Lugalbanda
Lugalbanda, Sümer mitolojisi ve edebiyatından bir karakterdir. Adı genç kral anlamına gelir (lugal: kral; banda: genç; küçük).[1] Sümer Kral Listesi'ne göre Uruk şehrinin üçüncü kralıdır. Eski Çağ Mezopotamya edebiyatında Gılgamış'ın babası olarak yer alır ve karısı tanrıça Ninsun'dur.
Arkeolojik bulgular ışığında, Lugalbanda'nın kahramanı olduğu iki destan metni bulunmuştur, bilim insanları bu metinleri Lugalbanda I (veya Lugalbanda Dağ Mağarasında) ve Lugalbanda II (veya Lugalbanda ve Anzu Kuşu) olarak adlandırmıştır. Bu iki metin, Uruk kralı Enmerkar ve Aratta kralı Ensuhkeşdanna arasındaki çekişmeyi anlatan Sümerce destanlar serisinin bir parçasını oluştururlar. Lugalbanda Kral Enmerkar'ın ordusunda bir asker olarak öne çıkar ancak bu iki destanda Lugalbanda'nın ileride Uruk kralı olacağına yönelik bir ibare bulunmamaktadır. Bu destanları belgeleyen çivi yazılı tabletler Eski Babil dönemi olarak nitelenen MÖ İkinci bin yılın ilk yüzyıllarına ait olsa da, destanlar büyük ihtimalle Üçüncü Ur Hanedanı (yaklaşık MÖ 2100-2000) zamanına aittir.
Lugalbanda Uruk kralı olarak Sümer Kral Listesi'nde, tufan sonrası dönemde listelenmiştir. Kendisinden önceki kral Enmerkar, sonraki iki kral ise Dumuzi ve Gılgamış'tır. Ancak Lugalbanda ismi daha MÖ Üçüncü binyıl ortalarına ait tabletlerde bile tanrılaştırılmış olarak görülür. Bu döneme ait bir destanda tanrıça Ninsun'un eşi olarak bahsedildiği gibi, gene aynı döneme ait tanrı listelerinde de adı geçer.[2][3] Çeşitli Sümer şehirlerinde bulunan tabletlerden, Üçüncü Ur Hanedanı'nın bütün krallarının adak adadığı tanrılar arasında Lugalbanda'nın da olduğu görülür.[4] Hatta Eski Babil döneminde Lugalbanda ve Ninsun'a adanmış bir tapınak da inşa edilmiştir.[5]
Kendilerine tanrısal yakıştırmalar yapan Üçüncü Ur Hanedanı kralları Ur-Nammu ve Şulgi'ye ait methiye tarzı şiirlerde, bu krallar Lugalbanda ve Ninsun'dan ebeveynleri olarak bahseder ve aynı çerçevede kendilerini Gılgamış'ın kardeşleri olarak görürler. Nitekim, Gılgamış ile ilgili destanlarda da Lugalbanda ve Ninsun Gılgamış'ın ebeveyni olarak tanıtılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "(İngilizce) Pennsylvania Sümerce Sözlük Projesi". 2 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2011.
- ^ “Lugalbanda ve Ninsun” diye bilinen metinle ilgili yayın: (İngilizce) Jacobsen, Thorkild (1989) “Lugalbanda and Ninsuna”, Journal of Cuneiform Studies Vol. 41, No. 1, s. 69-86
- ^ (Almanca) Lugalbanda, Reallexikon der Assyriologie 7, s.117.
- ^ ibid. s.119-120
- ^ ibid. s.120
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- (İngilizce) ETCSL - Lugalbanda destanlari ve İngilizce tercümeleri7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (alternatif site)
- (İngilizce) Encyclopedia Mythica'da Lugalbanda