Kazakistan'da İslam
| Makale serilerinden |
 |
Kazakistan'da İslam, ülkedeki en yaygın dindir ve ülke nüfusunun %70,2'si Müslüman'dır.[1] Kazakların çoğu Sünnilik'in Hanefi mezhebine mensuptur.[2] Ayrıca ülkede az sayıda Şii ve Ahmedî Müslüman yaşamaktadır.[3] Coğrafi olarak Kazakistan, nüfusunun çoğunlu Müslüman olan ülkelerin en kuzeyde yer alanıdır. Ülkedeki Müslüman nüfusunun yarıdan fazlasını Kazaklar oluşturur; Müslüman olan diğer etnik gruplar Özbekler, Tatarlar ve Uygurlardır.[4] İslam, ülkeye ilk olarak 8. yüzyılda Araplar aracılığıyla geldi.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İslam, 8. yüzyılda Orta Asya'ya gelen Araplar aracılığıyla Kazaklara ulaştı. Başlangıçta Türkistan'ın güneyinde varlık gösterdi ve daha sonra kuzeye doğru yayıldı.[5] Sâmânîlerin yöneticilerinin misyonerlik çalışmalarıyla özellikle Taraz'da Kazakların önemli bir bölümü İslam'ı benimsedi.[6] Ayrıca 14. yüzyılın sonlarında Altın Orda Devleti, İslam'ı Kazaklar arasında ve diğer Orta Asya halklarına yaydı. Rus etkisinin bölgede yükseldiği dönemde II. Katerina önderliğindeki Ruslar, başlangıçta İslam'ın yayılması konusunda isteklilik gösterdi ve Kazaklara dinî bilgi vermesi için bölgeye Müslüman din adamları çağrıldı.[7][8]
Rusların politikası zaman içinde İslam'ın zayıflatılması yönünde değişti.[9] Bunun karşısında Kazak dinî liderler, Türkçülük yaparak dinî coşku yaratmayı denese de sonuç olarak pek çok kişi zulme uğradı.[10] Sovyet döneminde Müslüman kuruluşları, yalnızca Kazakların günlük ibadetler nedeniyle gayrimüslimleri sayıca geçtiği alanlarda varlık gösterebildi.[11] Kazakları Komünist ideolojiye uydurmak için cinsiyetler arası ilişkiler ve Kazak kültürünün diğer yönleri sosyal değişikliğin temel hedefleriydi.[8]
Yakın zamanda Kazaklar, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından İslam dininin kurumlarını yeniden canlandırmak için çaba harcadı. Aşırıcı olmamalarına rağmen kendilerini İslami inançlarıyla tanımlayan Kazakların kırsal kesimde yaşayanları dine daha fazla bağlıdır.[12]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kazakhstan ranks fourth among the Post-Soviet countries in terms of the number of the Muslim population, IA REGNUM reports" (Rusça). REGNUM. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ International Religious Freedom Report 2006 22 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Embassy in Astana, Kazakhstan
- ^ "KAZAKHSTAN: Ahmadi Muslim mosque closed, Protestants fined 100 times minimum monthly wage". Forum 18. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2014.
- ^ Kazakhstan - International Religious Freedom Report 2009 30 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Department of State. Erişim: 7 Eylül 2009.
- ^ Atabaki, Touraj. Central Asia and the Caucasus: transnationalism and diaspora, s. 24
- ^ Ibn Athir, cilt 8, s. 396
- ^ Khodarkovsky, Michael. Russia's Steppe Frontier: The Making of a Colonial Empire, 1500-1800, s. 39.
- ^ a b Ember, Carol R. and Melvin Ember. Encyclopedia of Sex and Gender: Men and Women in the World's Cultures, s. 572
- ^ Hunter, Shireen. "Islam in Russia: The Politics of Identity and Security", s. 14
- ^ Farah, Caesar E. Islam: Beliefs and Observances, s. 304
- ^ Farah, Caesar E. Islam: Beliefs and Observances, s. 340
- ^ Page, Kogan. Asia and Pacific Review 2003/04, s. 99
