Kitle imha silahı

Kitle imha silahı ya da ABC silahı (kısaca KİS), insanlar başta olmak üzere canlılar üzerinde büyük miktarda yıkıma sebep olabilecek anti-personel silahlarının genel adıdır. Çoğunlukla kimyasal, biyolojik, radyoaktif ve nükleer silahlar(KBRN silahları) bu adla anılırlar. Bu ibare ilk olarak 1937'de İspanya'nın Guernica kentinin Naziler tarafından uğratıldığı hava saldırısı için kullanılmış ve de 2003'te Amerika Birleşik Devletleri tarafından Irak'ın işgali için sebep olarak gösterilmiştir; fakat daha sonra bu iddianın Irak'ta hiçbir KİS bulunmamasıyla doğru olmadığı kanıtlanmıştır.^[1]

Nükleer silah

Bu gruba giren silahlar, atom çekirdeğinin parçalanması veya birleştirilmesiyle oluşan enerjinin birden açığa çıkması etkisiyle çalışır. Fisyon etkisiyle çalışanlara atom bombası, füzyon metoduyla yapılan bombalara da hidrojen bombası denir. Hidrojen bombasının patlatılabileceği sıcaklıklara ulaşılabilinmesi için önce bir atom bombası patlatılmalıdır.

Sistemin çalışma prensibi, parçalanmayı başlatacak miktarda (kritik kütle) radyoaktif maddenin 2 parça halinde bir kap içerisine konulması ve bir silah, uçak, torpil, roket vb. yardımıyla bu kabın hedefe atılmasıdır. Düştüğü yerde bu iki parça bir düzenek vasıtasıyla birleştirilir ve kritik kütle oluşturularak çekirdek parçalanması başlatılır.

Etkileri ve korunma yöntemleri

Işık: Patlama anında oluşan çok parlak ışık, çıplak gözle bakıldığında gözlerde tedavisi olanaksız hasarlar yaratır. Patlama noktasına bakmamak korunmak için yeterlidir.
Isı: Patlama noktasında milyonlarca dereceye çıkan ısı, hızla etrafa yayılır. Etkisini kaybedene kadar olan bölgede (bu bölge, kullanılan nükleer madde miktarına göre değişir) her şeyi yakar. Korunma için kapalı bir yerde (örneğin bodrumda) olunması yeterlidir.
Darbe: Patlama anında oluşan ısı, bulunduğu yerdeki havayı da aynı derecede ısıtacak, ısınan havanın genleşmesi prensibi ile bu hava kütlesi etrafa doğru yayılacaktır. Isınan havanın, atmosfer sıcaklığının bir anda birkaç milyon dereceye çıkması tam bir kasırga etkisi yapar ve ısınan hava yüzlerce km hızla etrafa yayılır. Kısa bir müddet sonra merkezde hava, atmosfer normaline dönünce (bu süre 5-10 saniye kadardır) bu sefer de etraftaki hava aynı hızla merkeze hücum edecektir. Yani darbe etkisi 2 defadır. Korunmak için yer seviyesi altında korunmalı bir yerde olmak yeterlidir. Açık arazide bir çukurun içine yatmak bile koruyucu olacaktır.
Radyoaktif ışıma: Patlama anında etrafa alfa, beta ve gama ışınları yayılır. Üzerimizdeki elbiseler alfa ışınını, bir duvar beta ışınını tutmaya yeterlidir. Ancak gama ışını, ancak çok kalın toprak tabakaları veya kalın kurşun tabakalar tarafından tutulabilir. Bu ışınlar vücudu delip geçer ve hücrelerde bozulmalara sebep olur. Kısa vadede radyasyon hastalığı, uzun vadede kanser görülür. Korunmak için patlama anında kapalı ve yer seviyesinin altında bir yerde olmalı, daha sonra bölge derhal terk edilmelidir.
Radyoaktif serpinti: Patlama anında toz haline gelen bölgedeki taş, toprak radyoaktif ışıma sonucu kendisi de radyoaktif özellikler kazanarak mantar şeklinde yükselir. Bu mantar bulut, atmosferdeki rüzgârların etkisinde kalır ve uzaklara doğru yayılır. Daha sonra yağmurlarla veya serbest olarak yeryüzüne yağar. Bu serpinti, patlama bölgesindeki ışıma ile aynı etkileri yapar. Korunmak için serpinti bölgesinden uzaklaşmak gerekir. Radyoaktif tozların üzerimize bulaştığından şüpheleniliyorsa derhal bulaşık elbiseler çıkarılır, basınçlı soğuk suyla duş yapılır ve yeni elbiseler giyilir.

Günümüzde, radyolojik maddelerin yeni bir kullanım şekli geliştirilmiştir. Seyreltilmiş uranyum olarak adlandırılan bu metotta, nükleer patlama olmadan klasik silahlarla beraber bir miktar radyoaktif madde hedef bölgeye serpilmektedir. Bu suretle nükleer silahların en korkutucu etkisi olan radyoaktif serpinti sağlanmış olmaktadır.

Biyolojik silah

Gen yapısı değiştirilerek insanlarda doğaldan farklı etkiler gösteren bakteri ve virüslerin kullanılmasıdır. Genelde doğada insana zararsız olan veya doğal etkileri ilaçla tedavi edilen bakteri ve virüslerin, çok daha ağır hastalıklara yol açacak şekilde değişikliğe uğratılması en çok görülen şekildir. İnsanlara bulaşmayan ama hayvanlarda hastalıklara sebep olan bazı bakterilerin kullanıldığı da olmuştur.

Korunmak için mutlaka koruyucu elbise ve koruyucu maske takmak gerekir. Bu malzeme sivil halkın kullanabileceği şekilde piyasada bulunmamaktadır. Tedavi edici ilaçlar da, bunlar doğada görülmediği için geliştirilmemiştir.

Gen teknolojisi ile ilgilenebilen bilimsel seviyeye gelmiş ülkeler tarafından geliştirilmektedir.

Kimyasal silah

İnsan üzerinde öldürücü etki yapan kimyasal maddelerdir. Gaz veya sıvı halinde bulunur. Etkilerine göre sınıflandırılır.

Boğucu gazlar: Solunduğu zaman akciğer yüzeylerinde yanma etkisi oluşturup oksijenin akciğer tarafından emilmesini engeller ve ölüme sebep olur. Günümüzde kullanılmamaktadır.
Kan zehirleyiciler: Kanda bulunan oksijen taşıyan maddelerle kimyasal tepkimeye girer ve kararlı yeni bileşikler meydana getirir. Kan, oksijeni taşıyamadığı için hücreler havasızlıktan ölür. Siyanür bileşikleri içerir. Günümüzde kullanılmamaktadır.
Yakıcı gazlar: Ciltle teması halinde ateş yanığı etkisi yaparak ciltte ödem oluşmasını sağlar ve cilt solunumunu durdurur. Cilt solunumu durunca havasızlıktan boğulma meydana gelir.
Sinir gazı: Solunduğunda vücuttaki tüm kasların istem dışı kasılmasını sağlar. Göğüs kafesini açıp kapatan kaslar kasıldığı için soluma yapılamaz ve boğulma olur.

Korunmak için koruyucu elbise ve koruyucu maske şarttır ancak yukarıda yazdığımız üzere bunlar piyasada bulunmamaktadır. Sinir gazı etkisi için atropin sülfat antidottur ancak gazın etkisinde kaldıktan sonraki 15 saniye içinde yapılması şarttır. Yani hastaneye yetiştirilme şansı yoktur.

Kimyasal gazlar ve biyolojik maddeler rüzgâr, nem ve yağıştan etkilenirler, etki alanlarını değiştirebilirler. Dolayısıyla atıldığı yeri bilmek, korunmak için yeterli değildir. Kimyasal gazlar, genelde havadan ağır oldukları için çukur yerlerde toplanırlar. Etki bölgesini, yüksek yerlerden yararlanarak hızla terk etmek ilk tedbir olarak düşünülebilir.

Burada sayılan bütün maddelerin, Cenevre Sözleşmeleri gereği kullanılması yasaktır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ 16 Şubat 2011 tarihli Milliyet haberi, 16 Şubat 2011 tarihinde erişilmiştir

Kaynaklar

Bentley, Michelle (2014). Weapons of Mass Destruction and US Foreign Policy. doi:10.4324/9780203381649. ISBN 978-1-134-12054-3.
Cirincione, Joseph, (Ed.) (2014). Repairing the Regime. doi:10.4324/9780203950401. ISBN 978-1-135-28432-9.
Croddy, Eric A.; Wirtz, James J., (Ed.) (2005). Weapons of Mass Destruction [2 Volumes]: An Encyclopedia of Worldwide Policy, Technology, and History. Bloomsbury Academic. ISBN 978-1-85109-490-5.
Curley, Robert, ed. Weapons of Mass Destruction (Britannica Educational Publishing, 2011)
Graham Jr, Thomas, and Thomas Graham. Common sense on weapons of mass destruction (University of Washington Press, 2011)
Horowitz, Michael C.; Narang, Neil (April 2014). "Poor Man's Atomic Bomb? Exploring the Relationship between 'Weapons of Mass Destruction'". Journal of Conflict Resolution. 58 (3). ss. 509-535. doi:10.1177/0022002713509049.
Hutchinson, Robert. Weapons of Mass Destruction: The no-nonsense guide to nuclear, chemical and biological weapons today (Hachette UK, 2011)

Tanım ve köken

"WMD: Words of mass dissemination" (12 February 2003), BBC News.
Bentley, Michelle, "War and/of Worlds: Constructing WMD in U.S. Foreign Policy", Security Studies 22 (Jan. 2013), 68–97.
Michael Evans, "What makes a weapon one of mass destruction?" (6 February 2004), The Times.
Bruce Schneier, "Definition of 'Weapon of Mass Destruction'" (6 April 2009), Schneier on Security.
Stefano Felician, Le armi di distruzione di massa, CEMISS, Roma, 2010, [1]

Uluslararası hukuk

United Nations Security Council Resolution 1540
David P. Fidler, "Weapons of Mass Destruction and International Law" (February 2003), American Society of International Law.
Joanne Mariner, "FindLaw Forum: Weapons of mass destruction and international law's principle that civilians cannot be targeted" (20 November 2001), CNN.

Uluslararası KİS rejimlerine uygunluk

Lentzos, Filippa (2019). Compliance and Enforcement in the Biological Weapons Regime. doi:10.37559/WMD/19/WMDCE4.
Trapp, Ralf (2019). Compliance Management under the Chemical Weapons Convention. doi:10.37559/WMD/19/WMDCE3.
Heinonen, Olli (2020). IAEA Mechanisms to Ensure Compliance with NPT Safeguards. doi:10.37559/WMD/19/WMDCE2.

Medya

Media Coverage of Weapons of Mass Destruction, Wayback Machine sitesinde (17 Şubat 2006 tarihinde arşivlendi), by Susan D. Moeller, Center for International and Security Studies at Maryland, 2004.
Lewandowsky, Stephan; Stritzke, Werner G.K.; Oberauer, Klaus; Morales, Michael (March 2005). "Memory for Fact, Fiction, and Misinformation: The Iraq War 2003". Psychological Science. 16 (3). ss. 190-195. doi:10.1111/j.0956-7976.2005.00802.x. PMID 15733198.

Etik

Appel, J M (July 2009). "Is all fair in biological warfare? The controversy over genetically engineered biological weapons". Journal of Medical Ethics. 35 (7). ss. 429-432. doi:10.1136/jme.2008.028944. PMID 19567692.

Kamuoyu algıları

Steven Kull et al., Americans on WMD Proliferation (15 April 2004), Program on International Policy Attitudes/Knowledge Networks survey.

Dış bağlantılar

[1] 16 Şubat 2011 tarihli Milliyet haberi, 16 Şubat 2011 tarihinde erişilmiştir

[1]