Maliye Nezâreti
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 28 Şubat 1838 |
| Önceki kurumlar | |
| Kapanış tarihi | 4 Kasım 1922 |
| Sonraki kurum | |
| Türü | Bakanlık |
| Bağlılığı | Sadaret |
| Adres | İstanbul, Osmanlı Devleti |
Maliye Nâzırlığı veya Maliye Nezâreti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde maliye işlerinden sorumlu olan nâzırlıktır.[1]
Maliye Nazırlığı II. Mahmut döneminde 28 Şubat 1838 tarihli fermanla Hazîne-i Âmire ve Mansûre Hazînesinin birleştirilmesi sonucu kurulmuştur. Abdurrahman Nafiz Paşa, Umur-ı Maliye Nazırı unvanıyla ilk Maliye Nazırı yapılmıştır. Ancak 2 Eylül 1839 tarihinde Maliye Mezareti tekrar ikiye ayrıldı. Nihayet 25 mayıs 1840 tarihinde Osmanlı Devleti'nin üç hazinesi (Hazine-i Amire, Maliye Hazinesi ve Hazine-i Redif) tek bir kurum altında toplanarak Umur-ı Maliye Nezareti kuruldu.[2] 1876 yılında Meşrutiyetin ilanı üzerine Maliye Nazırlığı Kânûn-ı Esâsî'nin 40. maddesi uyarınca hazırlanan "Maliye Nezareti Heyetinin Teşkilatıyla Vezaifini Şamil Nizamname" ile tekrar düzenlendi ancak, 2 Ocak 1880 tarihli bir nizamnameyle Heyet-i Merkeziye (Merkez Teşkilatı) ve Heyet-i Mülhaka (Taşra Teşkilatı) olarak iki kısma ayrılarak son şeklini aldı.
Son Osmanlı Maliye Nazırı 1922 yılının Nisan-Kasım aylarında görev yapmış olan Mehmed Tevfik Bey'dir. Bu tarihten sonra bu görevi Ankara'daki Maliye Vekaleti üstlenmiş, sonradan dilde yapılan sadeleştirme sonucu "Maliye Bakanlığı" adını almıştır.
Nazırlar listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Abdurrahman Nafiz Paşa (Mart 1838 - Eylül 1839)
- İbrahim Saib Paşa (Eylül 1839 - Şubat 1841)
- Musa Safveti Paşa (Şubat 1841 - Eylül 1845)
- Abdurrahman Nafiz Paşa (Eylül 1845 - Şubat 1847)
- İbrahim Sarim Paşa (Şubat 1847 - Şubat 1848)
- Sadık Rıfat Paşa (Mart - Nisan 1848)
- Hüseyin Hüsnü Efendi (Şubat - Ağustos 1849)
- Mehmed Halid Efendi (Haziran 1850 - Ağustos 1851)
- Ahmed Muhtar İtisami Paşa (Ekim 1852 - Kasım 1853)
- Musa Safveti Paşa (Kasım 1853 - Kasım 1854)
- Ali Şefik Paşa (Aralık 1854 - Mayıs 1855)
- Ahmed Muhtar İtisami Paşa (Mayıs 1855 - Aralık 1856)
- Mehmed Hasib Paşa (Temmuz 1857 - Mart 1858)
- Mehmed Hasib Paşa (Şubat 1859 - Haziran 1860)
- Taşcızade Mehmed Tevfik Paşa (Kasım 1860 - Kasım 1861)
- Ebubekir Mümtaz Efendi (Kasım 1861 - Haziran 1862)
- Hüseyin Mecid Efendi (Haziran - Temmuz 1862)
- Mehmed Nevres Paşa (Temmuz 1862 - Ocak 1863)
- Mustafa Fazıl Paşa (Ocak 1863 - Mart 1864)
- Mehmed Kâni Paşa (Mart 1864 - Nisan 1865)
- Mehmed Hurşid Paşa (Nisan - Aralık 1865)
- Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa (Aralık 1865 - Şubat 1869)
- Mehmed Sadık Paşa (Şubat 1869 - Ağustos 1870)
- Mustafa Fazıl Paşa (Ağustos 1870 - Ocak 1871)
- Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa (Ocak - Haziran 1871)
- Ahmed Hamdi Paşa (Haziran - Ağustos 1871)
- Mehmed Sadık Paşa (Ağustos - Kasım 1871)
- Yusuf Ziya Paşa (Kasım 1871 - Şubat 1872)
- Abdullah Galib Paşa (Şubat - Mayıs 1872)
- Mehmed Emin Paşa (Mayıs - Ağustos 1872)
- Ahmed Hamdi Paşa (Nisan 1873 - Mart 1874)
- Yusuf Ziya Paşa (Mart 1874 - Nisan 1876)
- Abdullah Galib Paşa (Nisan 1876 - Ocak 1877)
- Mehmed Kâni Paşa (Ocak - Ağustos 1878)
- Ahmed Zühdü Paşa (Ağustos 1878 - Şubat 1879)
- Ahmed Zühdü Paşa (Mayıs - Kasım 1879)
- İbrahim Edib Efendi (Kasım 1879 - Mayıs 1880)
- Abdüllatif Suphi Paşa (Mayıs 1880 - Ocak 1881)
- Hüseyin Tevfik Paşa (Ocak - Temmuz 1881)
- Ahmed Münir Paşa (Temmuz 1881 - Kasım 1882)
- Mehmed Münir Bey (30 Kasım 1882 - 3 Aralık 1882)
- İbrahim Edib Efendi (3-6 Aralık 1882)
- Ahmed Münir Paşa (Aralık 1882 - Ağustos 1885)
- Kazazyan Agop Efendi (28-30 Ağustos 1885)
- Mustafa Zihni Paşa (30 Eylül 1885 - Aralık 1886)
- Kazazyan Agop Efendi (Aralık 1886 - Mart 1887)
- Mahmud Celaleddin Paşa (Aralık 1887 - Ağustos 1888)
- Kazazyan Agop Efendi (Ağustos 1888 - Mart 1891)
- Ahmed Nazif Paşa (Mart 1891 - Kasım 1895)
- Hüseyin Sabri Bey (Kasım 1895 - Ocak 1896)
- Ahmed Nazif Paşa (Ocak 1896 - Ekim 1897)
- Hüseyin Tevfik Paşa (Ekim 1897 - Ağustos 1898)
- Ahmed Reşad Paşa (Ağustos 1898 - Nisan 1901)
- Ahmed Reşad Paşa (Eylül 1901 - Ekim 1904)
- Mehmed Ziya Paşa (Aralık 1905 - 3 Ağustos 1908)
- Mehmed Ragıb Bey (3-7 Ağustos 1908)
- Mehmed Ziya Paşa (7 Ağustos 1908 - Şubat 1909)
- Menemenlizade Rifat Bey (Şubat 1909 - Nisan 1909)
- Osman Nuri Bey (Nisan 1909)
- Menemenlizade Rifat Bey (Mayıs - Temmuz 1909)
- Mehmed Cavid Bey (Temmuz 1909 - Ekim 1911)
- Mustafa Nail Bey (Ekim 1911 - Temmuz 1912)
- Abdurrahman Vefik Bey (Temmuz 1912 - Ocak 1913)
- Menemenlizade Rifat Bey (Ocak 1913 - Şubat 1914)
- Mehmed Cavid Bey (Mart - Kasım 1914)
- Mehmed Talat Paşa (Kasım 1914 - Şubat 1917)
- Abdurrahman Vefik Bey (Kasım 1918 - Şubat 1919)
- Mehmed Atâ Bey (Şubat - Mart 1919)
- Mehmed Tevfik Bey (Mart 1919 - Mart 1920)
- Faik Nüzhet Bey (Mart - Nisan 1920)
- Ahmed Reşad Bey (Nisan - Ağustos 1920)
- Mehmed Nazif Bey (Ağustos - Eylül 1920)
- Raşid Bey (Ekim 1920 - Ocak 1921)
- Hüseyin Sabri Bey (Eylül - Ekim 1920)
- Abdullah Lami Bey (Ocak - Haziran 1921)
- Faik Nüzhet Bey (Ağustos 1921 - Nisan 1922)
- Mehmed Tevfik Bey (Nisan - Kasım 1922)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Gelir İdaresi Başkanlığının Tarihi Gelişimi". 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011.
- ^ "İstanbul Defterdarlığının Tarihçesi". 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2012.
- ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey
- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999
.svg)