Selaniki Mustafa Efendi
Selaniki Mustafa Efendi (ö. y. 1600), kısaca Selânikî Osmanlı İmparatorluğu'nun Kanûnî Sultan Süleyman’ın saltanatının sonlarından III. Mehmed’in saltanatının ortalarına kadar olan dönemini (1563-1599) anlatan Tarih-i Selâniki eseriyle bilinen Osmanlı tarihçisiydi.[1] Selânikî, devlet sistemi içerisinde görev aldığından ötürü, hem mevcut durumu doğrudan görme ve inceleme imkânı bulmuş, hem de dönemin tanıkları ve resmî belgelerinden faydalanarak tarihini olabildiğince objektif bir yaklaşımla kaleme almıştır.[2][3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hayatı hakkında biyografik kaynaklarda yer alan bilgiler yetersizdir. Eserinde babasının Selanik’te vefat ettiğini belirtir, kendisini de “Selâniklü” olarak anması Selanik’te doğduğunu düşündürür. Hafız olduğu, Kanuni Sultan Süleyman'ın ölümü bahsinde verdiği bilgilerden anlaşılmaktadır. Üstlenmiş bulunduğu çeşitli maliye kâtipliği görevleri onun Maliye Kalemi’nde yetiştiğini göstermektedir.[4]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Selaniki, memuriyetleri veya üstlendiği görevlerden ziyade Kanuni Sultan Süleyman'ın saltanatının sonlarından III. Mehmed’in saltanatının ortalarına kadar olan dönemin (1563-1600) olaylarını içine alan tarihiyle tanınır. Onun tamamen kendi gözlemlerine dayanarak kaleme aldığı bu eseri bir bakıma Hatırat niteliği taşır ve yazarın çeşitli olaylarla ilgili kendine has yorumlarını içerir. Selânikî tarihi klasik anlamda bir vakainame özelliği göstermez. Olaylar saray merkezli olarak anlatılmış, eyalet ve serhad bölgelerinden merkeze ulaşan haberler, arz ve şikayetler de eklenmiştir.[4]
Kaynak
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ipsirli, Mehmet (1976). "Mustafa Selaniki's history of the Ottomans".
- ^ Özcan, Emine Sonnur (2015). “Bir Sosyal Tarih Kılavuzu Olarak Târih-i Selânikî”. OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi) 37: 263-288.
- ^ "SELÂNİKÎ TARİHİ". tees.yesevi.edu.tr. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ a b İpşirli, Mehmet (2009). "Selaniki Mustafa Efendi". TDV İslâm Ansiklopedisi. 36. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 357-359. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
