Karađorđe

Đorđe Petrović – Karađorđe
Karađorđe'nin portresi, Vladimir Borovikovsky, 1816
Sırbistan Büyük Voždu
Hüküm süresi	15 Şubat 1804 – 21 Eylül 1813
Önce gelen	Makam oluşturuldu
Sonra gelen	Miloš Obrenović
Yönetim Konseyi Başkanı
Hüküm süresi	22 Ocak 1811 – 3 Ekim 1813
Önce gelen	Jakov Nenadović
Sonra gelen	Mladen Milovanović
Doğum	16 Kasım 1768(1768-11-16) Viševac, Osmanlı İmparatorluğu (şimdi Sırbistan)
Ölüm	24 Temmuz 1817 (48 yaşında) Radovanjski Lug, Osmanlı İmparatorluğu (şimdi Sırbistan)
Defin	Sveti Gorge Kilisesi, Sırbistan
Hanedan	Karađorđević
Babası	Petar Jovanović
Annesi	Marica née Živković
Dini	Doğu Ortodoks (Sırp Kilisesi)

Đorđe Petrović (Sırpça: Црни Ђорђе/Карађорђе - Crni Đorđe/Karađorđe; 3 Kasım 1768 – 13 Temmuz 1817), Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Birinci Sırp Ayaklanması'nın lideri ve sonradan bağımsızlığını kazanan Sırbistan'ı uzun süreler yöneten Karađorđević Hanedanı'nın atasıdır.

Hayatı

İsyan

19. yüzyılın başlarında Sırbistan; Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan ve Rusya'nın bölgedeki güç çekişmelerine sahne oldu. Bölge devamlı savaş alanı halinde kaldı ve sınırlar sürekli el değiştirmeye başladı. Fransız Devrimi'nin Avrupa'ya getirdiği özgürlük ve milliyetçilik rüzgarları Balkan halklarını da etkiledi. Avusturya ve Rusya buradaki halkı, Osmanlı egemenliğine karşı kışkırtıyorlardı. Bu ortamda Sırplar ayaklandılar. Sıradan bir domuz çobanı olan Karađorđe, ayaklanmanın önderi oldu. Emrindeki isyancılar birçok kasabayı ellerine geçirdi ve Belgrad'ı kuşattı. Karađorđe'ye bağlı isyancılar sürekli olarak Müslümanlara saldırmış, varlıklarını talan etmiş ve cinayetler işlemiştir. Örneğin, 8 Ocak 1807'de Sırpların Belgrad'ı ele geçirmesiyle burada yaşayan yaklaşık 20.000 Müslüman'ın bir kısmı öldürülmüş, bir kısmı Hristiyanlaştırılmış, bir kısmı da sürgün edilmiştir. Karađorđe'nin resmî biyografisinin yazarı Konstantin N. Nenadović, Belgrad'da yaşananlar hakkında "Türkler nerede yakalandıysa kesildi. Ne yaralılar, ne kadınlar, ne de çocuklar affedildi" ifadelerini kullanmıştır.

Osmanlı padişahı III. Selim isyancılarla pazarlığı denediyse de sonuç alamadı.

Karađorđe komutasındaki isyancılar Rusya'dan aldığı destekle 13 Aralık 1806 tarihinde Belgrad'ı ele geçirdi.

1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Belgrad isyancıların elinde kaldı.

İsyanın bastırılması ve kaçması

Osmanlı İmparatorluğu'nda Kabakçı Mustafa İsyanı sonucunda Padişah III. Selim tahttan indirilerek yerine IV. Mustafa tahta geçirildi. IV. Mustafa da kısa bir süre sonra Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa komutasındaki birliklerin İstanbul'a gelmesiyle tahttan indirildi. Sonunda IV. Mustafa'nın kardeşi II. Mahmud tahta çıktı. 28 Eylül 1812 tarihinde Osmanlı ile Rusya arasında Bükreş Antlaşması imzalandı ve savaş sona erdi. Rusya'nın Fransa ile savaşa devam etmesinden yararlanan Osmanlı kuvvetleri, Sırbistan'daki isyancıların üzerine yürüdü. Osmanlı kuvvetleri, Sırp isyancıları kısa sürede dağıtarak Belgrad'ı geri aldı. İsyancıların lideri olan Karađorđe ise 21 Eylül 1813 tarihinde diğer isyancılarla birlikte canını kurtarmak için Avusturya'ya kaçtı. Avusturya'dan Besarabya'ya geçti. Osmanlı'ya karşı isyan eden Yunanların kurduğu Filiki Eterya üyeleri ile tanıştı.

Sırbistan'a tekrar dönmesi

Filiki Eterya üyelerinin yardımıyla 28 Haziran 1817 tarihinde tekrar Sırbistan'a geldi. Fakat bu arada Sırp isyancıları arasında Sırbistan'da kalarak ikinci bir Sırp isyanına önderlik yapmış olan Miloş Obrenoviç Osmanlı ile bir anlaşmaya varmış ve kendini Sırp Prensi olarak kabul ettirmişti. Karađorđe'yi kendine rakip olarak görmek istemeyen Miloş Obrenoviç, Sırbistan'a geri gelmesinden kısa bir süre sonra 1817 yılında öldürttü.

Ölümünden sonra

Miloş Obrenoviç o tarihten sonra Sırbistan'da iktidarı eline geçirdi ama Karađorđe ailesinin Sırbistan'daki etkinliği sona bulmadı. Karađorđe'nin çocukları ve torunları Karađorđević Hanedanı'nı oluşturdular. Miloş Obrenoviç'in çocuk ve torunları da Obrenoviç Hanedanı'nı oluşturdular. 1945 yılında Sırbistan'da monarşinin sona ermesine kadar krallık defalarca Karađorđević ve Obrenoviç hanedanları arasında el değiştirdi. Günümüzde bile Karađorđe'nin torunlarından Aleksandar Karađorđević Yugoslavya'nın sürgündeki kralı olarak kabul edilmektedir.