GAZ (Rusça: Горьковский автомобильный завод / ГАЗTur.Gorkovskiy Otomobil Fabrikası) - Rusya merkezli, otomobil işletmesi, binek araba, hafif kamyon ve minibüs üreten büyük üreticisidir. Fabrika 1932 yılında V. M. Molotov ad. Nijniy Novgorod Otomobil Fabrikası isimle kuruldu. Sovyetler Birliği döneminden beri ülkenin en büyük ve en önemli otomotiv firmasıdır. 1994 yılında özelleştirilen firma, Pavlovo Otobüs (PAZ), KAvZ, LiAZ, Yaroslavl Motor Fabrikası (YaMZ) ve UMZ firmaları ile beraber GAZ Group'un yan kuruluşudur. Merkezi Nijni Novgorod'dadır.
Nijniy Novgorod otomobil fabrikası (Rus.: Нижегородский автомобильный завод / Nijegorodskij Avtomobilnyj Zavod, НАЗ - NAZ) 1 Ocak 1932 tarihinde açıldı ve aynı yılda onun konveyerden 1,5 tonluk kamyon NAZ-AA (1933 yılından itibaren - GAZ-AA) indi. Aynı yıllın Aralık ayında binek araba GAZ-A'nın 5 kişilik «fayton» karoser ile üretimi başladı.
İlk otomobillerin Ford Motors parça şemasından yapılmasına rağmen, şemalar başlangıçtan Amerikan asıl örneklerden farklıydı: kavrama pleytinin karteri ve direksiyon kutusu güçlendirilmiştir, radiyator şekli değistirilmiştir, inçli demir leblebleri milimetrelik demir lebleblerle değiştirilmiş. Ford patentleri kendi öz arama ve eklemelerle birleştirmesiyle, GAZ tasarımcıları GAZ-AA temeli üzerinde büyük bir aile orijinal üretim modellerin ve türevlerin oluşturdu:
1933 yılında - 17 kişilik otobüs GAZ-03-30, Gorkovski otobüs fabrikasında (Rus.: Горьковий завод автобусов / Gorkovski Zavod Avtobusov (ГЗА / GZA, eski. «Гудок Октября» / Gudok Oktebrya)) üretilirdi;
1933 yılında - GAZ-A bazinda GAZ-4 kamyoneti ve ara sıra sedan GAZ-3, GAZ-6 üretilirdi.
1934 yılında - 2 tonluk uç dingili (6×4) kamyon GAZ-AAA ve 1,2 tonluk damperli kamyon GAZ-410;
1938 yılında - modernize edilen GAZ-MM, gaz jeneratörlü 1 tonluk GAZ-42 kamyonu, yarı çelik tırtıllı GAZ-60 kamyonu ve hijenik karavanı GAZ-55 GZA fabrikasında üretilirdi;
17 Nisan 1935 yılında montaj hattından 100000'ci arabası indi, GAZ-A. Böylece GAZ ülkede ilk 100000 araba üreten otomotiv fabrikası olur.
GAZ, ilk başta Model A ve Model AA araçlarında Ford markasını kullanmaya devam etti. GAZ, Model A'dan GAZ-4 kamyonet modelini üretti. Model A'nın üretimi 1936 yılında durduruldu ve Ford'un sözleşmesine bağlı olarak yepyeni bir aracın üretimine başladı. GAZ M-1, Ford'un V8 otomobilinin kopyasıydı. Ford döneminde üretilen araçlarda 3.3 litrelik 4 silindirli bir motor kullanıldı.
GAZ, 1938 yılında ise bir ilki gerçekleştirdi ve dünyada ilk defa bir sedan otomobile 4 tekerlekten çekiş uyguladı. GAZ 61-73, 3.3 litre Ford 4 silindirli motoru kullanıyordu. Ve motor gücü, kilitli diferansiyelleri ile birlikte 4 tekerleğe aktarılıyordu.
Rusya
Azerbaycan SSC
Beyaz Rusya SSC
Ermenistan SSC
Estonya SSC
Gürcistan SSC
Letonya SSC
Litvanya SSC
Kırgizistan SSC
Rusya SFSC
Tacikistan SSC
Ukrayna SSC
