Miyelin
| Miyelin kılıf |
|---|
Miyelin, tabaka biçiminde yalıtkan bir malzemedir. Miyelinli, etrafı Schwann hücreleri tarafından sarılmış olan aksonları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Miyelin kılıf genellikle bir sinir hücresinin (nöronun) aksonunu çevreler. Sinir sisteminin düzgün çalışması için olmazsa olmazlardandır. Nöroglianın bir çıkıntısıdır. Miyelin kılıfın oluşması miyelinizasyon veya miyelinleşme olarak adlandırılır. İnsanda miyelinin oluşması her ne kadar fetus (cenin) gelişiminin 14. haftasında başlasa bile, doğum esnasında beyinde küçük miyelinler vardır. Bebeklik döneminde, miyelinleşme hızlı olur ve ergenlik dönemine kadar devam eder. Schwann hücreleri, çevresel sinir hücreleri için miyelin sağlar. Miyelin, çevresel sinir sisteminde Schwann hücreleri tarafından oluşturulurken, merkezi sinir sisteminde oligodentroglialar (veya oligodentrositler) tarafından oluşturulur.[1]
Miyelin kılıf
[değiştir | kaynağı değiştir]Miyelin kılıf, sinir hücresinde (nöronda) bulunur. Nöronun çevresini bir yağ tabakası şeklinde sarar. Beyaz renktedir. İmpulsların (uyarıların) daha hızlı bir şekilde iletilmesini sağlar. Duyu sinirleri miyelin kılıf bulundururlar. Aksonun üzerinde yalıtkan bir madde olarak bulunurlar.
Miyelin kılıf, merkezi ve çevresel sinir sistemlerindeki sinir hücrelerinde uyartıların hızını artıran, uyartı eşiğini düşüren, bunları sinir hücresinin çapıyla doğru orantıyla yapan, lipit ve proteinden oluşan bir dokudur.
Miyelinin bileşikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Miyelin, farklı hücre türleri ve çeşitli kimyasal bileşikler ve yapılar tarafından oluşturulur. Fakat aynı yalıtkanlık işlevini gerçekleştirir. Miyelinli aksonlar beyaz görülür. Bu yüzden beynin "beyaz madde"sidir. Yağ, aksonların elektrik yüklü atom ve moleküllerinin yalıtılmasına yardım eder. Bu yük iyonları, tüm sinir sistemi etrafındaki sıvılarda bulunur. Bir mikroskop altında sosisler gibi görülür. Miyelin, bir çocuğun hızlı gelişiminin bir parçasıdır. Buna bebeğin birinci yıldaki emeklemesi ve yürümesi de dahildir. Miyelinin yaklaşık %40'ı sudur. Kuru kütlesinin yaklaşık %70-85'i yağ, %15-30'u proteindir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Periferik Sinir Sistemi Destek Hücrelerine ve Miyelinizasyon" (PDF). M.Eyüp Altunkaynak, Bünyami Ünal Atatürk Üniversitesi. 27 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2024.