Galeşçe

Galeşçe
Galeşçe
گالشی, دیلمی
Telaffuz	Galeşi, Deylemi
Bölge	İran
Etnisite	Gilekler
Dil ailesi	Hint-Avrupa İran Batı İran dilleri Kuzey Batı İran dilleri Gilekçe Galeşçe; ; ; ; ;
Yazı sistemi	Fars alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3	glk

Galeşçe ya da Deylemce^[1]^[2]^[3] Gilekçenin Gilan eyaletinin doğu ve güneydoğu bölgeleri ile Mazenderan eyaletinin batısında konuşulan lehçesidir.^[4]

Coğrafi dağılım

Galeş (Deylem) lehçesi İran'ın kuzeyi Hazar Denizi'nın güneybatısındaki Gilanin dağlık bölgelerinde, Rudbar, Rüstemabad, Şiahkal, Deyleman, Emlaş, Eşkorat ve Mazenderan eyaletinin Ramsar, Tonekabon bölgelerinde konuşulmaktadır.^[5]

Dil bilgisi

Galeş (Deylem) lehçesi, dağlık ve merkezlerden uzak bölgelerde konuşulması ve bu nedenle genellikle çevre yerleşimlerle temas düzeyinin düşük olmasına bağlı olarak diğer dil ve lehçelerden az etkilenmiştir. Bu noktada Galeş lehçesi kentlerde konuşulan Gilekçeden daha özgündür. Dil bilgisel olarak Galeş lehçesi Lahican dışında Doğu Gilan ve Batı Mazenderanda konuşulan lehçelerle benzerlik göstermektedir.^[6]

Gramer

Zamirler

Galeş (Deylem) lehçesinde zamirlerin aktif, pasif ve posesif olmak üzere üç durumu vardır:^[7]

Zamir	Ben	Sen	O	Biz	Siz	Onlar
Aktif	mo	to	on	ame	şeme	işan
Pasif	mere	tere	one	amere	şemere	oşane
Posesif	mi şi	tı şi	one şi	ami şi	şımi şi	oşane şi

Kaynakça

^ پاینده لنگرودی، محمود (۱۳۷۷). آیین‌ها و باورداشت‌های گیل و دیلم. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ص. ۶.
^ "Gilaki". Ethnologue. 24 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022.
^ Marcel Bazin- Gilan in Encyclopædia Iranica:Geography and Ethnography [۲][پیوند مرده] Its main ethnic groups belong all to the northwestern branch of the Iranian linguistic group (Bazin and Bromberger, pp. 13-14 and map 3). The most important one is the Gīlak, who live in the central plain, the eastern coastal fringe and the southeastern highlands. But both dialectal differences and socio-cultural features oblige to divide the Gīlak into three groups: the raštī and lāhījānī Gīlak, respectively in the western and the eastern part of the plain, show only slight differences, but the gālešī Gīlak or deylamī in the southwestern mountains have quite another language as well as an agropastoral way of life opposed to that of the Gīlak paddy-growers in the plain.
^ «محمود رنجبر» و «رقیه رادمرد»؛ «بررسی وتوصیف گویش گالشی»؛ نشر گیلکان
^ محمود رنجبر» و «رقیه رادمرد»؛ «بررسی وتوصیف گویش گالشی»؛ نشر گیلکان
^ میثم نوائیان، نیما فرید مجتهدی، ابوطالب قاسمی وسمه‌جانی (۱۳۹۸). گالش‌ها. فرهنگ ایلیا. ص. ۴۵.
^ نجبر، محمود (۱۳۸۲). بررسی و توصیف گویش گالشی. نشر گیلکان. ص. ۶۲

Hint-Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] پاینده لنگرودی، محمود (۱۳۷۷). آیین‌ها و باورداشت‌های گیل و دیلم. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ص. ۶.

[ethnologue-2] "Gilaki". Ethnologue. 24 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022.

[3] Marcel Bazin- Gilan in Encyclopædia Iranica:Geography and Ethnography [۲][پیوند مرده] Its main ethnic groups belong all to the northwestern branch of the Iranian linguistic group (Bazin and Bromberger, pp. 13-14 and map 3). The most important one is the Gīlak, who live in the central plain, the eastern coastal fringe and the southeastern highlands. But both dialectal differences and socio-cultural features oblige to divide the Gīlak into three groups: the raštī and lāhījānī Gīlak, respectively in the western and the eastern part of the plain, show only slight differences, but the gālešī Gīlak or deylamī in the southwestern mountains have quite another language as well as an agropastoral way of life opposed to that of the Gīlak paddy-growers in the plain.

[4] «محمود رنجبر» و «رقیه رادمرد»؛ «بررسی وتوصیف گویش گالشی»؛ نشر گیلکان

[5] محمود رنجبر» و «رقیه رادمرد»؛ «بررسی وتوصیف گویش گالشی»؛ نشر گیلکان

[6] میثم نوائیان، نیما فرید مجتهدی، ابوطالب قاسمی وسمه‌جانی (۱۳۹۸). گالش‌ها. فرهنگ ایلیا. ص. ۴۵.

[7] نجبر، محمود (۱۳۸۲). بررسی و توصیف گویش گالشی. نشر گیلکان. ص. ۶۲

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]