Kinodont - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Taksonomi
    • 1.1 Dış sistematik
  • 2 Paleobiyoloji
  • 3 Filogeni
  • 4 Dağılım
  • 5 Ayrıca bakınız
  • 6 Notlar
  • 7 Kaynakça
  • 8 Konuyla ilgili yayınlar
  • 9 Dış bağlantılar

Kinodont

  • Afrikaans
  • العربية
  • مصرى
  • Basa Bali
  • Català
  • Čeština
  • Dansk
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Español
  • Euskara
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Galego
  • עברית
  • Magyar
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • 日本語
  • 한국어
  • Nederlands
  • Norsk bokmål
  • Polski
  • Português
  • Русский
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Svenska
  • Tagalog
  • Українська
  • Tiếng Việt
  • Winaray
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikitür
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kinodont
Yaşadığı dönem aralığı: 254-0 myö
Çangsingiyen-Günümüz[1] 
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Soyu tükenmiş ve hâlâ hayatta olan sinodont örnekleri.

1. sıra: Dvinia prima ve Trirachodon berryi;
2. sıra: Brasilitherium riograndensis ve Megazostrodon rudnerae;

3. sıra: Ornithorhynchus anatinus (ornitorenk) ve Loxodonta africana (Afrika savan fili)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Klad: Therapsida
Klad: Eutheriodontia
Klad: Cynodontia
Owen, 1861
Alt gruplar
  • †Charassognathidae
  • †Procynosuchidae
  • †Dviniidae
  • †Madysauridae
  • Epicynodontia

Kinodont veya sinodont (Cynodontia),[a] ilk olarak Geç Permiyen'de (yaklaşık 260 myö) ortaya çıkan ve Permiyen-Triyas yok oluşu olayından sonra geniş ölçüde çeşitlenen bir terapsit grubudur.[1] Kinodontlar, etoburluk ve otçulluk dahil olmak üzere çok çeşitli yaşam tarzlarına sahipti. Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış olan Probainognathia kladı, oldukça gelişmiştir ve yaşayan tek kinodont olan memelileri içerir. Diğer tüm kinodont soyları yok olmuştur. Bilinen son memeli olmayan kinodont grubu olan Tritylodontidae'nin son kalıntılarına Erken Kretase'de rastlanır.

Taksonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk olarak Richard Owen, 1861'de Cynodontia'yı bir familya olarak Anomodontia'ya atadı.[3] Olson (1966) Cynodontia'yı Theriodontia'ya, Colbert ve Kitching'de (1977) Theriodontia'ya atarken Rubridge ve Sidor (2001), Cynodontia'yı Eutheriodontia'ya atadı. William King Gregory (1910), Broom (1913), Carroll (1988), Gauthier vd. (1989), Hopson ve Kitching (2001) ve Botha vd. (2007) hepsi Cynodontia'yı Therapsida'ya ait olarak değerlendirdi. Botha vd. (2007), taksonomik sıralama belirtmeden Owen'ı takip etmiş gibi görünüyor.[4][5][6]

Dış sistematik

[değiştir | kaynağı değiştir]
Amniota
 

Sauropsida (sürüngenler ve kuşlar)

 
Synapsida
 

†Caseasauria

 
 
 

†Pelycosaur

 
Therapsida
 

†Biarmosuchia

 
 
 

†Dinocephalia

 
 
 

†Anomodontia

 
 
 

†Gorgonopsia

 
 
 

†Therocephalia

 
 

Cynodontia

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Paleobiyoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]
Güney Afrika'nın Erken Triyas'ından Thrinaxodon
Bienotherium yunnanense

Soyu tükenmiş olan gorgonopsiyenler ve therocephalianlarla birlikte, kinodontların kendileri theriodontlar adı verilen bir grup therapsidin parçasıdır.

Erken kinodontlar, memeli iskelet özelliklerinin çoğuna sahiptir. Dişleri atalarına göre tamamen farklılaşmıştı ve beyin kabuğu başın arkasında şişmişti. Bazı taç grubu memelilerin (özellikle doğurgan memeliler) dışında, tüm kinodontlar muhtemelen yumurtladı. Kafatasları atalarınınkinden çok daha büyüktü ve memeli benzeri bir kafatasındaki elmacık kemiğinin genişlemesi, daha sağlam çene kaslarına izin verebilirdi. Ayrıca, kinodontların en yakın akrabaları olan therocephalianlar dışında, diğer ilkel terapsitlerin sahip olmadığı ikincil damağa sahiptirler. (Ancak, kinodontların ikincil damakları, memelilerde olduğu gibi öncelikle maksillaları ve palatinleri içerirken, therocephalianların ikincil damakları öncelikle maksillaları ve vomeri içerir.)

Kinodontlar, muhtemelen bir tür sıcak kanlı metabolizmaya sahipti. Bu, birçok kinodontun kürklü olarak resmedilmesine yol açmıştır. Endotermik olduklarından, ısı yalıtımı için buna ihtiyaç duymuş olabilirler; ancak kürklerinin fosil kanıtını bulmak zordur. Modern memeliler, kürklerini kaplamak için lipit salgılayan Harder bezlerine sahiptir, ancak bu yapının izleri yalnızca ilkel memeli Morganucodon'da ve sonrasında bulunmuştur.[7]

Filogeni

[değiştir | kaynağı değiştir]
Procynosuchus
Eksaretodon
Diademodon
Tritilodon
Oligokyphus

Aşağıdaki kladogram, kinodont ilişkilerinin bir varsayımını gösterir. Ruta Botha-Brink, Mitchell ve Benton (2013) tarafından oluşturulmuştur:[8]

Cynodontia 
 

†Charassognathus

 
 
 
 

†Dvinia

 
 

†Procynosuchus

 
 
 Epicynodontia 
 

†Cynosaurus

 
 
 
 

†Galesaurus

 
 

†Progalesaurus

 
 
 
 
 

†Nanictosaurus

 
 

†Thrinaxodon

 
 
 
 

†Platycraniellus

 
 Eucynodontia 
 

†Cynognathia →

 
 

Probainognathia →

 
 
 
 
 
 
 
 
→ †Cynognathia 
 

†Cynognathus

 
 †Gomphodontia 
 

†Diademodon

 
 
 †Trirachodontidae 
 
 

†Beishanodon

 
 

†Sinognathus

 
 
 
 

†Trirachodon

 
 
 

†Cricodon

 
 

†Langbergia

 
 
 
 
 †Traversodontidae 
 
 

†Andescynodon

 
 

†Pascualgnathus

 
 
 
 

†Scalenodon

 
 
 

†Luangwa

 
 
 

†Traversodon

 
 
 
 

†"Scalenodon" attridgei

 
 
 

†Mandagomphodon

 
 
 

†Nanogomphodon

 
 
 

†Arctotraversodon

 
 

†Boreogomphodon

 
 
 
 
 
 
 †Massetognathinae 
 

†Massetognathus

 
 
 

†Dadadon

 
 

†Santacruzodon

 
 
 
 †Gomphodontosuchinae 
 

†Menadon

 
 
 

†Gomphodontosuchus

 
 
 

†Protuberum

 
 
 

†Exaeretodon

 
 

†Scalenodontoides

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
→ Probainognathia 
 

†Lumkuia

 
 
 

†Ecteninion

 
 
 
 

†Aleodon

 
 

†Chiniquodon

 
 
 
 

†Probainognathus

 
 
 

†Trucidocynodon

 
 
 

†Therioherpeton

 
 
 †Tritheledontidae 
 

†Riograndia

 
 
 
 

†Chaliminia

 
 

†Elliotherium

 
 
 
 

†Diarthrognathus

 
 

†Pachygenelus

 
 
 
 
 
 †Brasilodontidae 
 

†Brasilitherium

 
 

†Brasilodon

 
 
 
 †Tritylodontidae 
 

†Oligokyphus

 
 
 

†Kayentatherium

 
 
 

†Tritylodon

 
 

†Beinotherium

 
 
 
 
 Mammaliaformes 
 

Mammalia

 
 

†Sinoconodon

 
 

†Morganucodon

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Dağılım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kinodont fosileri, Güney Amerika, Hindistan, Afrika, Antarktika,[9] Asya,[10] Avrupa[11] ve Kuzey Amerika'da bulundu.[12]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Permiyen-Triyas yok oluşu
  • Tarihöncesi memeliler listesi
  • Dört üyeliler
  • Kretase-Tersiyer yok oluşu
  • Memelilerin evrimi

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Cynodontia "köpek dişleri" anlamına gelir. Türkçeye sinodont veya kinodont[2] olarak geçmiştir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Mindat.org". www.mindat.org. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  2. ^ Sarıgül, Volkan (2024). "Bir Fosil Bilimcinin Gözünden Taksonomide Kullanılan İsimlerin Türkçeye Kazandırılması Hakkında Bir Deneme". Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 25 (2): 479-519. doi:10.26650/oba.1379430. 19 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Temmuz 2025. 
  3. ^ Classification of R. Owen 1861 17 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  4. ^ "Classification of B. S. Rubidge and C. A. Sidor 2001". 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  5. ^ R. Broom. 1913. A revision of the reptiles of the Karroo. Annals of the South African Museum 7(6):361–366
  6. ^ S. H. Haughton and A. S. Brink. 1954. A bibliographical list of Reptilia from the Karroo Beds of South Africa. Palaeontologia Africana 2:1–187
  7. ^ Ruben, John A.; Jones, Terry D. (Eylül 2000). "Selective Factors Associated with the Origin of Fur and Feathers". American Zoologist. 40 (4): 585-596. doi:10.1093/icb/40.4.585. ISSN 0003-1569. 
  8. ^ Ruta (2013). "The radiation of cynodonts and the ground plan of mammalian morphological diversity". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 280 (1769): 20131865. doi:10.1098/rspb.2013.1865. PMC 3768321 Özgürce erişilebilir. PMID 23986112. 
  9. ^ Abdala (2010). "Distribution and diversity patterns of Triassic cynodonts (Therapsida, Cynodontia) in Gondwana". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 286 (3-4): 202-217. doi:10.1016/j.palaeo.2010.01.011. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Haziran 2021. 
  10. ^ Chinese Fossil Vertebrates. New York, Chichester, West Sussex: Columbia University Press. 2001. s. 133. ISBN 0-231-08482-X. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2019. 
  11. ^ In the Shadow of the Dinosaurs: Early Mesozoic Tetrapods. Cambridge University Press. 1997. 
  12. ^ Sues, Hans-Dieter; Olsen, Paul E.; Carter, Joseph G. (14 Haziran 1999). "A Late Triassic traversodont cynodont from the Newark Supergroup of North Carolina". Journal of Vertebrate Paleontology. 19 (2): 351-354. doi:10.1080/02724634.1999.10011146. ISSN 0272-4634. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Hopson, J.A.; Kitching, J.W. (2001). "A probainognathian cynodont from South Africa and the phylogeny of non-mammalian cynodonts". Bull. Mus. Comp. Zool. 156: 5-35. 
  • Davis, Dwight (1961). "Origin of the Mammalian Feeding Mechanism". Am. Zoologist, 1: ss. 229–234.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Palaeos: kinodontlar
  • Theriodontlar ve kinodontlar Filogenisi 8 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Bennett ve Ruben 1986. 10 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Therapsidlerin Metabolik ve Termoregülatuar Durumu 10 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • BBC: kinodontlar 26 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Takson belirleyicileri
  • Vikiveri: Q131801
  • EoL: 4528578
  • Fossilworks: 95363
Taslak simgesiSinapsit ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kinodont&oldid=35844663" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Sinapsid taslakları
  • Richard Owen tarafından adlandırılmış taksonlar
  • Eutheriodontia
  • Sinodont
  • 1861'de tanımlanan fosil taksonları
Gizli kategoriler:
  • Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
  • Tüm taslak maddeler
  • Sayfa en son 14.13, 16 Ağustos 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Kinodont
Konu ekle