Hindistan levhası
Hindistan levhası (Hint levhası), Litosferi oluşturan ana levhalardan biridir. Avrasya, Avustralya, Antarktika, Afrika ve Arap levhalarıyla çevrilidir. Hint levhası, Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Nepal ülkeleri ile şu alanları kapsar;
- İravadi Nehri, Dekkan Platosu, İndus, Ganj, Brahmaputra,
- Chagos takımadaları, Maldivler, Doğu Arap Denizi, Kuzey Hint Okyanusu, Bengal Körfezi
Jeologlar tarafından Sumatra ve Chagos adaları arasında deformasyon zonu ve faylar bulunmadan önce Hindistan-Avustralya Levhası olarak isimlendiriliyordu. Bu sınır keşfedildikten sonra iki levha ayrı olarak isimlendirilmektedir.
Levha hareketleri kuramına göre yer üzerinde 230 milyon yıl önce tek bir kıta (pangea) ve onu çevreleyen tek bir okyanus (Pantalassa) bulunmaktaydı. Magmanın sürükleme gücüne bağlı olarak 200 milyon yıl önce Jura zamanında Pangea kuzeyde Lavrasya, güneyde Gondvana süperkıtalarına bölündü. Aralarında Tetis Okyanusu oluştu. 180 milyon yıl önce de Lavrasyanın parçalanması ile kuzeydeki levhalar(Avrasya ve K. Amerika), Gondvana'nın parçalanması ile güneyde G. Amerika, Antarktika, Avustralya, Afrika ve Hindistan levhaları oluşmuştur.[1]
Hint levhası, Geç Kretase devrinde (95 milyon yıl önce) Afrika'nın güneydoğu köşesinden ayrılmış,[2] yılda 16 cm hızla kuzeye doğru hareketine başlamıştır. 6000 km'lik yol alıp Erken Eosen zamanında Avrasya levhası ile çarpışmıştır. Çarpmanın etkisiyle 33 km ortalama kalınlığa sahip yerkabuğu kalınlaşmış, Tibetin altında 70 km kalınlığa ulaşmıştır. Günümüzde yıllık ortalama 5 cm hızla levha kuzeye hareketine devam etmektedir.[3] Çarpışmanın sonuçlarından birisi de Himalaya dağlarının oluşmasıdır.
Hindistan levhası, Avrasya levhasına yılda 60 mm hızla çarpmaktadır. Levhanın doğu tarafında oluşan Sunda Hendeği fayında enerji birikimi sonucu 2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisine neden olmuştur.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "KITALARIN KAYMASI VE OKYANUSLARIN OLUŞUMU" (PDF). PLAKA(LEVHA)TEKTONİĞİ. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2015.
- ^ QuLuzade, Farid. "JEOLOJİK TARİH". ASYA. Erişim tarihi: 25 Mart 2015.
- ^ "Hindistan'ın Asya ile çarpışması" (PDF). SENOZOYİK. Erişim tarihi: 25 Mart 2015.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ DİRİK, Doç. Dr. Kadir. "KUZEY SUMATRA (GÜNEYDOĞU ASYA) DEPREMİ" (PDF). Kuzey Sumatra (Güneydoğu Asya) Depremi, Tsunami Gerçeği ve Türkiye'nin Durumu. hacettepe.edu.tr. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2015.
