Nuh Paşa

Nuh Paşa (ö. 1605/1606, Karaman), kadı, defterdar, beylerbeyi ve vezirlik görevinde bulunmuş Osmanlı İmparatorluğu devlet adamıdır.

Larendeli (Karaman) Mahmud Efendi'nin oğlu olup babasının muhtemel ilmiye sınıfından olmasının etkisiyle de Larende'de medrese eğitimi almış ve eğitimini tamamladıktan sonra Aksaray'a kadı olmuştur. 10 Ekim 1576 tarihli kayıtta, Konya kadısının olmayışı nedeniyle İstanbul'a tahılın götürülmesiyle görevli olduğu belirtilmektedir. Kadılık görevinin yanı sıra Karaman mukataalığı ve mal müfettişliği görevlerinde de bulunmuştur. 1577 ve Kasım 1581 yıllarına ait kayıtlarda Aksaray kadılığı görevini sürdürdüğü görülmektedir. 1581 yılı Kasım ayında Karaman mal defterdarlığı kurdurulmasına rol oynamış ve buraya da defterdar olarak atanmıştır.

Nuh Efendi, görevden alındığı 14 Mart 1584'e kadar da bu görevini sürdürmüştür. Görevden alındıktan sonra Karaman'a ait nevruz irsaliyesini İstanbul'a götürmüş ve kısa süre sonra da Kıbrıs defterdarı olarak görevlendirilmiştir. Buradaki görevinden sonra 27 Aralık 1584'te Bağdat hazine defterdarı, 4 Haziran 1585'te de yeniden Karaman defterdarı, 29 Ağustos 1587'de Diyarbakır mal defterdarı olmuş ve bu sırada Van defterdarlığının kapatılmasıyla da buranın kayıtlarını da üstlenmiştir. 1589 yılı başlarında yaşanan Diyarbakır hazinesinin nerede kullanılacağıyla ilgili karışıklık esnasında maaşlarını alamayan Tebriz'de görevli askerlerin saldırısına uğramış ve kısa süre sonrada bu görevden alınmıştır (12 Nisan 1589 tarihli bir belgede kendisinden eski Diyarbakır defterdarı olarak bahsedilmekte). Buradaki görevinden sonra aynı yıl içerisinde Halep defterdarı olmuştur. Görevi sırasında Selaniki tarafından hile yapmakla eleştirilen Nuh Efendi, 9 Kasım 1591'de görevinden alınmıştır. Selaniki'nin suçlamalarına rağmen hakkında herhangi bir soruşturma açılmayan Nuh Efendi, Larende'ye dönerek ikametine çekilmiş ancak kısa süre sonra 27 Kasım 1591'de Kıbrıs beylerbeyi olarak atanmış ve Temmuz 1592'de azledilmesine kadar bu görevini sürmüştür. 12 Aralık 1592'de Rum beylerbeyi olarak atanmış olmakla birlikte görev yerine ulaşmadan hazineye teslim ettiği akçelerin bazılarının hileli olduğu ortaya çıkmasıyla başlamadan görevinden alınmıştır. İtibarı zedelenen Nuh Paşa bir süre devlet görevi alamamış olsa da 1594 yılı tahkikatında Halep'te görevliyken oluşturduğu muhasebenin doğru olmasıyla yeniden göze girmiş ve 18 Temmuz 1594'te başdefterdar tayin edilmiştir. Bu görevnden sonra 11 Şubat 1595'te Trablusşam beylerbeyi, aynı yıl içerisinde 25 Mayıs tarihinde ise Batum beylerbeyi olmuştur.

Mart 1596 yılında eşkıyalık olaylarının yoğunlaştığı Karaman Eyaletinin muhafızı olarak görevlendirilmiştir. Bu görevdeyken devletin seferde olmasından faydalanan yerel beyler ve yozlaşmış idarecilerin sebep olduğu eşkıyalık hareketleriyle uğraşmış ve bu görevindeki başarısı nedeniyle de seferden dönen padişah III. Mehmed tarafından Aralık 1596'da Karaman beylerbeyi olarak atanmıştır. Haziran 1597'de Karaman Eyaleti birliklerinin başında Avusturya Seferine katılmıştır. Önce Tata ve sonrasında Vaç dolaylarında emrindeki birliklerle başarılı mücadele veren Nuh Paşa, kışın bastırmasıyla Budin'in muhafazasıyla görevlendirilmiştir. Bu görevdeyken 5 Ekim-2 Kasım 1598 tarihleri arasında Habsburgların kuşatmasında şehri başarıyla savunmuştur. 1600 yılında Kanije'nin fethinde eyalet askerleriyle birlikte görev almıştır. 1601 yılında askerleriyle Karaman'a dönen Nuh Paşa, Temmuz 1602'de Anadolu beylerbeyi ve sonrasında aynı ay içerisinde Anadolu muhafızı olarak görevlendirilmiştir.

Bu görevdeyken Celâlî isyanlarını bastırmak için çalışmalara başlamış, Bursa'dayken 10 Şubat 1603'te yeniden Anadolu beylerbeyi olmuştur. 3 Mayıs 1603'te Celali isyanının bastırılması amacıyla vezirlik rütbesiyle Anadolu serdarı olmuş ve hazırlıklara başlamıştır. Habsburglar'a karşı düzenlenen sefer ve ülkenin birçok yerindeki isyan hareketleri nedeniyle 1603 yılı Temmuz ayı başlarında ordu toplayıp sefere başlayabilen Nuh Paşa, Hamid (Isparta-Burdur dolayları), Kütahya ve Uşak dolaylarındaki Celali problemini çözdükten sonra 25 Temmuz'da Konya'ya girmiştir. Konya ve Aksaray'da güvenliği sağlasa da Sivas dolaylarında isyan hareketini bastırmakta başarılı olmamış, bu nedenle de Ekim 1603'te görevinden alınmıştır. Emekli olarak Larende'deki ikametgâhına çekilmiş olan Nuh Paşa, 1604 yılı yazında İçel sancağının muhafazasıyla görevlendirilmiştir. Bu görevindeki başarısı nedeniyle aynı yıl Karaman muhafazasıyla görevlendirilmiş ve bu görevdeyken 1605/1606 yılında vefat etmiştir.

Nuh Paşa tarafından, Karaman şehir merkezinin Koçak Dede Mahallesinde 1596 yılında kendi adıyla anılan cami inşa ettirilmiş olup bu cami günümüzde de kullanılmaktadır.