Dernek, Pazar
| Dernek | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Dernek Dernek'in Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 114 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 671 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Dernek, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dernek köyünün eski adı Kostanivati'dir.[4] Gürcü dilbilimce İoseb Kipşidze de 1917 yılında Kostanivati (კოსტანივათი) şeklinde yazmıştır.[5] Lazca bir yer adı olan Kostanivati'nin kişi adı Kostani'den (კოსტანი) türediği ve "Kostani'nin yurdu" anlamına geldiği tahmin edilmektedir.[4] Bu yer adı Türkçeye Kostanivat olarak girmiştir. Nitekim 1876 Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kostanivat (قوسطانیوات) olarak geçer.[6][7]
Kostanivati köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[8] Bu yerleşim, 1876 tarihli Trabzon Vilayeti salnamesine göre, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 30 hanede yaşayan 115 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusundan ibaret olması ihtimali de vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 197 koyun, 95 keçi, 60 inek, 8 öküz ve 15 at kaydedilmiştir.[9]
Nikolay Marr, 1910 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisinde köyün adını "Kostanevi" şeklinde yazmıştır. Marr, Atina kazasında 69 köy bulunduğunu, bunlardan 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmıştır. Zağnati de Lazcanın konuşulduğu köylerden biriydi.[10] Kostanivati köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesinde araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, köyün adını Rusça Kostanevat (Костаневат) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köydeki 47 hanede 197 kişi yaşıyordu.[11]
Kostanivati köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[7] 1935 genel nüfus sayımında Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 341 kişiden oluşuyordu.[12] Kostanivati veya Kostanivat Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Dernek olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Dernek köyünün nüfusu 624 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 252 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy; Rize il merkezine 44 km, Pazar ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 671[2] |
| 2019 | 676[2] |
| 2018 | 725[2] |
| 2017 | 579[2] |
| 2016 | 523[2] |
| 2015 | 655[2] |
| 2014 | 584[2] |
| 2013 | 795[2] |
| 2012 | 555[2] |
| 2011 | 576[2] |
| 2010 | 587[2] |
| 2009 | 618[2] |
| 2008 | 611[2] |
| 2007 | 629[2] |
| 2000 | 563[15] |
| 1990 | 971[15] |
| 1985 | 986[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dernek, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 5 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Dernek Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 108, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 170". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 373, ISBN 9789157871117.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 72, ISBN 9786055753634.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 169". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 249.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 707". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ a b c d "Dernek Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.