Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud
| Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud عبدالله بن عبد العزيز آل سعود İki Kutsal Caminin Hizmetkârı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| 6. Suudi Arabistan kralı | |||||
| Hüküm süresi | 1 Ağustos 2005 - 23 Ocak 2015 (9 yıl, 5 ay ve 22 gün) | ||||
| Önce gelen | Fehd bin Abdülaziz el-Suud | ||||
| Sonra gelen | Selman bin Abdülaziz el-Suud | ||||
| Suudi Arabistan Veliaht Prensi Suudi Arabistan Birinci Başbakan Yardımcısı | |||||
| Hüküm süresi | 13 Haziran 1982 – 1 Ağustos 2005 | ||||
| Önce gelen | Fehd bin Abdülaziz el-Suud | ||||
| Sonra gelen | Sultan bin Abdülaziz Âl-i Suud | ||||
| 6. Suudi Arabistan Ulusal Muhafızları Komutanı | |||||
| Hüküm süresi | 26 Ocak 1963 – 16 Kasım 2010 | ||||
| Sonra gelen | Saad bin Suud bin Abdülaziz el Suud | ||||
| Doğum | 1 Ağustos 1924 Riyad, Necid Sultanlığı | ||||
| Ölüm | 23 Ocak 2015 (90 yaşında) Riyad, Suudi Arabistan | ||||
| Eş(ler)i | 30 | ||||
| Çocuk(lar)ı | 36 | ||||
| |||||
| Hanedan | Suud Hanedanı | ||||
| Babası | İbn Suud | ||||
| Annesi | Fehde bint Asi eş-Şemmeri | ||||
| Dini | Vahhabi İslam | ||||
Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud (Arapça : عبد الله بن عبد العزيز آل سعود - 1 Ağustos 1924, Riyad - 23 Ocak 2015, Riyad), 1 Ağustos 2005'ten 23 Ocak 2015'teki vefatına değin Suudi Arabistan'ın 6. kralı.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Abdullah bin Abdülaziz, 1 Ağustos 1924 yılında, Necid Sultanlığı'nın Riyad Bölgesi'nde doğdu. Babası İbn Suud, annesi Fehda bint Asi eş-Şimmeri idi. Suudi Ailesi'nin bir üyesidir. İbn Suud'un 37 çocuğundan 13.süydü.[1]
İlk kamu görevi, Mekke'nin belediye başkanlığı oldu. Ardından babası Abdülaziz El Suud tarafından Suudi Arabistan Ulusal Muhafızları'nın komutanı görevine geçti. Ağabeyi Kral Fehd bin Abdülaziz Âl-i Suud 1995'te kalp krizi ve üstüne felç geçirmesinin ardından fiilen ülkeyi yönetmeye başlayan Abdullah bin Abdülaziz, 1 Ocak 1996 tarihinde ''Saltanat Naibi'' olarak ilan edildi. 1 Ağustos 2005 tarihinde Kral Fehd bin Abdülaziz Âl-i Suud'un ölümüyle resmen tahta geçti.[1] Milli Muhafızların kontrolünün onda olması, veliaht prens ve kral olmasında önemli bir rol üstlenir. Kral Abdullah farklı zamanlarda 30'a yakın kadınla evlendi ve 36 çocuğu vardı.[2]
Kral Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud tahtta iken; veliaht prensliği Sultan bin Abdülaziz (2005 - 2011), Nayif bin Abdülaziz (2011 - 2012) ve Selman bin Abdülaziz Âl-i Suud (2012 - 2015) üstlendi.
89 yaşındaki Kral Abdullah son yıllarda önemli sağlık problemleri yaşamış ve bu nedenle defalarca hastaneye kaldırılmıştı. Özellikle 2013 yılından bu yana hastalıkları sebebiyle veliaht prens olan kardeşi Selman bin Abdülaziz Âl-i Suud, ülkenin hükûmetini kontrol ediyor ve Suudi Arabistan'ın fiili hükümdarı olarak kabul ediliyordu. Son aylarda kamuoyu önüne çıkmayan Kral Abdullah'ı, törenlerde veliaht prens olan kardeşi Selman bin Abdülaziz Âl-i Suud temsil ediyordu. Aralık ayında Akciğer rahatsızlığı sebebiyle Riyad'da kaldırıldığı hastahanede 23 Ocak 2015 tarihinde öldü.[3] Cenazesi Riyad'daki İmam Türki bin Abdullah Camii'ne, prenslerin omuzunda taşınarak götürüldü. Düzenlenen törenin ardından Kral Abdullah'ın cenazesi, isimsiz bir mezara defnedildi.[1] Kral Abdullah ölünce Bahreyn'de 40 gün, Mısır'da 7 gün, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Tunus, Fas ve Lübnan'da 3 gün, Türkiye'de ise 24 Ocak 2015'te 1 günlük ulusal yas ilan edildi.
Politika
[değiştir | kaynağı değiştir]Kral Abdullah, saltanatı süresince NATO ve ABD ile yakınlaşmış ve yakın işbirliğine girmiştir. Saltanatı süresince Suudi Arabistan, her iki devletten de milyarlarca dolar değerinde savunma ekipmanı satın almıştır. Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud döneminde Suudi Arabistan, BAE ile birlikte Mısır'da yaşanan askerî müdahale ve ardından yapılan seçimlerle devlet başkanı seçilen General Abdülfettah es-Sisi’ye en çok mali yardımda bulunan iki ülke idi. Kral Abdullah, Mısır'da Mursi yönetiminin devrilişiyle beraber Mısır ordusundan övgüyle bahsettiği mesajını yolladı ve açık destek verdi. Al Jazeera, Suudi Arabistan ve Sisi liderliğindeki Mısır ilişkileri hakkında "Suud yönetimi ile Mısır yönetimi arasındaki ilişkiler tarihte hiç olmadığı kadar iyi durumda" yorumunda bulunmuştu.[4] Suudi Arabistan 7 Mart 2014'te Müslüman Kardeşler'i terör örgütü listesine soktu.[5]
2010'da ortaya çıkan Wikileaks belgelerine göre Suudi Arabistan Kralı Abdullah'ın da aralarında olduğu bazı Arap lider ABD'den, İran'a saldırmasını ve nükleer tesislerini yok etmesini istedi.
Kral Abdullah, 2011'de tüm dünyayı kasıp kavuran Arap Baharı'nın ışığında ülkesindeki protestolardan sonra on milyarlarca dolar değerinde yatırım dalgası başlattı. Yeni işsizlik yardımları, eğitim ve konut sübvansiyonları, borç silme ve yeni bir spor kanalı da dahil olmak üzere 37 milyar dolarlık harcama programı hazırladı. Ayrıca eğitim, sağlık hizmetleri ve ülke altyapısını iyileştirmek için 2014 sonuna kadar toplam 400 milyar dolar harcama sözü verdi. Arap Baharı'nın ışığında, kraliyetteki muhafazakar din ulemalarını görevden alarak ulemaya daha ''ılımlı'' din adamlarını atadı.
Kral Abdullah, ABD ve İsrail ile ilgili konularda İslam dünyasının tepkisiyle karşı karşıya geliyordu. Onu eleştirenler özellikle Filistin meselesine mesafeli durması ve İsrail'in Gazze saldırılarına karşı sessiz kalışını gerekçe olarak göstermekteydiler.[6]
2015'te kadınlara seçme-seçilme hakkının verilebileceğini ifade ettiyse de bu hak verilmeden öldü.
İyi ilişkiler kurduğu eski ABD Başkanı George Bush, Kral Abdullah'ı "aziz bir dostu" olarak tanımladı.[7]
Zenginliği
[değiştir | kaynağı değiştir]2011'de finans dergisi Forbes, Kral Abdullah ve yakın ailesinin belgelenebilir servetini 21 milyar ABD Doları olarak tahmin ederek onu dünyanın en zengin hükümdarlarından biri olarak gösterdi.[8] Bir tahmin, servetini 18 milyar ABD Doları olarak belirleyerek onu dünyanın en zengin üçüncü devlet başkanı yapıyor.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
- ^ a b c "Suudi Arabistan kralı Abdullah'ın cenazesi kaldırıldı". BBC Türkçe. 23 Ocak 2015. 26 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2015.
- ^ "radikal.com.tr". 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "aljazeera.com.tr". 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2015.
- ^ "alarabiya.net". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2015.
- ^ "BBC Türkçede yer alan ölüm haberi". 24 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2015.
- ^ "No. 3: King Abdullah bin Abdulaziz". Forbes. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ ""The world's richest royals". The Telegraph. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Abdullah bin Abdülaziz Âl-i Suud ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
| Kraliyet Unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Fahd bin Abdül Aziz |
 Suudi Arabistan kralı 1 Ağustos 2005 - 23 Ocak 2015 |
Sonra gelen: Salman Bin Abdülaziz el-Suud |
İbn Suud'un oğulları | ||
|---|---|---|
|  | |
- 1924 doğumlular
- Riyad doğumlular
- 2015'te ölenler
- Suudi Arabistan'da ölenler
- Suudi Arabistan kralları
- Banyo Nişanı
- Orden del Libertador San Martín
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı sahipleri
- İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahipleri
- İki kutsal caminin hizmetkârları
- Riyad'da ölenler
- İspanya Altın Post Nişanı şövalyeleri
- Suudi Arabistan veliaht prensleri
- Suudi Arabistan başbakan yardımcıları
- Suudi Arabistan başbakanları
- Bronz Kurt Ödülü sahipleri
- Engelli hükümdarlar
- Suudi Sünniler
- İbn Suud'un oğulları
- Banknotlarda tasvir edilen insanlar