Bayramilik
Bayramilik veya Bayramiyye Tarikatı, kurucusu Hacı Bayram-ı Veli'nin (1352-1429) adına izafeten Bayramîyye Tarikatı olarak tanınmıştır. Hacı Bayram-ı Veli'nin, hocası Safev’îyye şeyhi Hoca Alâ ed-Dîn Ali Erdebilî'nin talebelerinden Şeyh Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli'nin Aksaray'da ölümünden sonra Ankara'ya dönüp irşâd fa'aliyetlerine başladığı 1412 tarihi, ilk Türk tarikatı[1] olan Bayramiye'nin kuruluşu olarak kabul edilir.
Bayramîyye Tarikatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayramiyye tarikatı; Hacı Bayram-ı Veli tarafından Halvetiyye ve Nakşibendiye'nin Ekberî sufi düşünce tarzı altında harmanlanarak birleştirilmesi ile kurulmuş bir tasavvuf yoludur.
İlkeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarikatta üç temel unsur vardır. Bunlar Cezbe, Muhabbet, Sırr-ı İlahî olarak sıralanırlar.
Kulun Allah'a doğru aşk ile çekilmesine Cezbe, Allah'ın kulu kulun da Allah'ı sevmesine Muhabbet denir. Bayramilikte bu ikisini elde eden mürid ilahî sırrı elde etmek için çaba gösterir.
Her tarikatın kendisine özel bir başlığı (takke) bulunur ki bu başlığa Tac denir. Bayrami tarikatının tacı beyaz renkli, altı dilimli olup tam tepesinde beyaz keçeden birbiri içinde üç daire bulunurdu. Buna gül adı verilirdi. Bu başlığın üzerine yeşil renkli sarık sarılırdı.
Günümüzde devam etmemekle birlikte, etkileri Aziz Mahmud Hüdayi'nin kurduğu Halvetiye yolunda ve mutasavvıf yazar İsmail Hakkı Bursevî'nin eserlerinde görülmektedir.
Kolları
[değiştir | kaynağı değiştir]Hacı Bayram-ı Veli'nin ölümünden sonra tarikat, müridleri üzerinden Akşemsettin'a atfedilen (Şemsîyye-î Bayramîyye Tarikatı), Bıçakçı Ömer Dede (Şeyh Emir Sıkkinî)'ye atfedilen (Melâmetîyye/Melâmîyye-î Bayramîyye Tarikatı),[2] ve Akbıyık Sultan'a atfedilen (Celvetîyye-î Bayramîyye Tarikatı) olmak üzere üç ayrı kola ayrılarak devam etmiştir.
Konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hacı Bayram-ı Veli
- Halvetiyye
- İbn Arabi
- Ekberilik
- Akşemseddin
- Muhammed Nur'ül Arabi
- Niyâzî-i Mısrî
- Halvetiye
- Aziz Mahmud Hüdayi
- İsmail Hakkı Bursevî
- Safranbolulu Mehmed Emin Halvetî
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi: "Bayramiyye" maddesi, Fuat Bayramoğlu ve Nihat Azamat, 1992, İstanbul, c.5, s.270.
- ^ Dünkü ve Bugünkü Melâmîler, Abdurrahman Cerrahoğlu, Bayram Yayıncılık, İstanbul, 1984.
- ^ Balcıoğlu, Tahir Harimî, Türk Tarihinde Mezhep Cereyanları, Ahmet Sait Baskısı, 271 sayfa, Kanaat Neşriyatı, Istanbul, 1940.
