Şehrbânû
Şehrbânû | |
|---|---|
| شهربانو | |
| Doğum | İran (Sasani İmparatorluğu) |
| Ölüm | Bibi Şehr Bânû Türbesi (tartışmalı) |
| Milliyet | İranlı |
| Diğer ad(lar)ı | Shaharbānawayh Shāhzanān Shāhjahān Jahānshāh Salāma Salāfa Ghazāla Sādira |
| Evlilik | Hüseyin |
| Çocuk(lar) | Zeynelâbidîn |
| Ebeveyn(ler) | III. Yezdicerd |
| Makale serilerinden |
 |
Şehrbânû (veya Şehr Bânû) (Farsça: شهربانو "Toprakların Hanımı",[1] iddiaya göre, üçüncü Şii İmamı ve İslam peygamberi Muhammed'in torunu Hüseyin'in eşlerinden biri ve halefi Zeynelâbidîn'in annesidir.[2] İddiaya göre, İran'ın son Sasanî imparatoru III. Yezdicerd'in kızı olan bir Sasanî prensesidir.[3] Şahrbanu, farklı yazarlar tarafındanShaharbānawayh,[4] Shāhzanān,[5] Shāhjahān,[6] Jahānshāh,[7] Salāma,[8] Salāfa,[9] Ghazāla,[10] and Sādira.[11] gibi çeşitli başka isimlerle de anılmıştır.
İslam efsanelerine göre Şehrbânû, Müslümanların İran'ı fethi sırasında esir alınmıştır. Arap soylularının önüne çıkarılıp kendisine eş seçme hakkı verildiğinde, Hüseyin ile evlendirilmeyi talep etmiştir.[1] Şii kaynakların çoğunluğu, Şehrbânû'nun daha sonra oğlu Zeynelâbidîn'i doğurduktan kısa bir süre sonra öldüğünü[12][13] ve Muhammed'in ailesinin diğer üyeleriyle birlikte Baki Mezarlığı'na gömüldüğünü belirtmektedir. Bununla birlikte, bazı rivayetler, Rey'deki Bibi Şehr Bânû Türbesi'nin onun mezar yeri olduğunu göstermektedir.[1]
Şehrbânû, Şii mezhepleri tarafından aziz bir figür olarak görülmekte ve özellikle İran'da büyük saygı görmektedir; önemi kısmen İslam öncesi Pers ile modern Şiilik arasında kurduğu bağlantıdan kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, tarihsel gerçekliği belirsizdir. Mübarrad, Yakubî ve Küleynî gibi İslam yazarları, 9. yüzyıldan itibaren Şehrbânû'ya ve onun imparatorluk Pers kökenine atıfta bulunmaya başlamışlardır. Ancak en eski kaynaklar, Zeynelâbidîn'in annesinden bahsetmemekte ve ona kraliyet soyundan geldiğini de belirtmemektedir. İlk referanslar, yine 9. yüzyılda yaşamış olan İbn Sa'd ve İbn Kuteybe'den gelmektedir ve onlar da onu Sind'den bir köle olarak tanımlamaktadırlar. Bu durum, Encyclopædia Iranica'nın Şehrbânû'nun "şüphesiz efsanevi" olduğunu düşünmesine yol açmaktadır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Amir-Moezzi, Mohammad Ali (20 Temmuz 2005). "ŠAHRBĀNU". Encyclopaedia Iranica. Encyclopaedia Iranica Foundation. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019.
- ^ Michael Curtis, Religion and Politics in the Middle East (1982), p. 132
- ^ Mehrdad Kia, The Persian Empire: A Historical Encyclopedia, Vol. I (2016), p. 6
- ^ (1)Roudat al-Wa'zin, vol. 1, p. 237. (2) 'Uyyun al-Mu'jizat, p. 31.(3) Ghayat al-Ikhtisar, p. 155.
- ^ Al-Shiblanji, Nur al-Abbsar, p. 126.
- ^ Boyce, Mary (December 15, 1989). "BĪBĪ ŠAHRBĀNŪ". Encyclopaedia Iranica. Encyclopaedia Iranica Foundation. Erişim tarihi: May 13, 2019.
- ^ Amir- Moezzi, Mohammad Ali (31 January 2011). The Spirituality of Shi'i Islam: Beliefs and Practices. I.B.Tauris. s. 50. ISBN 9780857719652. Erişim tarihi: 23 April 2018 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ (1) 'Usul al-Kafi, vol. 1, p. 466. (2) Siyar 'Alam al-Nubala', vol, 14, p. 237 (3) Kalifa Khayyat, al-Tabaqat, p. 238.(4) Al-Nisaburi, al-Asami wa al-Kuna.
- ^ (1) Al-Dhahabi, Tarikh al-Islam, vol. 2, p. 46.(2)Al-Imama fi al-Islam, p. 116. (3) Ansab al-Ashraf, p. 102. (4) AlBustani, Da'irat al-Ma'arif, vol. 9, p. 355.(5) Nur al-Abbsar, p. 136. (6) Al-Kamil, vol. 2, p. 464.
- ^ (1)Safwat al-Safwa, vol. 2, p. 25. (2) Shadharat al-Dhahab, vol. 1, p. 104.(3) Sir al-Si;sila al-'Alawiya, p. 31. (4) Nihayat al-Irab, vol. 21 p. 324. (5) Kulasat al-Dhahab al-Masbuk, p. 8.
- ^ Al-Ithaf bi Hub al-Ashraf, p. 49.
- ^ (1) Al-Mas'udi, Ithabat al-Wasiya, p. 143. Imam Zayn 'al-Abidin, p. 18
- ^ Baqir Sharif al-Qarashi. The life of Imam Zayn al-Abideen a.s. p20-21
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alizadeh, Mahbanoo; Zand, Roxane (2013). "Bībī Shahrbānū"
. Madelung, Wilferd; Daftary, Farhad (Ed.). Encyclopaedia Islamica Online (İngilizce). Brill Online. ISSN 1875-9831. - Amir-Moezzi, Mohammad Ali (2005). "ŠAHRBĀNU". Encyclopaedia Iranica.
- Amir-Moezzi, Muhammad Ali (2011). The Spirituality of Shi'i Islam: Beliefs and Practices. London: I. B. Tauris.
- Boyce, Mary (1989). "BĪBĪ ŠAHRBĀNŪ". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 2. s. 198.
