Dağdibi, Oltu
| Dağdibi | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Dağdibi Dağdibi'nin Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°39′53″N 42°09′26″E / 40.6647°K 42.1572°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Oltu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 1276 m |
| Nüfus | 159 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25400 |
Dağdibi, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dağdibi köyünün eski adı Avçala'dır.[5] Gürcüce bir yer adı olan Avçala (ავჭალა), "avi" (ავი) ve "çala" (ჭალა) kelimelerinden oluşur.[6][7] Gürcü coğrafyasında yaygın bir yer adı olan Avçala, Türkçeye Havcala (هاوجلا) şeklinde girmiştir.[8]
Avçala köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün sınırları içindeki Avçala Kalesi bu dönemden kalmış olmalıdır.[9]
Avçala köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Avçala (Авчала) olarak kaydettiği yerleşim, 1886 nüfus tespiti sırasında, Oltu sancağının Oltu kazasına bağlı Kaskanlı Kürt aşiretine bağlı köylerden biriydi. Köyün nüfusu, 52'si erkek ve 61'i kadın olmak üzere, 17 hanede yaşayan 113 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Kürt olarak kaydedilmiştir.[10] Rus idaresi sırasında nüfusu artmış olan köyde, 1896'da 134 kişi, 1906'da da 131 kişi tespit edilmiştir.[11]
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında Oltu bölgeside araştırma gezisi yapmış, Bana Deresi'nin Oltu Çayı'na katıldığı noktada Avçala köyünün ve burada tuz üretimi yapılan bir tuzlanın bulunduğunu yazmıştır. Oltu Çayı'nın iki yakasında birer kale bulunduğunu belirtmiştir.[5] Takaişvili'nin sözünü ettiği kaleler Parnaki Kalesi ile Avçala Kalesi'dir.
Alçala köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Havcala (هاوجلا) adıyla Erzurum vilayetinde Oltu kazasına bağlı Kosor nahiyesinin köylerinden biriydi.[8] 1940 genel nüfus sayımında "Havcalı" şeklinde yazılmış olan köy, Oltu kazasının Kömürlü nahiyesine bağlıydı ve 118 kişi yaşıyordu.[12] Avçala veya Havcala Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Dağdibi olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Dağdibi köyünün nüfusu 242 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 23 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Dağdibi köyündeki başlıca tarihsel yapı Avçala Kalesi'dir.[9]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Oltu Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[15]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 132 km, Oltu ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır.[16] Mahalle, Oltu'nun kuzeydoğusunda olup, D.955 numaralı Göle-Oltu ve D.060 numaralı Olur-Oltu devlet yollarının kavşağındadır.[17]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 159[2] |
| 2021 | 166[2] |
| 2020 | 159[2] |
| 2019 | 156[2] |
| 2018 | 155[2] |
| 2017 | 155[2] |
| 2016 | 157[2] |
| 2015 | 160[2] |
| 2014 | 170[2] |
| 2013 | 180[2] |
| 2012 | 193[3] |
| 2011 | 197[3] |
| 2010 | 207[3] |
| 2009 | 209[3] |
| 2008 | 235[3] |
| 2007 | 243[3] |
| 2000 | 342[3] |
| 1990 | 318[18] |
| 1985 | 355[19] |
| 1965 | 242[20] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Oltu Dağdibi Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Dagdibi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 52". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
- ^ "ავი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 25 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "ჭალა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 25 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 250. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 697". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 119, ISBN 9786052100271.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 672". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 259.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Dağdibi Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.