New Age
| Makale serilerinden |
| Spiritüalizm |
|---|
| Spiritüalliğin hatları |
| Etkileri |
| Araştırma |
New Age ya da Yeni Çağcılık, 1970'lerin başında Batı toplumunda hızla yayılmaya başlayan, çeşitli manevi ve dini inançları kapsayan bir akımdır. Oldukça eklektik ve sistematik olmayan yapısı nedeniyle kesin bir tanım yapmak zordur. Akademisyenlerin çoğu New Age'i bir dini hareket olarak değerlendirir. Ancak takipçileri, bunu genellikle bir din değil, zihin, beden ve ruhun uyumuna dayalı bir manevi yaklaşım olarak görür. Bilim insanları bu akımı "New Age hareketi" olarak adlandırırken, bazıları bu tanıma karşı çıkar ve onu bir hareketten ziyade bir kültürel ortam veya "zamanın ruhu" olarak yorumlar.
Batı ezoterizminin bir biçimi olan New Age, Emanuel Swedenborg ve Franz Mesmer'in çalışmalarıyla şekillenen 18. ve 19. yüzyıl okültizmi ile Spiritüalizm ve Teozofi gibi ezoterik akımlardan büyük ölçüde etkilendi. Ayrıca, 1950'lerin UFO dinleri, 1960'ların karşı kültürü ve İnsan Potansiyeli Hareketi gibi 20. yüzyıl ortası akımları da bu hareketin gelişiminde rol oynadı. Kökeni konusunda fikir birliği olmasa da, New Age 1970'lerde belirgin bir hareket haline geldi ve başlangıçta Birleşik Krallık'ta yoğunlaştı. 1980'ler ve 1990'larda özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde hızla yayıldı. 21. yüzyılın başlarında ise "New Age" terimi, bu çevrelerde giderek daha az kullanılmaya başlandı ve bazı akademisyenler, hareketin toplumsal bir fenomen olarak sona erdiğini öne sürdü.
Eklektik yapısına rağmen, New Age'in birkaç ana yönelimi vardır. Teolojik olarak, New Age genellikle insanları da kapsayan bütünsel bir tanrısallık anlayışını benimser. Bu yaklaşım, bireyin kendi manevi otoritesine güçlü bir vurgu yapılmasına yol açar. Hareketin içinde, melekler gibi insanlarla iletişim kurabildiğine inanılan yarı-ilahi varlıklara yönelik ortak bir inanç da bulunur. New Age düşüncesinde tarih, genellikle ruhsal çağlara ayrılır. Bu bakış açısına göre, geçmişte hem teknolojik hem de ruhsal açıdan ileri bir çağ yaşanmıştır; ancak bu dönem, zamanla şiddetin ve manevi yozlaşmanın arttığı çağlara dönüşmüştür. Bu durumun, adını da buradan alan "Kova Çağı"nın yükselişiyle düzeleceğine inanılır. Ayrıca New Age, alternatif tıp uygulamalarına dayalı şifa yöntemlerine güçlü bir vurgu yapar ve bilimi ruhsallıkla birleştirmeye çalışır.
New Age takipçilerinin bağlılık düzeyleri oldukça farklıydı. Kimileri yalnızca bazı New Age fikirlerini ve uygulamalarını benimserken, kimileri hareketi tamamen benimseyip yaşamlarını ona adadı. New Age, hem Hristiyan çevrelerden hem de modern Pagan ve Yerli topluluklardan eleştiriler aldı. 1990'lardan itibaren ise din bilimleri alanındaki akademisyenler tarafından bilimsel inceleme konusu haline geldi.
Tanımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]New Age fenomeni, kapsamı konusunda akademisyenler arasında büyük fikir ayrılıkları bulunduğu için tanımlaması zor bir kavramdır.[1][2] Akademisyenler Steven J. Sutcliffe ve Ingvild Sælid Gilhus, bu kavramın "din araştırmalarında en tartışmalı kategoriler arasında" yer aldığını öne sürdüler.[3]
Din bilimci Paul Heelas, New Age'i inançların, uygulamaların ve yaşam tarzlarının eklektik bir karışımı olarak tanımladı ve bunu insan ve gezegen durumuyla ilgilenen, dönüşüm için benzer ortak dili kullanan tekil bir fenomen olarak nitelendirdi.[4] Din tarihçisi Olav Hammer, 1970'lerin sonlarından itibaren ortaya çıkan ve tarihsel bağlar, ortak söylem ve aile havasıyla birleşen farklı çağdaş popüler uygulamalar ve inançlar için ortak bir payda olarak gördü ve New Age'i "akışkan ve belirsiz bir kült ortam" olarak tanımladı.[5] Din sosyoloğu Michael York ise New Age'i, bireysel ve kolektif olarak insan potansiyelinin gelişimine dayanan büyük ve evrensel bir değişimi bekleyen çeşitli gruplar ve kimlikleri kapsayan genel bir terim olarak ifade etti.[6]
Din bilimci Wouter Hanegraaff, New Age'in "uygun görünen her şeye ayrım gözetmeksizin yapıştırılan bir etiket" olduğunu ve farklı insanlar için farklı anlamlar taşıdığını belirtti.[7] Bu nedenle, New Age'i "birleşik bir ideoloji veya dünya görüşü" olarak görmeye karşı çıktı;[7] ancak bunun "az çok birleşik bir hareket" olarak kabul edilebileceğini söyledi.[8] Diğer akademisyenler, New Age'in tek bir hareket olamayacak kadar çeşitli olduğunu öne sürdü. Din bilimci George D. Chryssides ise bunu "karşı kültürel bir Zeitgeist" olarak adlandırdı.[9]
Kaynakları
[değiştir | kaynağı değiştir]New Age düşüncesi 19. ve 20. yüzyıldaki Amerika dinî, felsefi ve psikolojik hareket ve gruplardan olduğu kadar Doğu mistisizmi ve Batı ezoterik geleneğinden de çeşitli ögelerin eklektik bir karışımıdır. New Thought, Spiritüalizm, Transandantalizm gibi Amerika kökenli spiritüel akımlar, hümanist psikoloji gibi psikolojik akımlar, Hinduizm, Sufizm, İngilizce: The Human Potential Movement (İnsan Potansiyeli Hareketi), Zen Budizmi gibi tarihî spiritüel yollar, İngilizce: Christian Science (Hristiyan Bilimi) gibi Hristiyan şifa toplulukları teori ve pratik düzeyinde New Age düşüncesinin gelişimine katkıda bulunmuştur.
New Age terminolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]New Age literatüründe bilimsel terminoloji, 19. ve 20. yüzyılda ortaya çıkan dinî, spiritüel, felsefi akımlardan ve Doğu spiritüel geleneklerinden alınan terimler, benlik merkezli (İngilizce: self-spirituality) bir felsefi temelde yeniden yorumlanarak kullanılmaktadır.
Bu terminolojide Tanrı, Tanrıça, İçsel Çocuk (İngilizce: Inner Child), Mutlak Güç (İngilizce: Absolute Power) Yüksek Benlik (İngilizce: High Spirituality) gibi ifadelerle insanın iç potansiyeli ve enerjileri gösterilmektedir.
New Age, özellikle şifa (İngilizce: healing) üzerinde durur. İnsanın içinde onun fiziksel ve psikolojik sorunlarının üstesinden gelmesini sağlayan kozmik bir güç vardır. Aynı güç Evren'de çeşitli güç merkezlerinden de enerji hatları olarak yayılmaktadır. İnsanlar, bilinçlerindeki gelişmeyle içlerindeki bu gücün farkına varacaklar, böylelikle herhangi bir dışsal otoriteye (dinî kurum, hiyerarşi, rehber vs.) ihtiyaç duymadan bu güçlerini kullanacaklardır. Astrolojik olarak Dünya'nın Kova Burcu Çağı'na (İngilizce: Age of Aquarian) girmesiyle dünya genelinde ortaya çıkacak spiritüel uyanış, bu güçlerin daha etkin bir şekilde kullanıldığı, daha spiritüel, huzur dolu bir dünyanın habercisi olacaktır.
Pratikler
[değiştir | kaynağı değiştir]New Age içinde farklı Dünya dinlerinin mistik geleneklerinden, kabile inançlarından alınma veya bilimsel kökenli, yeni pratikler bulunmaktadır.
- Biyoenerji
- Geribildirim (İngilizce: biofeedback)
- Kanal olma (İngilizce: channeling)
- Meditasyon
- Nefes Egzersizleri
- Reiki
- Sûfî dansları ve zikirler
- Yoga
Tepkiler ve eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Popüler medya
[değiştir | kaynağı değiştir]Ana akım dergiler genellikle New Age'e daha az sempatik yaklaştı. Sosyolog Paul Ray ve psikolog Sherry Anderson, 2000 yılında yayımladıkları The Cultural Creatives kitabında medyanın New Age fikirlerine karşı gösterdiği "saldırma hevesini" ele aldı ve 1996'da Time dergisinde yayımlanan Lance Morrow makalesini örnek gösterdi.[10] Yaklaşık 10 yıl önce Time dergisinde New Age kültürünü eleştiren uzun bir kapak haberi yayımlandı. Kapakta “Om... Shirley MacLaine, şifacılar, medyumlar, uzay yolcuları ve bolca kristallerin başrolde olduğu YENİ ÇAĞ” başlığı ve ünlü bir aktrisin vesikalık fotoğrafı yer alıyordu. Eski Saturday Evening Post editörü Otto Friedrich tarafından yazılan makalenin alt başlığı “Ülkeyi Kasıp Kavuran Garip Bir Maneviyat ve Batıl İnanç Karışımı” idi.[11] 1988'de The New Republic, gazeteci Richard Blow'un New Age kültürü ve politikasını eleştirdiği dört sayfalık makaleyi “Moronic Convergence” (Aptalca Yakınsama) başlığıyla yayımladı.[12] Bazı New Age takipçileri ve sempatizanları eleştirilere yanıt verdi. Örneğin, sempatizanlar Ray ve Anderson'ın eleştirilerinin çoğunun idealist ve ruhani değişim hareketini “klişeleştirme” ve popülaritesini azaltma girişimi olduğunu belirtti. New Age teorisyeni David Spangler ise kristaller, talk-show kanalları ve diğer kolayca ticarileştirilebilen fenomenlerden uzak durarak, New Age'e gerçek bir sosyal dönüşüm vizyonu olarak bağlılığını vurgulamaya çalıştı.[7]
Akademi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Başlangıçta New Age akımına akademik ilgi çok azdı.[13] İlk akademik çalışmalar, Robert Ellwood gibi yeni dinî hareketler uzmanları tarafından yapıldı. Bu araştırmalar genellikle yetersizdi; birçok akademisyen New Age'i önemsiz bir kültürel moda olarak görüyordu.[14] ABD'deki anti-kült hareketinden etkilenen araştırmaların çoğu, New Age gruplarına karşı olumsuz ve eleştirel bir tutum sergiledi.[15] Bu fenomenle ilgili "ilk gerçek akademik çalışma", 1992'de James R. Lewis ve J. Gordon Melton tarafından derlenen bir kitap oldu.[13] O tarihten itibaren yayımlanan akademik çalışmaların sayısı giderek arttı.[13]
1994 yılında Christoph Bochinger, Almanya'daki New Age hareketiyle ilgili araştırması New Age und moderne Religion'ı yayımladı.[13] Bunu 1995'te Michael York'un sosyolojik araştırması ve Richard Kyle'ın ABD odaklı çalışması izledi.[13] 1996'da Paul Heelas, Britanya'daki hareketle ilgili sosyolojik bir araştırma yayımladı ve hareketin iş dünyasıyla ilişkisini tartışan ilk kişi oldu.[4] Aynı yıl Wouter Hanegraaff, New Age metinlerinin tarihsel analizini içeren New Age Religion and Western Culture adlı eserini yayımladı;[7] Hammer daha sonra bunu “New Age konusunda standart referans eseri” olarak tanımladı.[13] Bu erken dönem çalışmaların çoğu, uygulayıcıların etnografik analizinden ziyade New Age yayınlarının metinsel analizine dayanıyordu.[16]
Hristiyan bakış açıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ana akım Hristiyanlık, New Age düşüncelerini genellikle reddetmektedir.[9] Hristiyan eleştirmenler, New Age akımının insanı Tanrı'nın önüne koyduğunu sıkça vurgular.[17] New Age'e yönelik eleştirilerin büyük kısmı Hristiyanlar, özellikle de köktendinci kesim tarafından yazıldı.[4] ABD'de 1980'lerde New Age, Evanjelik Hristiyan grupların başlıca endişe konularından biri hâline geldi. Bu yaklaşım daha sonra İngiliz Evanjelik çevrelerine de yayıldı.[18] Aynı dönemde Constance Cumbey, Dave Hunt, Gary North ve Douglas Groothuis gibi Evanjelik yazarlar, New Age'i eleştiren kitaplar kaleme aldı. Bu eserlerin bir kısmı, New Age'in kökeni ve amaçları hakkında komplo teorileri yaydı.[18] Bu tür yayınların en etkililerinden biri, Frank E. Peretti'nin 1986'da yayımlanan This Present Darkness adlı romanıydı. Bir milyondan fazla satan bu kitap, New Age'i Hristiyanlığı devirmeyi amaçlayan bir komplonun parçası olarak betimledi ve onu feminizm ve sekülerizm ile işbirliği içinde gösterdi. New Age'in modern Hristiyan eleştirmenleri arasında, 2017'de fundamentalist Hristiyanlığa geçen Kaliforniyalı eski New Age yazarı Doreen Virtue da yer almaktadır.[19]
New Age'e yönelik resmî tepkiler, Roma Katolik Kilisesi, İngiltere Kilisesi ve Metodist Kilisesi gibi büyük Hristiyan kurumları tarafından dile getirildi.[9] Roma Katolik Kilisesi, altı yıllık bir çalışmanın ardından 2003'te New Age hakkında 90 sayfalık bir yorum yayımladı. Bu belgede yoga, meditasyon, feng şui ve kristal şifa gibi uygulamalar eleştirildi.[20][21] Vatikan'a göre, New Age uygulamalarıyla yaşanan coşku hâlleri dua ile karıştırılmamalı ve Tanrı'nın varlığının işareti olarak görülmemelidir.[22] Papalık Kültür Konseyi başkanı olan Kardinal Paul Poupard, New Age'in “insanın en eski umutlarına yanıltıcı bir cevap” sunduğunu söyledi.[20] Papalık Dinlerarası Diyalog Konseyi Başkanı Monsenyör Michael Fitzgerald ise Vatikan'daki bir konferansta, “Kilise, New Age'e yakın olan her türlü kavramdan kaçınır” ifadesini kullandı.[23]
Çağdaş Pagan bakış açıları
[değiştir | kaynağı değiştir]![[icon]](/wiki/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
İlgili kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkçe kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Akademik kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- A. Rafet Özkan, Kıyamet Tarikatları, İstanbul:IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2006.
- Ali Köse, Milenyum Tarikatları, İstanbul: Truva Yayınları, 2006.
Popüler kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ahmet Maranki, Kozmik Bilim ve Bilinçte Yaşam Enerjisi, Mozaik Yayınları, 2006.
- John G. Bennet, Yeni Çağ Toplumunun İhtiyaçları, Ruh ve Madde Yayınları.
- Lorna St. Aubyn New Age-Yeni Çağ Akımı, Ege Meta Yayınları, 1998.
- Özer Uçuran Çiller, Yeni Çağ'da Düşünce Gücü ve Holistik Sağlığa Açılan Pencere, Truva Yayınları, 2005.
- Shirley MacLaine, Dışarıda Hiçbir şey Var, Akaşa, Yayınları, 1992.
- Shirley MacLaine, İçimdeki Yolculuk, Akaşa Yayınları,
İngilizce kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Akademik kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Daren Kemp, New Age: A Guide. Alternative Spiritualities from Aquarian Conspiracy to Next Age, Edinburgh University Press, Edinburgh, 2004.
- James R.Lewis, and J. Gordon Melton (eds). Perspectives on the New Age, State University of New York Press, Albany, New York, 1992.
- Michael York, The Emerging Network: A Sociology of the New Age and Neo-Pagan Movements, Rowman & Littlefield, Lanham, Maryland, 1995.
- Paul Heelas, The New Age Movement, Blackwell, Oxford, 1996.
- Richard Kyle, The New Age Movement in American Culture, University Press of America, 1995.
- Wouter Hanegraaff, New Age Religion and Western Culture, State University of New York Press, 1998.
Popüler kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- David Spangler, Revelation: The Birth of a New Age Rainbow Bridge, 1976.
- George Trevelyan, Vision of the Aquarian Age
- Marilyn Ferguson, The Aquarian Conspiracy, Tarcher, September 1, 1987.
- James Redfield, Celestine Prophecy, 1994.
- Nevill Drury, The New Age: The History of a Movement, 2004
- Shirley MacLaine, Going Within, Bantam Books, 1990.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ York 2001, s. 363; Kemp 2004, s. 1; Granholm 2013, s. 59.
- ^ Granholm 2013.
- ^ Sutcliffe & Gilhus 2013.
- ^ a b c Heelas 1996. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "FOOTNOTEHeelas1996" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Hammer 2006.
- ^ York 1995.
- ^ a b c d Hanegraaff 1996. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "FOOTNOTEHanegraaff1996" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Bruce 1998.
- ^ a b c Chryssides 2007.
- ^ Ray & Anderson (2000).
- ^ Friedrich, Otto (7 Aralık 1987). "New Age Harmonies". Time dergisi, 130. baskı, 23. sayı, ss. 62-66.
- ^ Blow, Richard (25 Ocak 1988). "Moronic Convergence". The New Republic, ss. 24-27.
- ^ a b c d e f Hammer 2001.
- ^ Lewis & Melton 1992.
- ^ Melton 1992.
- ^ Sutcliffe 2003.
- ^ Heelas & Woodhead 2005.
- ^ a b Hexham 1992.
- ^ Aldrich, Renu (5 Eylül 2017). "Doreen Virtue's conversion to Christianity sparks debate". The Wild Hunt. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ a b "Vatican sounds New Age alert". BBC News. 4 Şubat 2003. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2010.
- ^ Handbook of vocational psychology, W. Bruce Walsh, Mark Savickas. 2005. s. 358. 978-0805845174.
- ^ Steinfels, Peter (7 Ocak 1990), "Trying to Reconcile the Ways of the Vatican and the East", The New York Times5 Aralık 2008
- ^ Fitzgerald, Michael L.; Poupard, Paul (2003), "Presentations of Holy See's Document on "New Age"", Jesus Christ the Bearer of the Water of Life: a Christian Reflection on the "New Age", Vatikan: Roman Catholic Church, 9 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Kasım 2010
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bahai Faith and New Age Movement 21 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dünya Dinleri30 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- George Trevelyan, A Vision of the Aquarian Age 21 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- New Age
- New Age Spirituality4 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- New Age Transformed14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- New Age-An Introduction
- The Book of Light: The Universe Within You
- The Occult Roars Back: Its Modern Resurgence 6 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The New Age 28 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türkiye'de Yeni Çağ 24 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- What is "New Age"8 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- “Who Buys New Age Materials? 9 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
New Age eleştirileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- A Catholic Christian Reflection on the New Age1 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Christian Logos Brief Dictionary of New Age Terminology 12 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dutch skeptic website with articles and links to criticism of a range of New Age topics
- James Randi, skeptic debunker of New Age and occult claims.20 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Native American Beliefs and New Age 15 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- New Age vs. Vedic tradition 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Quackwatch - Skeptics23 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Scientific Review of Alternative Medicine19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Watchman Fellowship, a ministry of Christian Discernment. 24 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
