Ebü’s-Sâc Dîvdâd

Ebü’s-Sâc Dîvdâd
Ebü’s-Sâc Dîvdâd
Ahvaz Abbasi valisi
	Görev süresi; 875-876
Hükümdar	Mutemid
Yerine gelen	İbrahim bin Sima
Kişisel bilgiler
Doğum	Ebü’s-Sâc Dîvdâd b. Yûsuf Dîvdest; Abbasiler Halifeliği
Ölüm	879
Çocuk(lar)	Muhammed ve Yusuf
Ebeveyn(ler)	Bababsı: Yûsuf Dîvdest
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Abbasiler Halifeliği
Çatışma/savaşları	Beşinci Fitne

Ebü’s-Sâc Dîvdâd (Arapça: أبو الساج ديوداد; ö. 879), Abbasiler Halifeliği'nin en önemli emirlerinden, komutanlarından ve yetkililerinden biri olan Soğdyalı bir prenstir. Azerbaycan'daki Sacid hanedanının aynı adlı atasıdır. Babasının adı Yûsuf Dîvdest'tir.

Hayatı

Ebü’s-Sâc, Uşrusana'ya bağlı, birbirine çok yakın iki köy olan Cankakath ve Suydak'tan gelen Soğdya ailesine mensuptu. Abbâsîler'in hizmetine girdi ve Afşinliler'in 837 yılında isyancı Babek Hürremi'ye karşı gerçekleştirdiği son seferde savaştı. 839'da Kârinî isyancısı Mâzyâr'a karşı, bir yıl sonra da Afşin'in yardımcısı ve kuzeni olan Menkcur el-Fergani'ye karşı savaştı. Sonraki birkaç on yıl boyunca çeşitli eyaletlerde halifelere hizmet etti.^[1] 865 yılında o yılki iç savaşta halife Müstaîn'in yanında yer almış ve Medâin'in savunmasından sorumlu tutulmuştur.^[2]

875 yılında, Ebü’s-Sâc halife tarafından Ahvaz valisi olarak atandı ve bir grup Zenci köleyi toplayıp isyana teşvik eden Ali ibn Muhammed'in isyanını bastırma görevi verildi. Ebü’s-Sâc, Ahvaz'a doğru giderken, askeri maceracı Muhammed ibn Vasil'i bastırmak için damadı Abdurrahman ibn Muflih'i Fars'a gönderdi. Ancak, Ebü’s-Sâc Dulab'da (Ahvaz yakınlarındaki bir köy) iken, Abdurrahman'ın yenilgisi ve ölümü haberi ona ulaştığında, bunun yerine Askar Mukram'a gitti. Zenciler bunu fırsat bilip Ahvaz'a saldırdılar ve şehri yağmalayıp öldürdüler. Bunun üzerine halife, Ebü’s-Sâc'ı görevden alarak yerine İbrahim bin Sima'yı atamıştır.

Ertesi yıl Ebü’s-Sâc, halifeye karşı Irak'a doğru ilerlerken ordusunu Huzistan'a götüren Saffârî emiri Yakûb bin Leys'e katıldı. Saffârîlerin yenilgisiyle sonuçlanan Deyrülâkül Muharebesi'nde hazır bulunmuş ve savaştan sonra Yakub'u kötü taktikleri nedeniyle azarladığı rivayet edilmiştir. Yenilginin ardından halife naibi Muvaffak, onun Irak'taki mallarına el koymuştur. 879 yılında Yakub, kolik hastalığından öldü ve yerine küçük kardeşi Amr bin Leys geçti ve Abbâsîler ile barış yaptı.

Halifeyle barış yaptıktan sonra Ebü’s-Sâc, Fars'tan ayrılıp Bağdat'a gitti, ancak Bağdat'a ulaşmayı başaramadan Kasım-Aralık aylarında Gundeşapur'da ölmüştür. İki oğlu Muhammed ve Yusuf, Azerbaycan'ın sırasıyla birinci ve üçüncü Sacid valisi olarak önemli kariyerlere sahip olmuşlardır.

Kaynakça

Özel

^ Madelung, "Dynasties," 228
^ Madelung, "Banu Saj"

Genel

Khatibi, Abolfazl; Poor, Daryoush Mohammad. "Abū al-Sāj". Encyclopedia Islamica. BRILL.
Bosworth, C.E. The History of the Saffarids of Sistan and the Maliks of Nimruz (247/861 to 949/1542-3). Costa Mesa, California: Mazda Publishers, 1994.
Madelung, Wilfred. "Banu Saj." Encyclopaedia Iranica. Ed. Ehsan Yarshater. Columbia University. Retrieved 17 August 2011.
Madelung, W. (1975). "The Minor Dynasties of Northern Iran". Frye, Richard N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 198-249. ISBN 0-521-20093-8.

Konuyla ilgili yayınlar

Bosworth, C. Edmund (2009). "Abū l-Sāj". Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Stewart, Devin J. (Ed.). Encyclopaedia of Islam, THREE (İngilizce). Brill Online. ISSN 1873-9830.

[1] Madelung, "Dynasties," 228

[2] Madelung, "Banu Saj"

[1]

[2]