşma Reform ve Kalkınma Partisi (TURK PARTİ) (2010-22) Devrimci Halk Partisi (DEV-PARTİ) (2011-17) Güven Partisi (GP) (2012-14) Yeni Dünya Partisi (YENİ DÜNYA) (2013-23) Demokratik Gelişim Partisi (DGP) (2014-15) Anadolu Partisi (ANAPAR) (2014-15) Millet ve Adalet Partisi (MİLAD Partisi) (2014-17) Halkın Türkiye Komünist Partisi (2014-17) Türkiye Değişim Partisi (TDP) (2020-23) Büyük Türkiye Partisi (BÜYÜK TÜRKİYE) (2020-24) Aydınlık Demokrasi Partisi (ADP) (2021-24) Memleket Partisi (Memleket) (2021-25)
Güncel siyasi partiler İttifaklar Türkiye'de siyaset