Mordvin dilleri
| Mordvin dilleri | |
|---|---|
| Bölge | Rusya |
| Dil ailesi | Ural
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
| Glottolog | mord1256[1] |
Mordvin dilleri (Rusçadaki resmî ismiyle мордовские языки, mordovskiye yazyki),[2] Ural dillerinin bir koludur. Birbiriyle yakın bağları olan ve ikisi de Mordovya bölgesinde konuşulan Erzyan ile Mokşan dillerinden oluşur.[3] Bu grubun eskiden tek bir "Mordvin dili"ni teşkil ettiği düşünülürdü,[4] ancak mevcut durumda küçük bir dil grubu olarak görülür. Sesbilim, sözcük ve dilbilgisi farklılıkları nedeniyle Erzyanca ile Mokşanca birbiriyle karşılıklı anlaşılabilirlik göstermemektedir; hatta gruplar arası temaslarda sık sık Rus dili kullanılır.[5]
Bu iki dilin birbirinden farklı edebî formları da var. Erzyan edebî dili 1922'de, Mokşan edebî diliyse 1923'te oluşturuldu.[6]
İki dil arasındaki bazı sesbilimsel farklılıklar şunlardır:[4]
- Mokşanca /ɛ, e/ sesleri arasındaki ayrımı muhafaza ederken, Erzyancada bu iki ses birbiriyle /e/ sesi olarak birleşmiştir.
- Diğer Ural dillerinde olduğu gibi, Erzyancada da vurgusuz hecelerde ünlü uyumu yer alır; ön ünlüsü olan sözcüklerde [e] sesi, arka ünlüsü olan sözcüklerdeyse [o] sesi kullanılır. Mokşancada ise tüm bunların yerine [ə] sesi kullanılır.
- Erzyanca sözcüklerinin başlarında yer alan artdişyuvasıl patlamalı sürtünmeli /tʃ/ sesinin yerinde Mokşancada sürtünmeli /ʃ/ sesi yer alır.
- Ötümsüz ünsüz sesleriyle bitişik /r, rʲ, l, lʲ, j/ sesbirimleri Mokşancada ötümsüzleşme geçirip [r̥ r̥ʲ l̥ l̥ʲ ȷ̊] şeklinde eklemlenir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Mordvin". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Dalby, Andrew (1998). Dictionary of Languages. Columbia University Press. s. 429.
Erza.
- ^ Grenoble, Lenore (2003). Language Policy in the Soviet Union. Springer. s. A80. ISBN 978-1-4020-1298-3. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ a b Raun, Alo (1988). Sinor, Denis (Ed.). The Uralic languages: Description, history and foreign influences. BRILL. s. A96. ISBN 978-90-04-07741-6. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ Minahan, James (2000). One Europe, Many Nations. Greenwood Publishing Group. s. A489. ISBN 978-0-313-30984-7.
- ^ Wixman, Ronald (1984). The Peoples of the USSR. M.E. Sharpe. s. A137. ISBN 978-0-87332-506-6. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
