Derviş
Derviş, bir tarikata ve şeyhe bağlı olan mürid, sûfiyâne bir hayat yaşayan kişi.
Farsça bir kelime olmakla birlikte bütün müslüman milletlerin dillerine girmiş olan derviş, esas itibarıyla "muhtaç, fakir" anlamlarına gelir, Tasavvufi mana itibarıyla Allah fakiri, Allah'a muhtaç olduğunu hisseden, Allah'ı talep eden, Ehl-i Suffa (Peygamberin en yakın arkadaşları) anlamında derviş sıfat olarak kullanılmıştır. Dervişân da derviş kelimesinin çoğuludur.
Muhammedi şeriatta biat edilen evliyayı Allah'a vesile kabul edip, İslam'ın esaslarını yerine getirmek için söz veren sadakat ve samimiyeti esas kabul edip Allah'a bağlanan, zamana göre bağlı olduğu mürşidinin tasavvufi ögretisi üzere yaşamaya çalışan, Allah adamı, ehl-i hal olarak da anılır. Allah'a giden yol olarak kabul edilen tarikatler, dervişlerin üniversitesi olmuştur. Derviş mürşidinin tasarrufatı altında adedini mürşidin belirlediği Allah'ın zikri ile meşgul olup nefsindeki kötülüklerden arınıp insan olabilme, Allah'a kulluk yapabilme gayretiyle yaşar. Mutasavvifi en büyük derviş olarak Muhammed'i kabul eder.
Mutasavvifinin dervişlikle ilgili sözleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Akılcı dinden felsefe, nakilden tasavvuf, hakikat zuhur eder. Akılcı dinden mürteci yetişir. Nakli yaşayan, derviş sıfatının tecelli ettiği bahtiyar toplumlarda irtica-i hal kesinlikle olmaz. Dervişin anayasası kulluk vazifesini yerine getirmektir. Teslimiyete ne kadar sadık kalırsa o kadar makamı rızadan nasip alır. Pir-i Galibi
- Derviş mürşidinin manevi vazifesinde peygamberine biat eder. Söz Allah'a verilir, biat peygambere yapılır. Yaşadığı zamana yetişemedin ise her zaman bu türlü rahmet-i ilahi mevcuttur. Noksan değildir. Veraset taşıyan, izin ve icazet sahibi mürşide biat edilir. Mürşitten gayrısı kendi ismine biat alamaz. Pir-i Galibi
- "Dervişlik hâldir, söz değildir, söz ile ele geçmez." (Abdulkadir Geylani)
- "Dervişlik olsaydı tâc ile hırka / Biz dahi alırdık otuza kırka". - Yunus Emre
Etimolojik ve Terminolojik Anlamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Farsça “der” (kapı) ve “viş” (eşik) kelimelerinin birleşmesinden oluşan derviş (درويش), sözlükte “kapı eşiğinde duran, kapı kapı dolaşan, yoksul” anlamlarına gelir. Tasavvuf terminolojisinde ise, bir mürşide bağlanarak manevi yolculuğa çıkan, dünya malından el çeken, kendini Hakk'a adayan kişiyi ifade eder.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de Derviş ile ilgili sözler mevcuttur.
Wikimedia Commons'ta derviş ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
