Graç Paşa
| Graç Paşa | |
|---|---|
 Graç Paşa'nın portresi, 12 Ağustos 1854 | |
| Doğum | Friedrich Grach 1812 Trier, Birinci Fransız İmparatorluğu |
| Ölüm | Ağustos 1854 (41-42 yaşlarında) Rusçuk, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm sebebi | Kolera |
| Bağlılığı |  Prusya Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1829-1854 |
| Rütbesi | Mirliva |
| Çatışma/savaşları | |
Graç Paşa ya da doğum adıyla Friedrich Grach (d. 1812, Trier – ö. Ağustos 1854, Rusçuk), Alman askerî mühendis, Prusya topçu subayı ve Osmanlı mirlivasıdır. Yaklaşık 13 yıl Osmanlı ordusunda bulunan Graç, en çok Kırım Savaşı'nın Silistre Kuşatması'ndaki hizmetleriyle tanınır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Prusya'daki yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Friedrich Grach, 1812'de Birinci Fransız İmparatorluğu'nun Trier şehrinde Alman asıllı bir âileye doğdu. Eğitimini Trier'de tamamladı, 1829'da Prusya'nın Koblenz şehrinde konumlanan 8. Topçu Tugayı'na katıldı. 1830-1831 yıllarında askerî bir okulda öğrenim gördü, 1835'te Berlin'deki Muhâfız Topçu Alayı'na iştirak etti. Burada Karl Marx ile tanışıklık kurdu.[1] 1841'de Zürih'te topçu kumandanı yapıldı, aynı sene Kral IV. Friedrich Wilhelm tarafından Osmanlı İmparatorluğu'na yollandı.[2]
Osmanlı İmparatorluğu'ndaki yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul'a göç eden Graç'a ilk etapta binbaşı rütbesi verildi. Evlendikten sonra, İstanbul'a bir saat uzaklıkta bulunan ve bir kışlaya yakın konumdaki Litros'a yerleşti.[3]
Kırım Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kırım Savaşı'nın patlak vermesiyle Avrupa cephesine gönderildi, akabinde Silistre kalesinin savunmalarını güçlendirmekle görevlendirildi. Ruslar'ın beklenen saldırısı 14 Nisan 1854'te gerçekleşti. Miralay yapılan Graç, Musa Hulûsî Paşa'nın sağ koluydu.[4] Çatışma, bir tarafta Graç, diğer tarafta ise Ruslar adına Karl Şilder'ın bulunması nedeniyle "iki Alman mühendis arasındaki bir mücadele olarak da tasvir edilebilir".[5] Şehirde, Graç'ın başarılı planlarını Musa Paşa'nın ustalıkla uygulaması sâyesinde Osmanlı askerleri muazzam bir savunma sergiledi.[6]
Silistre Kuşatması sırasında mirlivalığa terfî eden Graç Paşa, ordu nezdinde derin bir saygı uyandırırdı.[2] Graç Paşa, Ağustos 1854'te Rusçuk'ta koleradan 41-42 yaşlarında öldü.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Heinrich, Michael (2019). Karl Marx and the Birth of Modern Society. New York City: Monthly Review Press. s. 115. ISBN 9781583677353.
- ^ a b "Augsburger Postzeitung" (249). Augsburg: Haas & Grabherr. 12 Eylül 1854. s. 827.
- ^ Kiefer, J. (1896). "Erinnerungen aus der Vogelwelt der Türkei". Ornithologische Monatsschrift. Cilt 21. Magdeburg: Budig. s. 21.
- ^ Köremezli, İbrahim (Aralık 2013). Ottoman War on the Danube: State, Subject, and Soldier (1853–1856) (PhD tez). Ankara: Bilkent Üniversitesi. s. 230.
- ^ Köremezli, İbrahim (2021). "Kırım Savaşı'nda Osmanlı Stratejisi: Rus Ordusuna Karşı Tuna'yı Savunmak". Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi. 6 (2). Serkan Yazıcı. s. 775. doi:10.24186/vakanuvis.927878. ISSN 2636-7777.
- ^ Öztürk, Özhan (2016). Pontus: Antikçağ'dan Günümüze Karadeniz'in Etnik ve Siyasi Tarihi (3 bas.). Ankara: Nika Yayınevi. s. 138. ISBN 9786058389175.
- ^ "Militär Nekrolog. 1854". Allgemeine schweizerische Militärzeitung. 21 (47). Basel: Graphische Anstalt Zofinger Tagblatt. 16 Temmuz 1855. s. 187.
