Norrköping
| Norrköping | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
| İl | Östergötland ili |
| Bölge | Östergötland |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 35,68 km² |
| Nüfus (2016) | |
| • Toplam | 137.326 |
| • Yoğunluk | 2,446/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
Resmî site www.norrkoping.se | |
Norrköping, İsveç'in doğusunda yer alan Östergötland bölgesindeki bir İsveç şehridir. Kentin nüfusu, kent merkezinde 84.000, çevresiyle beraber 127.059 kadardır.[1] Bu nüfusla beraber Norrköping, İsveç'in en büyük onuncu kentidir.
Şehir, Motala Nehri'nin Baltık Denizi'ne döküldüğü bölgede kuruludur. Şehrin bu konumda olması, onu gelişmiş bir ticaret ve sanayi merkezi yapmaktadır. Özellikle tekstil sanayisinde önemli atılımlara sahip olan şehrin "İsveç'in Manchester'ı", "Peking" ve "Surbullestan" gibi lakapları vardır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kent yakınlarında görülen ilk yerleşim Orta Çağ'a dayanmaktadır. Motala Nehri'nin sanayide ve enerjide kullanılmasıyla beraber kentteki sanayi de gelişti. Nehirde bulunan somon sayesinde halkın bir kısmı balıkçılık ile geçimini sağlamaya başladı. Tarihi kesin olarak bilinmese de 12. yüzyılda kente bir kilise yapıldığı bilinmektedir. Bu kilise Aziz Olaf'a adanmıştı.
Kentin adının tarihi konusundaki ilk izler 1283'te İsveç kralı I. Valdemar'ın karısı Sofia'nın somon balıkçılığı haklarını Skänninge Manastırı'na devretmesiyle geldi. Norrköping'in 14. yüzyılda şehir konumuna alındığı bilinse de, 1384 yılına kadar herhangi bir yazılı belge bulunamadığından hangi yılda kent olduğu bilinmemektedir.
Şehirde uzun süreli savaşlar ve yangınlar yüzünden günümüzde bu kent hakkında hiçbir Orta Çağ bilgisine rastlanamamaktadır. Kuzey Yedi Yıl Savaşı sürecinde (1563-1570), kent güneyi tamamen yandı. Ancak İsveç kralı III. John tarafından tekrar kuruldu. Bu yeniden kurulma sürecinde var olan tüm sokaklar ana hatlarıyla günümüzde de bulunmaktadır.
1618'de Gustav Adolf'un desteğiyle şehirde silah fabrikası kuruldu. Liman bölgesi de zamanla Finspång şehrindeki hareketlilik nedeniyle genişletildi. Silah sanayisine ek olarak tekstil sektörü de hızla ivme kazandı. Önemli bir yardımsever olan iş insanı Louis De Geer sanayide önemli atılımlara imza attı. De Geer'in öldüğü dönemde, Norrköping 6,000 nüfusla İsveç'in ikinci büyük kentiydi.
Şehir, 1655'te ve 1719'da tekrar yandı. Yeniden kurmak için, kent halkı Johannisborg Kalesi'ndeki taşları kullanarak ev yaptı. Bu nedenle bu kalenin çok küçük bir kısmı bugüne gelebilmiştir. 18. yüzyılda kent tekrar inşa edildi. 1740'larda Norrköping'e üç şeker fabrikası inşa edildi. 1750'lerde ise tütün fabrikaları eklendi.
Norrköping'in önemi sonrasında da arttı. 1769'da belediye binası inşa edilen kentte, Kral IV. Gustav Norrköping'de Aziz Olaf'ın kilisesinde taç taktı.
Ancak kentte 1822 ve 1826 yıllarında tekrar yangın çıktı. 1850'de sanayide 600'den fazla işçiye sahip olan kent; dönemin en büyük sanayi kenti oldu. 19. yüzyılın geri kalanında sanayi gelişmeyi sürdürdü. Nehrin bulunduğu alanda 1854'te kâğıt ve pamuk işleme fabrikaları inşa edildi.
Sanayi 20. yüzyılda da gelişimine devam etti. 1950'de 54 fabrika ve 6,600 kadar işçi bulunduran kentin fabrikalarından, İtalya ve Japonya gibi rekabetçi ülkeler nedeniyle 1956 yılında on sekizi kapatıldı. 2002 itibarıyla, Norrköping İsveç ortalamalarının üstünde bir kültür ve sanayi kentidir.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir] Norrköping (2002–2020) iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 12,1 | 13,7 | 18,6 | 27,5 | 28,6 | 33,0 | 33,9 | 34,8 | 28,8 | 23,0 | 17,2 | 13,3 | 34,8 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 1,1 | 1,8 | 5,8 | 12,0 | 17,2 | 21,1 | 23,3 | 22,2 | 17,6 | 10,8 | 6,0 | 2,9 | 11,8 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −1,5 | −1,1 | 1,8 | 6,8 | 11,7 | 15,8 | 18,3 | 17,4 | 13,4 | 7,5 | 3,7 | 0,6 | 9,7 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −4 | −3,9 | −2,2 | 1,5 | 6,2 | 10,4 | 13,2 | 12,5 | 9,1 | 4,1 | 1,3 | −1,7 | 7,3 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −28,1 | −33,5 | −24,4 | −13,2 | −4 | −0,1 | 4,9 | 2,3 | −4,6 | −9 | −15,9 | −24,7 | −33,5 |
| Ortalama yağış (mm) | 35,8 | 30,4 | 29,7 | 26,3 | 45,2 | 59,4 | 73,3 | 69,2 | 40,0 | 54,0 | 48,4 | 42,3 | 554 |
| Kaynak: İsveç Meteoroloji Enstitüsü[2] | |||||||||||||
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Kent kütüphanesi -
Tramvay hattı -
1750'lerde inşa edilen kilise -
Eski bir su kulesi -
Holmen firmasının merkezi
Norrköping doğumlular
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hannes Alfvén - fizikçi
- Moa Martinson - yazar
- Ture Nerman - İsveç komünizminin kurucusu
- Peter Harryson - oyuncu
- Pernilla Wiberg - kayakçı
- Slagsmålsklubben - pop müzik grubu
- Elin Grindemyr - model
- Malin Baryard - at binicisi
- Helena Lundbäck - at binicisi
- 23 Till - müzik grubu
- Eldkvarn - müzik grubu
- Spånka NKPG - müzik grubu
- Marduk - music müzik grubu
- Amy Diamond - şarkıcı
Spor takımları
[değiştir | kaynağı değiştir]- IFK Norrköping (Futbol)
- Norrköping Dolphins (Basketbol)
- HC Vita Hästen (Buz hokeyi)
- Vargarna (BMX Bisiklet)
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Esslingen, Almanya
Klaksvík, Faroe Adaları
Kópavogur, İzlanda
Linz, Avusturya
Odense, Danimarka
Riga, Letonya
Tampere, Finlandiya
Trondheim, Norveç
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Folkmängd i Norrköpings kommun den 31 maj 2008". 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2009.
- ^ "Ladda ner meteorologiska observationer". İsveç Meteoroloji Enstitüsü (İsveççe). 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
