Bitu Mustafa Paşa
 | Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Nisan 2017) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Murzakan Mirza | |
|---|---|
| Doğum | 1490 İdarey, Kabarda (Çerkesya) |
| Ölüm | 15 Haziran 1537 İstanbul |
| Hanedan | İnalid |
| Babası | İdar Mirza Temruko |
| Annesi | Nazcan Hatun |
Çerkes Bitu Mustafa Paşa veya Bitu-Murza İdaroviç Çerkassky (1490, Kafkasya - 15 Haziran 1537, İstanbul), Kabardey Çerkes Hükümdarı İdar İnarmasokoviç'in en büyük oğlu, Sultan I. Süleyman'ın kayınbiraderi ve Mahidevran Sultan'ın anne-baba bir ağabeyidir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitu Mustafa 1490 yılında Kuzey Kafkasya'da dünyaya geldi. Babası Kabardey Çerkes Hükümdarı İdar İnarmasokoviç ve annesi Mengli Giray'ın büyük kızı Nazcan Hatun'dur. Nazcan Hatun'un küçük kardeşi Ayşe Hatun Sultan da I. Selim ile evliydi. Bu bağlantı sayesinde Bitu Mustafa'nın ablası Fatı Şahidevran Hatun 1508/09 yılında Anadolu Eyaleti beylerbeyi Karagöz Ahmed Paşa ile evlendirildi. Gelin alayı Bahçesaray'dan gemi ile Trabzon'a geçti. Fatı Şahidevran Hatun'un yanında nedime olarak küçük kız kardeşi Akile Hatun'da bulunuyordu. Gelin alayına Bitu Mustafa'da refakat etti.[kaynak belirtilmeli]
Ocak 1512 yılında Bitu Mustafa'nın diğer kız kardeşi Mahidevran Sultan'da Kefe sancakbeyi olan Şehzade Süleyman ile evlendirildi.
1525 yılında İdar-Murza Çerkes Hükümdarı oldu ve Bitu Mustafa'da veliaht ilan edildi. İstanbul'da kız kardeşi Mahidevran'ın Saray'da ki durumunun Hürrem yüzünden kötüye gitmesi yüzünden 1535 yılında Sadrazam Pargalı İbrahim Paşa'nın da desteği ile Çerkes elçisi olarak İstanbul'a geldi. Aynı sene kendisine Vezir payesi tevcih edildi ve 1536 yılında İkinci Vezir olarak Kubbe Veziri oldu. Pargalı İbrahim Paşa'nın öldürülmesinden sonra Saray'da ki durumu sallantıya uğradı. Kendisine Çerkes topraklarına geri dönmesi tavsiye edildiği halde kardeşi Mahidevran ve yeğeni Şehzade Mustafa için İstanbul'da kalmayı seçti. İbrahim Paşa'nın öldürülmesinden bir sene sonra 15 Haziran 1537 tarihinde Eyüp tarafında bulunan Sarayında kısa bir rahatsızlıktan sonra 47 yaşında aniden öldü. Hürrem Sultan'ın entrikaları yüzünden zehirletildiği söylentisi bir süre devam etmesine rağmen bir araştırma yapılmadı. Ölümünden sonra bütün malı Devlet Hazinesine intikal edildi. Babası İdar-Murza 1540 yılında ölünce Çerkesya tahtına üvey kardeşi (İdar-Murza'nın ikinci eşinden olan oğlu) Temruk-Murza geçti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yılmaz Öztuna: Devletler ve Hanedanlar, 2. Cilt, Ankara 1989
- Çağatay Uluçay: Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1992
- Andre Clot: Mektuplar 1980-1985