Common rail
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ağustos 2013) |
Common Rail, “tutuculu püskürtme” veya “ortak boru” anlamına gelen, dizel motorlarda kullanılan bir yakıt enjeksiyon sistemidir. Bugüne kadar kullanılan aynı türdeki sistemlere göre yakıt sarfiyatı, egzoz gazı emisyonu, çalışma sistemi ve gürültü oluşumunda daha üstün bir sistemdir. Direkt tahrik edilen blok veya tek pompalı sistemlerden farklı olarak Common-Rail'de basınç oluşumu ve püskürtme ayrılmaktadır. Geleneksel dizel direkt püskürtücüleri yaklaşık 900 bar'lık basınç ile çalışırken, Common-Rail Sistemi, yakıtı 1500 bar'a kadar yükselen bir basınç ile ortak bir boru üzerinden enjektörlere dağıtır. Elektronik motor kumandası, bu yüksek basıncı, motorun devir sayısına ve yüküne bağlı olarak ayarlar.
Püskürtmeyi, enjektörler üzerinde bulunan ve süratle anahtarlanabilen manyetik supaplar sağlamaktadır. Bu da püskürtmenin şekillendirilmesi, püskürtme miktarının ölçülmesi ve yakıt püskürtmesi bakımından yeni imkânlar sağlamaktadır. Ayrıca yine bu imkânlar sayesinde yeni sistemin bir avantajı olan Pilot (ön) Püskürtme ortaya çıkmaktadır.
Pilot püskürtme, esas ana püskürtmeden önce oluşarak yakıtın yanmasına ilişkin çıkış oranlarını yüksek derecede iyileştirmektedir. Ön veya çoklu püskürtme, süratli manyetik supaplarına çok kere kumanda edilmesi ile oluşturulur. Böylece hem zararlı madde ve gürültü emisyonu hem de dizel motorlarının sarfiyat değerleri daha da azaltılmaktadır. Common-Rail sistemi, motorda önemli değişiklikler yapılmadan, kullanılan püskürtme sisteminin yerini alabilmektedir.
Basınç oluşumunun ve püskürtmenin ayrılmasına ilişkin tek şart, bir dağıtıcı boru (rail) ve enjektörlere giden borulardan oluşan, Yüksek Basınç Tutucusu'dur. Sistemin çekirdek parçası, manyetik supap kumandalı enjektördür. Püskürtme olayı, beyinden manyetik supaba giden bir sinyal ile başlatılır. Bu arada püskürtülen miktar, hem manyetik supabın açılma süresine hem de sistem basıncına bağlıdır. Sistem basıncını, yüksek basınçlı, pistonlu pompa oluşturmaktadır. Adı geçen pompa, düşük tahrik dönme momentleri ile çalışır, bu da pompa tahrikinin yükünü azaltmış olur. Basınç oluşumu için, binek otomobillerde distribütör tipi pompalar; ticari araçlarda ise sıra tipi pompalar öngörülmüştür. Common-Rail sistemlerinde, beyin, sensörler ve çoğu sistem fonksiyonları, başkalarında bulunan pompa-meme-birimi ve pompa-boru-meme gibi zamana bağlı tek pompa sistemleri ile eşittir. Common-Rail tekniği ile varılan gelişmeler duyulabilmekte ve ölçülebilmektedir. Ön püskürtme sayesinde bu direkt püskürtücü, ön yanma odalı motorun düşük gürültü seviyesi ile çalışırken aynı zamanda en katı egzoz gazı kurallarına da uymaktadır.
Otomobil üreticilerinin common rail uygulama adları
[değiştir | kaynağı değiştir]- British Leyland Motor Corporation: CRS
- Deutz AG: 4d34i
- BMW: D
- Chevrolet: VCDi
- Citroen:HDI
- Cummins ve Scania: XPI
- Cummins: CCR
- Daimler: CDI (ve Chrysler Jeep araçlarında sadece CRD olarak)
- Fiat Group (Fiat, Alfa Romeo ve Lancia): JTD (MultiJet, JTDm, CDTi, TiD, TTiD, DDiS ve Quadra-Jet)
- Ford Motor Company: TDCi (Duratorq)
- Honda: i-CTDi ve i-DTEC
- Hyundai ve Kia: CRDi
- IKCO: EFD
- Isuzu: iTEQ
- Jeep: CRD
- Komatsu: Tier3, Tier4, 4D95 and higher HPCR-series
- Mahindra: CRDe, DiCR, m2DiCR
- Mazda: MZ-CD, Skyactiv-D, DTİD
- Mitsubishi: DI-D
- Nissan: dCi
- Opel: CDTI
- Proton: SCDi
- PSA Peugeot Citroën: HDi’’’
- Renault: dCi
- SsangYong: XDi
- Subaru: TD D
- Tata: DICOR ve CR4
- Toyota: D-4D ve D-Cat
- Volkswagen Group (Volkswagen, Audi, Seat and Skoda): TDI
- Volvo: D ve D5
