Şehitlik, Pazar
| Şehitlik | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Şehitlik Şehitlik'in Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 373 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 398 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Şehitlik, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehitlik köyünün eski adı Haku veya Hako’dur.[4][5] 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli mülki teşkilat üzerine Osmanlıca yayında Hako (خاقو) şeklinde geçer.[6]
Haku veya Hako köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, antik çağda Kolheti Krallığı'nın bir parçasıydı. Osmanlılar bu bölgeyi, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461 yılında ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında tamamen ele geçirmiştir.[7]
Haku veya Hako köyü, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Köyün nüfusu, 27 hanede yaşayan 115 kişiden oluşuyordu. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 192 koyun, 132 keçi, 86 inek ve 9 öküz kaydedilmiştir.[8][9]
Haku veya Hako köyü, 1910 yılında Lazistan’da gerçekleştirdiği araştırma gezisi notlarında Nikolay Marr tarafından Haku (Xaku) şeklinde yazılmış, Atina Deresi’nin doğusunda iç kesimdeki köyler arasında sayılmıştır.[10] Haku köyü, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Rus idaresi sınırları içinde kalmıştır. Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, 1917 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisinin notlarında Gürcüce Hako (ხაკო) ve Rusça Hako (Хако) şeklinde not ettiği köyde 61 hanede 306 kişinin yaşadığını yazmıştır.[11]
Hako veya Haku köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[9] 1935 genel nüfus sayımında “Hako” şeklinde yazılan köy, Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayeti içinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 357 kişiden oluşuyordu.[12] Hako veya Haku Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Şehitlik olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Şehitlik köyünün nüfusu 458 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 80 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Köyde 1.Dünya şavaşında ölen Osmanlı askerleri için anıt bulunmaktadır[15]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy; Rize il merkezine 51 km, Pazar ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 398[2] |
| 2019 | 393[2] |
| 2018 | 431[2] |
| 2017 | 362[2] |
| 2016 | 354[2] |
| 2015 | 378[2] |
| 2014 | 363[2] |
| 2013 | 415[2] |
| 2012 | 364[2] |
| 2011 | 382[2] |
| 2010 | 400[2] |
| 2009 | 428[2] |
| 2008 | 347[2] |
| 2007 | 344[2] |
| 2000 | 422[16] |
| 1990 | 640[16] |
| 1985 | 686[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Şehitlik, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 22 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Şehitlik Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 121, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis, 1937, s. 170". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372, ISBN 9789157871117.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 373, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 72, ISBN 9786055753634.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis, 1937, s. 158, 170". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 168.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 666.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 527" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ "Pazar Şehitlik Anıtı inşaatı tamamlandı". rizeozelidare.gov.tr. 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
- ^ a b c d "Şehitlik Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.