Müberred
Abü’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd | |
|---|---|
| Doğum | 826 Basra, Abbâsîler |
| Ölüm | 898-899 Bağdat, Abbâsîler |
| Meslek | Basra dilbilimcisi |
| Dönem | İslam'ın Altın Çağı |
Müberred (المبرد)[a] (Mobarrad),[2][3] veya Abü’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd (y. 826 - y. 898), Basra doğumludur. Basra Okulu'nun önde gelen dilbilimcilerinden, filolog ve biyografi yazarıdır; bu okul, Kufa Okulu'nun rakibidir.[4] 860 yılında Abbâsî halifesi Mütevekkil'in Samarra'daki sarayına çağrıldı. Halife ertesi yıl öldürüldüğünde, Bağdat'a gitti ve ölümüne kadar orada ders verdi.
Belki de kendi ekolünün en büyük yazarlarından biri olup el-Kâmil fi’l-edeb üretken yazarın en bilinen eseridir.[4][5]
Diğer eseri, el-Muḳteḍab, Kitâbü Sîbeveyhi’den sonra Arap gramerinin en önemli eseri olup grameri anlaşılır bir üslûpla anlatan ilk kitaptır. [6] Filoloji üzerine dersler verdi ve dilbilim ve Kur'an tefsiri (tefsir) üzerine eleştirel tezler yazdı. III. Yezdicerd'in en büyük kızı olan Şehrbânû veya Şehr Bânû'nun Hüseyin'in karısı ve Zeynelâbidîn'in annesi olarak anılmasının kaynağı olduğu söylenir.
Öğrenci adaylarına söylediği söz şuydu:
Dilbilgisi konusunu baştan sona incelediniz mi, enginliğini ve içeriğinin zorluklarını kavradınız mı?[7]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ El-Fihrist'in Beatty el yazması ona el-Mubarrid adını verir, ancak çevirilerin çoğunda alışılmış yazım şekli olan el-Mubarrad kullanılır. El-Māzinī ona "Mubarrid" (anlamı "gerçeği ortaya koymada soğukkanlı") lakabını takmıştı, ancak el-Kūfah âlimleri bunu Mubarrad ("soğukkanlı") olarak değiştirdiler ve dilbilimci bu isimle tanınır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Yāqūt 1965, s. 137, Irshād, VI (7).
- ^ Khallikān (Ibn) 1868, s. 31, III.
- ^ Yāqūt 1965, s. 137, line 15, Irshād, VI (7).
- ^ a b Thatcher 1911, s. 954.
- ^ Wright 1869.
- ^ Khallikān (Ibn) 1868.
- ^ Nadīm (al-) 1970, ss. 111-2.
- Genel
- Yāqūt, Shīhāb al-Dīn ibn ‘Abd Allāh al-Ḥamawī (1965). Wüstenfeld, Ferdinand (Ed.). Mu'jam al-Buldān (Jaqut's Geographischees Wörterbuch, Photographic reproduction). Tahran: Maktabat al-Asadī.
- Khallikān (Ibn), Aḥmad ibn Muḥammad (1868) [1843]. Ibn Khallikan's Biographical Dictionary (Wafayāt al-A'yān wa-Anbā Abnā' al-Zamān). III. Londra: W.H. Allen. s. 31.
Thatcher, Griffithes Wheeler (1911). "Mubarrad". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 18 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 954.- Nadīm (al-), Isḥāq (1970). Dodge, Bayard (Ed.). The Fihrist of al-Nadim, A Tenth-Century Survey of Muslim Culture. 1. New York & London: Columbia University Press.
- Mubarrad, Muḥammad ibn Yazīd (1869) [1864]. Wright, William (Ed.). Al-Kamil. Leipzig & Constantinople.
