Karabağ Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Koordinatlar | 41°01′08″K 42°42′12″D / 41.01889°K 42.70333°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş |
Karabağ Kilisesi (Gürcüce: ყარაბახის ეკლესია), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Alagöz köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Karabağ Kilisesi, ortadan kalkmış olan ve Osmanlı döneminde "Karabağ" şeklinde kaydedilmiş köyün kilisesiydi.[1] Karabağ adı Osmanlı döneminde ortaya çıkmış olabilir. Kilisenin bulunduğu bu yerleşim, 1574 tarihli İcmal defterinde, Karabağ-i Büzürg (Büyük Karabağ) ve Karabağ-i Küçük (Küçük Karabağ) şeklinde iki köy olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte bu köyler Ardahan-i Küçük livasının Güney nahiyesine bağlıydı.[2] Kilisenin veya köyün bulunduğu yer eski bir Rus haritasında Karabah (Карабах) şeklinde kaydedilmiştir.[3] Gürcü gazeteci ve araştırmacı Konstantine Martvileli, 1917 yılında köyün terk edilmiş olduğunu, Karabağ Kilisesi'nin ise, çatı örtüsü korunmuş halde yarı sağlam olduğunu yazmıştır.[1]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Martvileli'nin verdiği bilgiye göre 1917 yılında büyük ölçüde sağlam olan Karabağ Kilisesi, öneli ölçüde zarar görmüş halde günümüze ulaşmıştır. Kilise Alagöz köyünün 2 kilometre güneyinde bulunmaktadır. Kilisenin kalıntıları günümüzde, ortadan kalkmış olan köyde açık bir alanda bulunmaktadır. Apsis duvarının bugüne kalan kısmının yüksekliği ve genişliği 6 metredir. Kilisenin kuzey ve güney duvarları, yerden yaklaşık 3 metre yüksekliğe kadar yıkılmıştır. Yapı dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olup iç ve dış cephelerde bugüne ulaşan kızılımsı kaplama taşlar günümüze ulaşmıştır. Karabağ Kilisesi bazı kaynaklarda “Alagöz Kilisesi” olarak anılmıştır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222". 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ Yücel Öztürk, "527 numaralı Küçük Ardahan ve Kars livaları timar icmal defteri", 1992, s. 19. 20 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 118. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5