Cağalazâde Mahmud Paşa
| Cağalazâde Mahmud Paşa | |
|---|---|
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | Ocak 1643 |
| Akraba(lar) | Carlo Cigala (amca) |
| Ebeveyn(ler) | Yusuf Sinan Paşa Sâliha Hanımsultan |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | Osmanlı İmparatorluğu |
| Birimi | Osmanlı Ordusu |
| Çatışma/savaşları |
|
Cağalazâde/Cığalazâde/Cağaloğlu Mahmud Paşa (ö. Ocak 1643), 17. yüzyıl Osmanlı devlet adamıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğumu hakkında bilgi mevcut değildir. Babası, asil İtalyan Cigala hânedanına mensup ve annesi Lucrezia tarafından Boşnak asıllı Yusuf Sinan Paşa'dır. Annesi ise Ayşe Hümâşâh Sultan'ın kızı Sâliha Hanımsultan'dır.[1] Amcası Carlo Cigala'dır.[2]
Mahmud Paşa'nın erken yaşamı bilinmiyor. 1600'de Emir Mehmed Paşa'nın yerine Şam Beylerbeyi yapıldı. Başarısızlığından ötürü bir yıl, bir ay ve 16 gün sonra azledildi.[3] 1603'te, Osmanlı-Safevî Savaşı kapsamında gerçekleşen Şirvan kuşatmasında kalenin muhâfızıydı; beklenmedik bir saldırıya uğrayan hazırlıksız Osmanlı garnizonu kaleyi teslim etti. Mahmud Paşa bu olaydan az evvel kaçmıştı. 1604-1605 araları Diyâr-ı Bekr Beylerbeyliği görevini sürdürdü. 1607'de Bağdat Beylerbeyliğine tâyin edildi. Aynı sene, Bağdat'ta Celâlî İsyânları çerçevesinde yaşanan Taviloğlu Mustafa ayaklanmasını bastırdı.[4] Bağdat'ın güneyindeki Mahmudiye şehrini kurduğu belirtilmektedir.[5] 1608'de azledilerek iki yıl devlet makamlarından uzaklaştırıldı.[6]
Mahmud Paşa, 1610-1617 yıllarında Halep'i yönetti.[7] 1612'de III. Mehmed'in kızı Hatice Sultan ile evlendi. Hatice Sultan'ın 1613'teki ölümü üzere, Ekim 1613'te yarı kardeşi Hümâşâh Sultan ile evlendi.[2][8] 1614'te Dîvân-ı Hümâyun'da kubbe vezirliğine getirildi. 1623'te İstanbul'dayken, anbean şiddetlenen Abaza Paşa Ayaklanması'nı Yeniçeri ağası Kara Mezağı ile birlikte kontrol altına almakla sorumlandırıldı. Ordusu, 8.000 yeniçeri ve sipâhîden oluşuyordu. Mahmud Paşa, Bursa'ya kadar geldiğinde, "biz bu kadar asker ile Abaza'ya karşı koyamayız" diyerek İstanbul'a yol aldı.[9] Yeniden kubbe vezîri yapılan Mahmud Paşa, bir daha önemli makamlara atanmadı. 1633'ün sonlarında Safevîler'e karşı sefer düzenleyen Sultan IV. Murad, hazırlıkları şahsen denetiyordu. Maltepe'de dört paşayı yerlerinde bulamayınca, sinirinden hepsini sürgüne gönderdi; bunlardan biri Cağalazâde Mahmud Paşa idi.[10] Kısa süre içinde Hacca giden paşa, döndüğünde emekliye ayrıldı.[11] Ocak 1643'te öldü. Sicilli-i Osmânî'ye göre, "bir işe yaramadı. Uysal, başarısızdı".[6] Bağdat, Halep ve diğer şehirlerde toprakları vardı.[12]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Süreyya, Mehmed (Ağustos 1996). Sicill-i Osmânî. 5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. s. 1513. ISBN 975-333-043-X.
- ^ a b Graf, Tobias P. (2017). The Sultan's Renegades: Christian-European Converts to Islam and the Making of the Ottoman Elite, 1575-1610. Oxford: Oxford University Press. ss. 164, 180, 182. ISBN 978-0-19-879143-0.
- ^ el-Müneccid, Salâhaddîn (2021). Selçuklu ve Osmanlı Döneminde Şam Valileri. İstanbul: Selenge. s. 77. ISBN 978-625-7459-21-1.
- ^ Dabağyan, Levon P. (2015). Osmanlı Ermenileri ve Bir Devrin Anatomisi: Bilinmeyen II. Abdülhamid Han. İstanbul: Yedirenk. s. 56. ISBN 978-605-326-024-0.
- ^ Bayatlı, Nilüfer (2021). "Osmanlı Döneminde Bağdad Valileri (1534-1917)". Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı: 193.
- ^ a b Süreyya, Mehmed (Haziran 1996). Sicill-i Osmânî. 3. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. s. 925. ISBN 975-333-041-3.
- ^ Bulduk, Abdulgani F. (2007). Diyarbakır Valileri. İstanbul: Medrese Yayınları. s. 77. ISBN 978-975-9044-30-5.
- ^ Öztuna, Yılmaz (1965). Başlangıcından Zamanımıza Kadar Türkiye Tarihi. 7–8. İstanbul: Hayat Yayınları. s. 201.
- ^ Kahraman, Seyit A.; Dağlı, Yücel (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, I. Kitap - I. Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ss. 185-186.
- ^ Şimşirgil, Ahmet (2016). Zeynep Bektaş (Ed.). İmparatorluğun Zirvesi ve Dönüş. Kayı. 6. İstanbul: Timaş Yayınları. s. 123. ISBN 978-605-08-1778-2.
- ^ von Hammer-Purgstall, Joseph. Çevik, Mümin (Ed.). Büyük Osmanlı Tarihi. 9. Özdek, Refik tarafından çevrildi. İstanbul: Üçdal Neşriyat. s. 156.
- ^ Taner, Melis (2020). Caught in a Whirlwind: A Cultural History of Ottoman Baghdad as Reflected in its Illustrated Manuscripts. Leiden: Brill. s. 11. ISBN 978-90-04-41280-4.