Fritigern
Fritigern (MÖ 370'lerde yaşadı), Gotlar Savaşı (376-382) sırasında Hadrianopolis'de kazandığı kesin zaferin ardından, 382'de Gratianus ve I. Theodosius ile barış yapıldığında Gotlar için olumlu koşullar yaratan Tervinglerin Got şefiydi.
Athanarik ile arasındaki çatışma
[değiştir | kaynağı değiştir]Fritigern'e dair en eski referanslar, Valens'in Tervinglere saldırısı (MÖ 367/9) ile Hunların Tervinglere yaptığı akınlar (yaklaşık MÖ 376) arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde, Fritigern ile önde gelen bir Terving hükümdarı olan Athanarik arasında bir iç savaş çıkmış olabilir. Fritigern ile Athanarik arasındaki çatışma Sokrates, Sozomenos ve Zosimus tarafından belirtilmiştir.[1] Fakat Ammianus Marcellinus ve Philostorgius tarafından belirtilmemiştir. Bu iç savaştan önce veya savaş sırasında Fritigern, Ariusçu Hristiyanlığa geçmiştir.
Sokrates'e göre, Fritigern ve Athanarik Gotların rakip liderleriydi. Bu rekabet savaşa dönüşünce, Athanarik avantaj elde etti ve Fritigern Roma'dan yardım istedi.[2] İmparator Valens ve Trakya ordusu müdahale etti, Valens ve Fritigern Athanarik'i mağlup etti. Bunun ardından Fritigern, Hristiyanlığa geçti.[1] Zosimus'a göre, Athanarik, Gotların kralıydı. Hadrianopolis'deki zaferlerinden bir süre sonra ve Theodosius'un tahta çıkmasından sonra, Fritigern, Alatheus ve Saphrax Tuna'nın kuzeyine hareket ettiler Athanarik'i yendiler.[3]
Roma İmparatorluğu topraklarına geçişi
[değiştir | kaynağı değiştir]376'da Tervingler, Hunların artan baskısı altına girdi. Fritigern, Valens'ten Tervinglerin kuzey Roma sınırını geçip Mezya veya Trakya'ya yerleşmeleri için izin istedi. Valens, Fritigern'in takipçilerinin imparatorluğa girmesine izin verdi. Karşılığında askerlik hizmetine tabi tutulacaklardı, ancak diğer Roma tebaasıyla aynı muameleyi göreceklerdi. Sonuçta ikisi de olmadı. Bu arada Athanarik ve takipçilerinin çoğu Kafkasya'ya çekildi. 376 sonbaharında Romalılar, Alavivus ve Fritigern'in halkının Tuna'yı geçip Mezya eyaletine yerleşmesine yardım etti.[2] 376/7 kışında, Tervinglerin yerleştiği bölgelerde kıtlık çıktı ve yardım çağrıları cevapsız kaldı.[4] Dahası bölgenin Roma valilerinden olan Lupicinus onlara kötü davrandı ve aç bıraktı.[2] Birkaç Terving liderini bir ziyafete davet ettiler ve bazılarını öldürüp diğerlerini rehin aldılar. Alavivus büyük olasılıkla rehin kaldı, ancak Fritigern kaçmayı başardı ve Tervinglerin lideri oldu. Kısa süre sonra Roma İmparatorluğu'na savaş ilan etti.
Valens'e karşı savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]Fritigern, 376'daki Marcianopolis Muharebesi'nde Lupicinus'u kesin bir şekilde yendi.[2] Gotlar, Mezya'yı yağmalamaya devam etti ve 377'de Trakya eyaletinin çoğunu ele geçirdi. Başlangıçta Gotları küçümseyen Valens,[2] durumun ciddiyetini fark edip generali Traianus'u gönderdi ve Batı imparatoru Gratianus'dan yardım istedi. Gratianus generallerini Koca Balkan Dağları'nın doğusundaki Gotları zaptetmek için gönderdi. Söğütler Muharebesi'nde, Batı ve Doğu İmparatorluğu'nun birleşik birlikleri Fritigern'i bir araba kalesine çekilmeye zorladı. Fritigern kalesini terk etmeyi reddetti ve bunun yerine Hun ve Alan süvarilerinin desteğini almayı başardı. 377 yazında Gotlar, Hellespont ve Karadeniz'e yeniden erişim sağladılar. Dibaltum ve Augusta Trajana'yı yağmalayarak Frigiderus'u İlirya'ya çekilmeye zorladılar. Gotların artık başkent Konstantinopolis'i tehdit ettiğinin farkında olan Valens, Pers cephesinden önemli miktarda kuvvet çekerek Sasanilere önemli tavizler vermek zorunda kaldı. Valens'in ordusu, 12 Haziran'da Melantias'a doğru hareket etti. Gratianus, Alamanlar'a karşı yaptığı seferde alıkonulduğundan Haziran ve Temmuz boyunca Gotlarla çatışmak için bekleyen Valens'i destekleyemedi. Valens, Gotların Hadrianopolis'e doğru ilerlediğini duyduğunda, kampını terk etti ve onlarla buluşmak üzere yürüdü.
Fritigern, 8 Ağustos gecesi iki mektupla elçiler gönderdi. Fritigern, barış görüşmeleri teklif ederek Romalıların düzenini bozmak ve süvari birliklerinin toplanmasını beklemek istiyordu.[2] İlk mektup, Trakya'da toprak karşılığında barış ve askeri ittifak teklif ediyordu. Valens'e özel olarak hitaben yazılan ikinci mektupda ise Valens'ten seferber kalmasını, böylece Fritigern'in kendi halkını barışı korumaya ikna edebilmesini istiyordu. Valens teklifi reddetti ve ertesi gün Gotlarla çatışmak üzere yürüyüşe geçti. Fritigern, müttefikleri Alatheus ve Saphrax önderliğindeki Greuthungi süvarilerinin yaklaşmasını sağlayan barış görüşmelerini sürdürerek bir süre ara verdi.[2] Ardından gelen Hadrianopolis Muharebesi'nde Gotlar kesin bir zafer kazandı. Roma ordusu bozguna uğradı ve ağır kayıplar verdi.[2] Valens, savaşın ardından öldü.[2] Fritigern, Hadrianopolis'i kuşattı ancak başarılı olamadı. Gratianus'un generalleri, 381 yazında Gotları Trakya'ya geri püskürtmeyi başardı. Ardından barış görüşmeleri başladı ve 3 Ekim 382'de barış ilan edildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Socrates Scholasticus, Church History, book 4, chapter 33; Sozomen, Church History, book 6, chapter 37; Zosimus, Historia Nova, book 4.
- ^ a b c d e f g h i Ammianus Marcellinus, Res Gestae, Roma Tarihi, Kitap XXXI, çev. ve not. Samet Özgüler, Turkuvaz Yayınları, İstanbul 2024. ISBN 978-625-6548-13-8.
- ^ Zosimus, Historia Nova, Kitap IV.
- ^ Gibbon 1880.