Katon-Karagay Millî Parkı
| Katon-Karagay Millî Parkı | |
|---|---|
| Kazakça: Катонқараға́й мемлекетті́к ұлтты́қ табиғи́ паркі́, Katonqaraǵaı memlekettik ulttyq tabiǵi parki | |
IUCN kategori II (millî park)
| |
 Burkhat Geçidi, Sarymsakty ve Tarbagatay Sıradağları, Doğu Kazakistan
| |
| Alan türü | Millî park |
| Devlet |  Kazakistan
|
| Federasyon | Doğu Kazakistan Eyaleti |
| Koordinatları | 49°10′K 85°36′D / 49.167°K 85.600°D |
| Kapladığı alan | 643.477 hektar (1.590.066 akre; 6.435 km2; 2.484 sq mi) |
| Kuruluş tarihi | 2001 |
| Kontrol kuruluşu | Tarım Bakanlığı Orman ve Fauna Komitesi, Kazakistan |
Katon-Karagay Ulusal Parkı (Kazakça: Катонқараға́й мемлекетті́к ұлтты́қ табиғи́ паркі́, Katonqaraǵaı memlekettik ulttyq tabiǵi parki), ülkenin doğu kenarında, Güney Altay Dağları'nda yer alır ve Kazakistan'ın en büyük milli parkıdır. Park, Kazakistan, Rusya, Çin ve Moğolistan sınırlarının buluştuğu “X” in batı tarafında yer almaktadır. Sibirya'nın en yüksek zirvesi (Belukha Dağı, 4.506 metre (14.783 ft)), Katun Sıradağları'nın Rusya sınırında yer almaktadır.[1] Park, Doğu Kazakistan Eyaleti'ninKatonkaragay İlçesi'nde yer almaktadır, Başkent Astana'nın 1.000 kilometre (620 mi) güneydoğusunda yer almaktadır.[2]
1 Haziran 2001'de kurulan park, 2011 yılında Rusya ile sınıraşan "Altay" tabiat parkına dahil edildi.[3] 2014 yılında park, UNESCO İnsan ve Biyosfer Programı tarafından adlandırılan yeni "Katon-Karagay Biyosfer Rezervi"ne dahil edildi.[4]
Topografya
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Altay dağlarının eteklerinde yer alan park, dağlık ve buzludur ve rakım genellikle 3.000 metre (9.800 ft) üzerindedir. Park kuzeyde Rusya'nın Altay Cumhuriyeti, güneydoğuda Çin, batısında Farpusnaya Nehri ve güneyde Sarymsakty ve Güney Altay Dağları'nın Tarbagatai sıralarının kuzey yamaçları ile sınırlanmıştır. Parkın %34'ü ormanlıktır, geri kalanı dağ çayırları veya kayalık yamaçlar ve buzullardır. Yamaçlar dik, buzullar tarafından oluşturulan arazi ile: yalak şeklindeki vadiler, çukurlar ve morenlerden oluşmaktadır.[1] Buzulla beslenen nehirler dik ve hareketlidir. 80 metre yüksekliğindeki Kokkol Şelalesi, Altay Dağları'nın en büyük şelalesidir.
Ekolojik Bölge
[değiştir | kaynağı değiştir]Park, Altay dağ çayırları ve tundrası[5] ve Altay bozkırı ve yarı çöl[6] ekolojik bölgelerinde yer almaktadır. Bu ekolojik bölgeler, bozkırdan alpin tundraya kadar tüm yüksek vejetasyon bölgelerini ortaya koymaktadır. Bu ekolojik bölgeler çok yüksek çeşitlilik gösterirler çünkü Sibirya'nın kuzeyi ile Orta Asya'nın güneyindeki soğuk çölleri arasındaki biyocoğrafik ayrımda yer almaktadırlar.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta seviye rakımlardaki iklim, nemli karasal iklim, serin yaz alt tipi (Köppen Sınıflandırma Dfb) iken alp iklimi (Koppen ET) ağaç çizgisinin üzerinde gözlemlenmektedir. Yağış modelleri dağlık araziden ve rakım bölgelerinden etkilenir; düşük rakımlarda ortalama 386 mm/yıl yağış gözlenir (yaz aylarında maksimum). Ortalama sıcaklık Ocak ayında −26 °C (−15 °F) ile Temmuz ayında 9,5 °C (49,1 °F) arasında değişir.[7][8]
Bitkiler ve hayvanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitki örtüsü dört genel yükseklik bölgesinde incelenmektedir.
- 2.800 metre ve üzerindeki yükseklikteki nival bölgesi, kar alanları ve buzul yarıklarında ve kayalık kenarlarda Kar Çuhaçiçeği ve Altay Düğünçiçeği gibi küçük liken ve alpin bitki örtüsünü destekler.
- Tundra-dağ kuşağı 2.100 metreden 2.800 metreye kadar uzanmaktadır. Altay salkımotu ve Hanımeli de dahil olmak üzere taşlar, çalılar ve çimenli tundra üzerinde yaşayan yosunlar ve likenler görülür.
- Subalpin ormanı ve dağ çayır bölgesi 1.200 ila 2.300 metre arasındadır. En yaygın ağaçlar Sibirya çamı, karaçam ve huş ağacıdır. Çayırlarda ot, saz ve yaban mersini bulunur.
- Dağ-ormanı, çayır-bozkır bölgesi 1.200 metrenin altındadır. Bu seviyede huş ağacı ve karaçam-kavak ormanı ve yaygın olarak otlar ve çalılar görülür.[1]
Bilim insanları parkta 363 omurgalı türü kaydetti: 284 kuş, 65 memeli, 6 sürüngen, 2 amfibi ve 6 balık. Bayağı memeliler yaygındır ve tundra sivri faresi, kurt, tilki, karaca ve boz ayı en yaygın görülen memeliler arasındadır.
Turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Yakındaki yerleşimlerde ziyaretçiler için konaklama olanakları mevcuttur. Parkın %24'ü (1.512 km²) tabiatı koruma alanı olarak, diğer %76'sı (4.922 km²) rekreasyon, bilimsel çalışma ve kısıtlı ekonomik faaliyetler için ayrılmıştır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Katon-Karagay National Park". Official website of Katonkaragay. Katonkaragay District. 14 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2017.
- ^ "Katon-Karagay" (İngilizce). UNESCO. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "About the park". Caton-Karagay SNP (Official Website). Caton-Karagay State National Park. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017.
- ^ "Katon-Karagay Biosphere Reserve". Man-and-Biosphere Reserve Program. UNESCO. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017.
- ^ "Altai alpine meadow and tundra". WWF Ecoregions. World Wildlife Federation. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017.
- ^ "Altai steppe and semi-desert". Ecoregions of the World. GlobalSpecies.org. 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017.
- ^ "Koeppen" (PDF). World Map of the Koeppen-Gieger Climate Classification, Updated. Meteoroligische Zeitschrift, June 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2015.
- ^ "Climate - Altai". Protected Areas. GlobalSpecies.Org. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bölgenin topografik haritası 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
