IV. Mithridatis (Part kralı)
| IV. Mithridatis Partça: 𐭌𐭄𐭓𐭃𐭕 | |
|---|---|
| Büyük kral, Kralların kralı, Arsakes | |
.jpg) IV. Mithridatis'in sikkesi | |
| Part Kralı | |
| Hüküm süresi | 57 - 54 MÖ |
| Önce gelen | III. Fraates |
| Sonra gelen | II. Orodes |
| Ölüm | 54 MÖ |
| Hanedan | Arşaklılar |
| Babası | III. Fraates |
| Dini | Zerdüştçülük |
IV. Mithridatis, MÖ 57'den 54'e kadar bir Part kralıdır. III. Fraates'in (h. 69-57 MÖ) oğlu ve halefidir. Hükümdarlığı, sonunda IV. Mithridatis idam ettirip yerini alan küçük kardeşi II. Orodes ile hanedan mücadelesini kapsar.
İsim
[değiştir | kaynağı değiştir]Mithridates, eski İran güneş tanrısının adı olan "Mithra tarafından verilen" anlamına gelen İranlı Mihrdāt isminin Yunanca tasdikidir.[1] İsmin kendisi Eski İran Miθra-dāta- kelimesinden türetilmiştir.[2]
Hükümdarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]IV. Mithridatis, III. Fraates'in (h. 69-57 MÖ) oğludur, onun altında merkezi Medya eyaletinin hükümdarı olarak görev yapmıştır.[3] MÖ 57'de Mithridatis, küçük kardeşi Orodes'in yardımıyla babasını öldürmüştür.[4] Ancak iki kardeş hızla araları bozulmuş ve Orodes, Suren klanının desteğiyle isyan çıkarmıştır.[5] Her ikisi de birbirlerine üstünlük iddialarını göstermek için Kralların kralı unvanını üstlenmişlerdir.[6][a]
Bu, ünvanın anlamını değiştirdi; başlangıçta diğer krallıklar üzerindeki siyasi hakimiyetin sembolü olarak kullanılan unvan, kraliyet ailesinde mücadele edenler için güç ve meşruiyet sembolü olarak bilinmeye başlandı.[8] IV. Mithridatis, Partlardan Roma Suriye'sine kaçmak zorunda kalmıştır. Roma prokonsülü ve Suriye valisi Aulus Gabinius'a sığındı.[9] IV. Mithridatis daha sonra Gabinius'un desteğiyle Parthia'yı işgal etmek için geri dönmüştür. Roma prokonsülü IV. Mithridatis ile birlikte Fırat Nehri'ne yürümüş, ancak başka bir hükümdar olan Mısırlı XII. Ptolemaios'i yeniden tahta çıkarmak için geri dönmüştür.[9] IV. Mithridatis, Roma desteğini kaybetmesine rağmen Mezopotamya'ya doğru ilerlemiş ve Babil'i fethetmeyi başarmıştır. MÖ 55'te Orodes'i devirmiş ve kısa süreliğine kral olarak saltanatını yeniden kurmuş; MÖ 54'e kadar Seleukia'da madeni para basmıştır.[9]
Ancak Kral IV. Mithridatis, Seleucia'da Orodes'in generali Surena tarafından kuşatılmış ve uzun bir direnişin ardından Orodes'in güçlerine muharebe teklif etmiş ve yenilmiştir.[9] IV. Mithridatis daha sonra MÖ 54'te Orodes tarafından idam edilmiştir.[9]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kralların kralı ünvanı yanında, IV. Mithridatis Büyük kral ve Arsakes ünvanlarını da kullanmıştır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Mayor 2009, s. 1.
- ^ Schmitt 2005.
- ^ Olbrycht 2021.
- ^ Kia 2016, s. 196.
- ^ Olbrycht 2016, s. 23; Kia 2016, s. 196; Shayegan 2011, s. 238
- ^ Shayegan 2011, ss. 238, 246.
- ^ Dąbrowa 2012, s. 169; Kia 2016, s. 23; Shayegan 2011, s. 239
- ^ Shayegan 2011, s. 238.
- ^ a b c d e Bivar 1983, s. 49.
- Genel
- Bivar, A.D.H. (1983). "The Political History of Iran Under the Arsacids". Yarshater, Ehsan (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 21-99. ISBN 0-521-20092-X..
- Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. ss. 1-432. ISBN 978-0-19-987575-7. 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2019.
- Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]. ABC-CLIO. ISBN 978-1610693912.
- Mayor, Adrienne (2009). The Poison King: The Life and Legend of Mithradates, Rome's Deadliest Enemy. Princeton University Press. ss. 1-448. ISBN 9780691150260.
- Olbrycht, Marek Jan (2016). "Dynastic Connections in the Arsacid Empire and the Origins of the House of Sāsān". Curtis, Vesta Sarkhosh; Pendleton, Elizabeth J.; Alram, Michael; Daryaee, Touraj (Ed.). The Parthian and Early Sasanian Empires: Adaptation and Expansion. Oxbow Books. ISBN 9781785702082.
- Olbrycht, Marek (2021). "Orodes II". Yarshater, Ehsan (Ed.). Encyclopædia Iranica, Online Edition (İngilizce). Encyclopædia Iranica Foundation.
- Schmitt, Rüdiger (2005). "Personal Names, Iranian iv. Parthian Period". Encyclopaedia Iranica.
- Shayegan, M. Rahim (2011). Arsacids and Sasanians: Political Ideology in Post-Hellenistic and Late Antique Persia. Cambridge University Press. ss. 1-539. ISBN 9780521766418.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Overtoom, Nikolaus Leo (2021). "Reassessing the Role of Parthia and Rome in the Origins of the First Romano-Parthian War (56/5–50 BCE)". Journal of Ancient History. 9 (2). ss. 238-268. doi:10.1515/jah-2021-0007.