Eski Belgrad Gar Binası
Sırpça: Зграда старе Главне железничке станице | |
 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Rekonstrüksiyon altında |
| Tür | Eski tren istasyonu, gelecekteki müze |
| Mimari tarz | Akademik sanat |
| Konum | Sava Meydanı, Belgrad |
| Ülke | Sırbistan |
| Koordinatlar | 44°48′31″K 20°27′20″D / 44.80861°K 20.45556°D |
| Başlama | 1882 |
| Tamamlanma | 1885 |
| Açılış | Şablon:Başlangıç tarihi ve yaşı |
| Kapanma | 1 Temmuz 2018 |
| Sahip | Sırbistan Cumhuriyeti |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Dragutin Milutinović |
| Şablon:Yapı bilgi kutusu/Kültürel miras | |
Eski Belgrad Gar Binası (Sırpça: Зграда старе Главне железничке станице), eski adıyla Belgrad Garı, Sırbistan'ın başkenti Belgrad'daki Sava Meydanı'nda bulunan ve 1884'ten 2018'e kadar şehrin ana tren istasyonu olarak hizmet vermiş anıtsal bir yapıdır. Mimar Dragutin Milutinović'in planlarına göre inşa edilen bina, Sırbistan için büyük öneme sahip bir kültürel anıt olarak koruma altındadır.[1] Tren trafiğine kapatıldıktan sonra, bina Sırbistan Tarih Müzesi'ne ev sahipliği yapmak üzere yeniden yapılandırılmaktadır.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İnşaat ve açılış
[değiştir | kaynağı değiştir]_s%C3%ADnaut%C3%B3busz,_m%C3%B6g%C3%B6tte_egy_mil%C3%A1n%C3%B3i_ALn_Breda_motorvonat._Fortepan_23237.jpg)
Binanın inşası, Sırbistan Prensliği'nin ilk demiryolu hattı olan Belgrad–Niş hattının yapımıyla doğrudan bağlantılıdır. Bu hat, Viyana'dan İstanbul'a uzanan uluslararası demiryolunun bir parçasıydı. Bina, 1882 ve 1885 yılları arasında, büyük Avrupa şehirlerindeki istasyonlardan esinlenerek akademik sanat üslubunda inşa edilmiştir. İnşaatın yapıldığı bataklık alan, Çingene Göleti (Şablon:Lang-sr) ve daha sonra Bara Venecija olarak biliniyordu.[3]
İlk tren, 1 Eylül (E.U. 20 Ağustos) 1884'te kraliyet töreniyle Zemun'a hareket etti. İlk yolcular arasında Kral I. Milan Obrenović, Kraliçe Natalija Obrenović ve Veliaht Prens Aleksandar bulunuyordu.[4]
İşletme ve önem
[değiştir | kaynağı değiştir]Gar, onlarca yıl boyunca Belgrad'ın en işlek tren istasyonu olarak hizmet verdi ve hem uluslararası (Avala, Hellas Express gibi) hem de ulusal trenler için ana merkezdi. II. Dünya Savaşı sonrası dönemde Yugoslavya'nın ve Sırbistan'ın birçok tarihi olayına tanıklık etmiştir. Josip Broz Tito'nun naaşı, 1980 yılında Ljubljana'daki ölümünün ardından bu istasyondan geçirilmiştir. 2015 yılındaki Avrupa sığınmacı krizi sırasında ise istasyon, Balkan rotası üzerindeki ana merkezlerden biri haline gelmiştir.
Kapanışı ve yeniden işlevlendirilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Belgrad Sahil Projesi (Beograd na vodi) kapsamında, şehrin ana demiryolu merkezinin yeni inşa edilen Belgrad-Merkez Garı'na (Prokop) taşınmasına karar verildi. Yolcu trafiği kademeli olarak yeni istasyona yönlendirildi ve gar, 1 Temmuz 2018'de Budapeşte'ye giden son trenin hareket etmesiyle birlikte demiryolu trafiğine tamamen kapatıldı.[5]
Kapatılmasının ardından, tarihi binanın korunarak Sırbistan Tarih Müzesi'ne dönüştürülmesi kararlaştırıldı.[2] Binanın ve çevresindeki Sava Meydanı'nın Stefan Nemanja Anıtı ile birlikte yeniden düzenlenmesi çalışmaları sonraki yıllarda başladı.
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Gar binası, 19. yüzyıl Belgrad'ının en anıtsal yapılarından biridir ve eski kraliyet başkentinin bir sembolüdür. Akademik sanat üslubunda tasarlanmıştır. Mimari kompozisyonuna, üçgen bir alınlık ile taçlandırılmış ana girişin klasik tarzda tasarlanmış merkezi risaliti hakimdir. Yapı, 1983 yılında büyük öneme sahip bir kültürel anıt olarak tescil edilmiştir.[1]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Cephe detayları, 2012. -
Bina görünümü -
İstasyon faaliyetteyken, 2008. -
Sava Meydanı'ndaki bina ve Stefan Nemanja Anıtı, 2023. -
Rekonstrüksiyon sırasındaki bina, 2024.
.jpg)
.jpg)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Železnička stanica (Gar Binası)". Belgrad Şehri Kültürel Anıtları Koruma Enstitüsü (Sırpça). 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ a b "Istorijski muzej Srbije u zgradi Glavne železničke stanice (Sırbistan Tarih Müzesi, Ana Gar Binası'nda)". Politika Online (Sırpça). 21 Kasım 2020. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.
- ^ Bujović (2003). Beograd u prošlosti i sadašnjosti (Sırpça). Draganić. s. 242. ISBN 86-441-0014-9.
- ^ "Srpske novine, 21.8.1884". Sırbistan Milli Kütüphanesi Dijital Arşivi (Sırpça). 21 Ağustos 1884. 27 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ "Otišao poslednji voz (Son tren de gitti)". Politika (Sırpça). 1 Temmuz 2018. 1 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gar Binası, Belgrad Şehri Kültürel Anıtları Koruma Enstitüsü sitesinde Şablon:Dil simgesi