Sargon (Akad kralı)
| I. Sargon | |
|---|---|
 | |
| Akad Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 2270 – MÖ 2215 |
| Sonra gelen | Rimus |
| Ölüm | MÖ 2215 Akad |
| Eş(ler)i | Tasthulum |
| Çocuk(lar)ı | Rimus Manishtushu Enheduanna Ibarum Abaish-Takal |
| Hanedan | Sargon Hanedanı |
| Babası | La'ibum |
| Annesi | Akki |
Büyük Sargon (Akatça: Šarukinu 𒈗𒁺, hükümdar meşrudur; MÖ 2334 - MÖ 2279), MÖ 24. ila 23. yüzyıllarda Sümer şehir devletlerini fethetmesiyle bilinen Akad İmparatorluğu'nun ilk hükümdarıdır. Bazen kayıtlı tarihte bir imparatorluğu yöneten ilk kişi olarak tanımlanır.
Akad sülalesinin kurucusu, Kral Urzababa'nın baş muhasebecisi olan ve Sami halkına mensup olan Sargon, MÖ 2350 yılında bir savaştan yenik dönen kralına darbe düzenleyerek tahta geçmiştir.
Kral Sargon; Elam, Suriye, Lübnan ve Toroslar'a kadar topraklarını genişletti ve dünya imparatorluğu deyiminin çıkmasına neden oldu.[kaynak belirtilmeli]
Kral Sargon, kurduğu merkezi devletiyle asırlar boyu Mezopotamya'da süren teokrat tapınak şehir yönetimine son vermiş ve yerine güçlü bir memur mekanizmasıyla idare edilen bir devlet kurmuştur. Sargon, Mezopotamya'da iktidarı ele geçirmekle beraber sosyal, siyasal ve ekonominin yanında sanatta da değişiklikler yapmıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]"Ben Agade’nin kralı büyük kral Sargon!
Annem yüksek bir rahibe idi, babamı bilmiyorum.
Yüksek rahibe annem beni gizlice doğurdu.
Beni bir kamış sepete koydu, onu ziftle kapladı.
Beni nehre bıraktı, dışarı çıkamayacaktım.
Nehir beni sürükleyerek su çekici Akki’ye götürdü.
Akki beni sudan çıkardı, kendi oğlu gibi büyüttü beni."
Bu doğum efsanesi Otto Rank'ın 1909 yılındaki tespitine göre antik dünya literatüründeki Musa, Karna ve Oedipus'un doğumlarıyla da benzerlik gösterir.[1]
Hikâye Neo-Asur dönemine ait bir kil tablette geçmektedir Tablet, Asur kralı Asurbanipal'in kişisel kütüphanesinde bulunmuştur ve MÖ 911-612 yılları arasında kaleme alındığı tespit edilmiştir.[2][3]
Tevrat'ı oluşturan beş kitaptan ikincisi olan Çıkış Kitabının ikinci bölümünde, Musa'nın doğumu anlatılır ve hangi tarihlerde derlendiğine dair kesin bir bilgi yoktur. Belgesel Hipoteze göre, bu bölümler Elohist kaynaktan gelmektedir ve en erken MÖ 850 yılında derlenmiştir.[4] Bu tarih aralığı, Musa'nın doğum hikâyesinin Sargon'un doğum efsanesinden alıntı olabileceği iddiasını güçlendirmiştir.
Musa'nın MÖ 13. yüzyılda Mısır'da yaşadığına dair Merneptah Steli ve Hollanda Eski Eserler Ulusal Müzesi'nde yer alan ve Giovanni Anastasi'nin çalışmaları sonucu MÖ 13. yüzyılda yazıldığı tespit edilen İpuwer'in Papirüsü tarihi kanıtlar olarak gösterilmektedir.[5][6] Ancak bu iki kalıntıda yalnızca, tartışmalı bir şekilde İsrailoğulları'nın ismi geçmektedir ve Musa'nın yaşadığına dair bir kanıt teşkil etmemektedir.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Sargon'un torunu Naram-Sin'i gösteren dikilitaş. Kazandığı bir zafer tasvir edilmektedir. -
Sargon'un imparatorluğu, MÖ 24. yüzyıl sonları. -
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Otto Rank (1914). The myth of the birth of the hero: a psychological interpretation of mythology.(İngilizce)
- ^ "CT 13, pl. 42, K 03401 (yıl MÖ 911-612)" (Tablet). British Museum, Londra, İngiltere. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2014.
- ^ Konstan D, Raaflaub KA. Epic and History. Wiley-Blackwell, (2009)
- ^ Harris, Stephen L., Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985.
- ^ Roland Enmarch: The Dialogue of Ipuwer and the Lord of All
- ^ Winfried Barta, Das Gespräch des Ipuwer mit dem Schöpfergott, Studien zur Altägyptischen Kultur, Bd. 1 (1974), pp. 19–33
