Hacı Dimitar
Hacı Dimitar | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Mayıs 1840 İslimiye, İslimiye Sancağı, Edirne Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu (günümüzde Sliven, Bulgaristan) |
| Ölüm | 10 Ağustos 1868 (28 yaşında) Buzluca, Filibe Sancağı, Edirne Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu (günümüzde Buzluca, Bulgaristan) |
Dimitar Nikolov Asenov (Bulgarca: Димитър Николов Асенов Bulgarca telaffuz: [diˈmitɐr niˈkɔlof ɐˈsɛnof]; 10 Mayıs 1840 – 10 Ağustos 1868), daha çok Hacı Dimitar (Bulgarca: Хаджи Димитър) olarak bilinir. Bulgarca telaffuz: [ˈhad͡ʒi diˈmitɐr] ), Bulgaristan'ın Osmanlı egemenliğinden kurtarılması için çalışan en önde gelen Bulgar voyvodalarından birisidi.
Dimitar, o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan Sliven'de (İslimiye), tüccar Nikola Asenov ve eşi Marinka Asenova'nın ailesinde doğdu. İki yaşındayken ailesi Kudüs'e hacca gitmiş ve o andan itibaren Dimitar bir hacı (хаджия) olarak kabul edilmiştir.[1] 1862'deki Hacı Stavri Ayaklanması sırasında Hacı Dimitar, tüm yaz boyunca lideri olduğı çete ile Balkan Dağları'nda dolaşmıştır.
Erken isyan faaliyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]1864'te Stoyan Voyvoda çetesine sancaktar olarak katıldı. On iki kişiden oluşan çete, Veliko Tırnovo Yunan piskoposunun öldürülmesinden sonra kurulmuştu. Ancak, şehre girmeden önce dağıldılar ve üyeleri liderlerinden ayrıldı. Hacı Dimitar komutayı devraldı ve çeteyi Sliven yakınlarındaki Balkan Dağları'na, ardından Ağustos ayında Romanya'ya götürdü.
21 Mayıs 1865'te Georgi Sava Rakovski'nin evinde bir başka grup daha kuruldu. Üyeleri arasında Hacı Dimitar, Stefan Karaca, Yurdan Yurdanov, Petar Shivarov ve Todor Shivarov vardı. Grup, 13 Haziran'da Silistre yakınlarında Tuna Nehri'ni geçerek Deliorman üzerinden Kotel yakınlarındaki dağlara yöneldi. Tunca, Tvarditsa, Karlovo, Gabrovo ve meşhur haydut toplanma yeri Aglikina Polyana bölgesinde faaliyet gösterdiler. Çete, Ağustos 1865'te Romanya'ya döndü.
Liderliğini Dyado Zhelyo, Hacı Dimitar ve Stefan Karaca üstlendiği 20 kişilik bir çete, 1866 yazında Romanya'dan Tuna Nehri'ni geçmiştir. Dağlara ulaştıktan sonra üçe bölünen grup, aynı yılın sonbaharında yeniden toplanıp Romanya'ya dönene kadar faaliyet gösterdiler.
Hacı Dimitar ve Stefan Karaca'nın çetesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Hacı Dimitar ve Stefan Karaca'nın çetesi 1868'de Romanya'da kuruldu. Üyelerinin çoğu Belgrad merkezli başarısız İkinci Bulgar Lejyonu'na katılmıştı. Dimitar'ın çetesi 5 Temmuz'da bir yelkenliyle Vardim'de Tuna'yı geçti ve Pavlikeni yakınlarındaki Karaisen bağlarında bin kişilik bir Osmanlı takip birliğiyle savaşa girdi. Çete düşmanı atlatmayı başardı ve Gorna Lipitsa topraklarına ulaştı. Orada 7 Temmuz'da ikinci bir savaş yaşandı ve çete sadece bir üyesini kaybederken, iki üyesi de yaralanırken Osmanlılara önemli hasar verdi. Çete, 8 Temmuz'da yine savaştığı Vişovgrad'a ilerledi. Ertesi gün, güney-güneydoğuda çok uzak olmayan bir yerde, Karadzha'nın yaralanıp esir düştüğü ve çetenin yenildiği kanlı bir çatışma oldu. Geriye kalan 58 kişi, Hacı Dimitar önderliğinde Balkan Dağları'na doğru yola çıktı, ancak 18 Temmuz'da Buzluca Tepesi'nde bastırıldılar. Bu son çatışmada yenildikten sonra, ağır yaralanan lider Hacı Dimitar, hayatta kalan çete üyeleri tarafından bir sedye üzerinde Osmanlı ordusundan uzaklaştırılarak, Svezhen köyüne 3 km uzaklıktaki Kadrafill Dağı'na taşındı. Orada, Ağustos 1868 ortalarında öldü. Aynı dağın altına gömüldü. 6 Kasım 1880'de kemikleri, Svezhen köyündeki "Aziz Petrus ve Aziz Pavlus" Kilisesi'nin avlusuna yeniden gömüldü. Yaklaşık iki ay sonra, kemikleri annesi tarafından istendi ve annesine verildi. Annesi de kemikleri Sliven'deki doğum yerine götürdü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Hacı terimi, Müslüman bir kişinin Mekke'ye hac ziyaretini çağrıştırmasına rağmen, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Hristiyanlar tarafından Kudüs'e hac ziyaretini tamamlayan bir Hristiyanı ifade etmek için de yaygın olarak kullanılmıştır. Fahri bir unvan olarak statüsü değişmeden kalmıştır.
