Carcı, Arpaçay
| Carcı | |
|---|---|
 | |
 Kars'ın konumu | |
  Carcı Carcı'nın Kars'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Kars |
| İlçe | Arpaçay |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1.788 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 170 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0474 |
| İl plaka kodu | 36 |
| Posta kodu | 36730 |
Carcı, Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Carcı köyünün eski adı Carca'dır. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Carca (جارجە) olarak geçer.[4] Buna rağmen Nişanyan Yeradları'nda köyün 1920'den beri aynı adı taşıdığı yazılmıştır.[5]
Carca köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın sınırları içinde bulunan Palakatsio bölgesinde yer alıyordu.[6] Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Carca köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Çıldır livasının Canbaz nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köy boş olarak kaydedilmiştir. Söz konusu defteri yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Carca köyünün Çıldır Gölü'nün güneyinde, ancak oldukça uzak bir noktada bulunduğunu belirtmiştir.[4]
Carca köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresi köyü 1886 nüfus sayımında Carci (Джарджи) şeklinde kaydetmiştir. Bu sırada bu yerleşim, Kars sancağının Zaruşad kazasının Zaruşad nahiyesinin 15 köyünden biriydi. Bu tarihte köydeki 7 hanede, 25'i erkek ve 31'i kadın olma üzere, 56 kişi yaşıyor ve nüfusun tamamı Kürtlerden oluşuyordu.[7]
Carca köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Carcı (جارجی) şeklinde geçer. Bu sırada köy, Kars vilayetinin Zaruşad (Arpaçay) kazasına merkez nahiyesine bağlıydı.[8] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idarî konuma sahipti ve nüfusu 133 kişiden oluşuyordu.[9] 1965 genel nüfus sayımında Carcı köyünün nüfusu 281 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 14 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Kars il merkezine 48 km, Arpaçay ilçe merkezine 6 km uzaklıktadır.[11]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Köyde 1886 yılında 56 Kürt yaşamaktaydı.[12]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 170[2] |
| 2021 | 180[2] |
| 2020 | 190[2] |
| 2019 | 199[2] |
| 2018 | 228[2] |
| 2017 | 187[2] |
| 2016 | 201[2] |
| 2015 | 212[2] |
| 2014 | 219[2] |
| 2013 | 239[2] |
| 2012 | 246[2] |
| 2011 | 257[2] |
| 2010 | 250[2] |
| 2009 | 247[2] |
| 2008 | 252[2] |
| 2007 | 257[2] |
| 2000 | 268[13] |
| 1990 | 312[14] |
| 1985 | 354[15] |
| 1886 | 56[12] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Carci, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Kars Arpaçay Carcı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 400". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 192. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 206". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 757.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 356" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ "Carcı Köyü". YerelNet.org.tr. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ a b "ЗАРУШАДСКИЙ УЧАСТОК (1886 г.)" (Rusça). ethno-kavkaz.narod.ru. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.
- ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.