Hipernova

Hipernova, süpernovadan yüzlerce kat güçlü olan yıldız ölüm şeklidir. Ölmekte olan yıldızın kutup bölgelerinde az olan basınç, patlamanın her yöne yayılması yerine kutupsal olarak iki yönlü ve daha yoğun olmasına sebep olur. Bu tür patlamada, patlama yönünde olan uzak cisimler büyük zarar görürken yakın olduğu halde patlama doğrultusunda olmayanlarsa az bir etkiye maruz kalırlar. Etkisi yıllarca sürebilir. Çok fazla radyasyon ve ışık yayar. Güneş'ten onlarca kat daha parlak olabilirler. Sönünce hiçbir etkisi kalmaz, ancak sönünceye kadar enerji yaymaya devam ederler.

Alışılagelmiş süpernova patlamalarına kıyasla çok daha fazla enerji ve gama ışını yaymaktadırlar. 1999 yılında NASA, M101 sarmal galaksisinde NGC 5471B ve MF83 gökadalarını hipernova adayları olarak açıklamıştı.

Özellikler

Hipernovalar artık yaygın olarak süpernova olarak kabul edilmektedir ve ejekta yaklaşık 10⁴⁵ jouleden daha büyük bir kinetik enerjiye sahiptir.^[1]^[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "Hypernovae and Other Black-Hole-Forming Supernovae". Stellar Collapse. 10 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2021.
^ Mazzali, P. A.; Nomoto, K.; Deng, J.; Maeda, K.; Tominaga, N. (1 Aralık 2005). "The Properties of Hypernovae in Gamma Ray Bursts". 342: 366. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Ekim 2021.

NASA, Candidates for a Hypernova, April 20, 199929 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Astronomi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Hypernovae and Other Black-Hole-Forming Supernovae". Stellar Collapse. 10 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2021.

[2] Mazzali, P. A.; Nomoto, K.; Deng, J.; Maeda, K.; Tominaga, N. (1 Aralık 2005). "The Properties of Hypernovae in Gamma Ray Bursts". 342: 366. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Ekim 2021.

[1]

[2]

g t d Süpernovalar
Sınıflar	Tip Ia Tip Iax Tip Ib ve Ic Tip II (IIP, IIL, IIn ve IIb) Hipernova Süper parlak Çift kararsızlığı Kalsiyum zengin
Fiziği	Karbon patlaması Foe/Bethe Dünya'ya yakın Nükleosentez p-süreci r-süreci γ-süreci Nötrinolar
İlgili konular	Gama-ışın patlaması Hızlı radyo patlaması Kilonova Kütleçekimsel dalga Mikronova Nova Parlak kırmızı nova Sahte zonklayan çift kararsız Simbiyotik nova
Ataları	Üstdev mavi kırmızı sarı Üstündev sarı kırmızı Parlak mavi değişenler Beyaz cüce Wolf-Rayet yıldızı Popülasyon III yıldızlar
Kalıntılar	Süpernova kalıntısı Atarca rüzgarı bulutsusu Nötron yıldızı atarca magnetar Yıldız kütleli kara delik Sıkışık yıldız elektrozayıf egzotik kuark Zombi yıldız Yerel Kabarcık Süper kabarcık Orion–Eridanus
Keşif	Misafir yıldız Süpernova gözlem tarihi Beyaz cüceler, nötron yıldızları ve süpernovalar zaman çizelgesi
Listeler	Adaylar Dikkat çeken süpernovalar Büyük kütleli yıldızlar Süpernova kalıntıları Kurguda
Dikkat çekenler	Barnard İlmiği Cassiopeia A SN 1054 Yengeç Bulutsusu iPTF14hls SN 1000+0216 Tycho'nun Kepler'in SN 1885A SN 1987A SN 1994D SN 185 SN 1006 SN 2003fg Kalıntı G1.9+0.3 SN 2007bi SN 2011fe SN 2014J SN Refsdal Yelken Kalıntısı SN 2006gy ASASSN-15lh SN 2016aps SN 2018cow SN 2022jli SN H0pe
Kategori:Süpernovalar Commons:Supernovae