Kalmakkyrgan Nehri
| Kalmakkyrgan Қалмаққырылған | |
|---|---|
 Kalmakkyrgan nehrinin son kısmı, Sentinel-2 görüntüsü
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan
|
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Karamola, Ulutau Sıradağları 47°52′44″K 66°36′05″D / 47.87889°K 66.60139°D |
| Kaynak rakımı | y. 598 m (1.962 ft)[1] |
| Ağız | Şubarteniz Gölü 47°26′3″K 64°56′08″D / 47.43417°K 64.93556°D |
| Ağız rakımı | y. 130 m (430 ft)[1] |
| Yükseklik farkı | y. 468 m (1.535 ft) |
| Uzunluk | 325 km (202 mi) |
| Havza alanı | 10.100 km2 (3.900 sq mi) |
| Debi | 1,05 m3/s (37 cu ft/s) |
Kalmakkyrgan, Bileuty olarak da bilinir (Kazakça: Белеуітті veya Білеу; Rusça: Билеуты), Kazakistan'da Ulıtav Eyaleti'nde Ulıtav İlçesi'nden akan bir nehirdir.[2][3]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Nehrin adı, 1730 yılında Kazak-Çungar Savaşı'da nehir kıyısında meydana gelen bir olaya atıfta bulunmak için, Kazakça "Kalmukların öldürüldüğü yer" anlamına gelen kelimeden gelmektedir.[4][5] Eskiden nehir Bileuty olarak bilinmekteydi ve bu isim nehrin yukarı kısmları için halen kullanılmaktadır.[6]
Nehir yolu
[değiştir | kaynağı değiştir]Nehrin kaynakları Ulutau Sıradağları'nın güneydoğusunda bulunan Karamola Dağı'nın güney yamaçlarındadır. İlk kısımlarda Bileuty adıyla kabaca güneye doğru ilerler. Önce güneybatıya sonra geniş bir vadi boyunca Baykonur Nehri'nin güneyine doğru batı istikametinde akar. Son kısmında tekrar kıvrılıp kuzeybatıya ve sonra kuzeye doğru akar. Nehrin ağzı Şubarteniz Gölünün güney ucundadır, ancak suları çoğunlukla göle ulaşmadan kumlar arasında kaybolur.[1][7]
Hidroloji
[değiştir | kaynağı değiştir]325 km (202 mi) uzunluğunda ve 10.100 km2 (3.900 sq mi)'lik bir drenaj havzasına sahiptir.[1][8]
Nehir kar suların erimesiyle beslenir ve Kasım ile Mart ayları arasında donar. Karların erimesiyle birlikte Mayıs ayına kadar akar ve ardından göletlere dönüşür. Yaz aylarında ise kurur. Nehrin kıyıları uzun mesafeler boyunca diktir, yamaçların yükseklikleri genellikle 3 m (9,8 ft) ile 10 m (33 ft) arasındadır.[8] Ana kolları sağdan; Keregetassay, Amanzholsay, Duysembay, Sholaksay, Zhide ve Bozingen ve soldan Karsakpai, Talsay, Karatobesay, Ashylysay ve Akkiiksay'dır.[7][9]
Nehir, kalıcı yerleşimlerin olmadığı bir çöl ve yarı çöl alanı boyunca akar. Yaz başlarında Kalmakkyrgan yakınlarında bir veya daha fazla yurttan oluşan geçici çoban kampları bulunur. Nehrin suyu acıdır, ancak hayvancılık için uygundur.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Google Earth
- ^ "L-41 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:1.000.000". 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ "L-42 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:1.000.000". 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ "Булантинская битва". 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ "Размышления у подножия Улытау: Н.Назарбаев - о будущем Казахстана". 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ "ПАМЯТЬ О ТУРКО-МОНГОЛЬСКОЙ ЗЕМЛЕ: ПРОИСХОЖДЕНИЕ И СИМВОЛИКА ТОПОНИМОВ" (PDF). 3 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ a b "L-41-XII пикет №11 Кулжамбай - Topographic Chart (narod.ru) 1:200.000 (Rusça)". 17 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ a b c Калмаккырлган (Kalmakkyrgan) // Kazakistan Ulusal Ansiklopedisi. — Almatı: Kazak Ansiklopedisi, 2005 (Rusça). — Т. Cilt III. — ISBN 9965-9746-4-0. (Cc-by-3.0)
- ^ "L-41-V Кулжамбай - Topographic Chart (narod.ru) 1:200.000 (Rusça)". 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Сердце Казахстана — Улытау (Rusça)
- Пресс-релиз — Аральское море (Rusça)
- Туристско-научная экспедиция - Казахстанская правда (Rusça)
- История Улытау (Rusça)