Oryantal Ortodoksluk

Başlığın diğer anlamları için Ortodoks sayfasına bakınız.

İsa kalabalığa yemek verirken, bir Kıpti ikonası

Oryantal Ortodoksluk Birinci İznik Konsili, Birinci Konstantinopolis Konsili ve Birinci Efes Konsili'nden oluşan ilk üç ekümenik konsili tanıyan Ortodoks Doğu Hristiyan inancı. Dünya çapında yaklaşık 84 milyon inananı vardır.

451 yılında Kalkedon'da icra edilen konsilin inancını reddederler. Bu yüzden Eski Oryantal olarak da adlandırılan miafizit ya da Kalkedon olmayan Oryantal Ortodoks Kiliseler Batı Hristiyanlığı ve birçok Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından monofizit kabul edilir. Bu kiliseler birbirleri arasında tam komünyon olmalarına rağmen Doğu Ortodoks Kilisesi ile böyle bir bağları yoktur. 20. yüzyılın ortalarından beri komünyonu restore etmek için diyaloglar yapılmaktadır.

Adlandırılmasındaki karmaşıklığa rağmen ("Oryantal" sözcüğü "Doğu" ile eş anlamlıdır) Oryantal Ortodoks kiliseleri Doğu Ortodoks Kilisesi'nden farklıdır. Oryantal Ortodoks komünyonu altı kiliseden meydana gelir: Kıpti, Etiyopya, Eritre, Süryani, Malankara Ortodoks Süryani Kilisesi (Hint Ortodoks Kilisesi) ve Ermeni Apostolik kiliseleri. Bu kiliseler birbirleriyle tam komünyon içinde ve hiyerarşik olarak birbirine bağlıdır. Bu kiliselerin hepsi II. Tavadros'u (Oryantal Ortodoksluğun Afrika, Ortodoğu ve Diyaspora Topluluğu Papası) Primus inter pares (eşitlerin birincisi) olarak kabul eder. Roma'daki Papa'nın aksine Oryantal Ortodoks Papası'na bu ünvan diğer kiliselere müdahale ettiği için değil Oryantal Ortodoks Konsil'e başkanlık ettiği için verilmiştir. Baba olarak adlandırılan Papa'ya bu ünvan yakınlık ve saygının yansıması olarak verilmiştir. Roma Papası Dionysius İskenderiye'nin Herakles'i Filemon'a bir mektubunda Papa olarak adlandırmıştır.

Oryantal Ortodokslukla Kilise'nin geri kalanı arasında Kristoloji açısından bir ayrım olmuştur. Birinci İznik Konsili (325) İsa'yı Baba ile eşit özlü olduğunu anlatmak için Tanrı olarak adlandırmıştır. Birinci Efes Konsili (435) İsa'yı ilahi aynı zamanda insan olarak kabul etmiş, onu bir insan yapmıştır (hipostasis). 451 yılında yapılan Kalkedon Konsili İsa'nın biri ilahi biri insani olan tüm olan iki doğası olduğunu kabul etmiştir. Kalkedon Konsili'nin kararlarına karşı olanlar İsa'ya 30 yaşındayken Kelam'ın indiğini, ancak o zamandan sonra İnsan ve Tanrı karakterlerini taşıdığını, Meryem'in, Tanrı olan İsa'nın değil, insan olan İsa'nın annesi olduğunu söyleyen ve dolayısıyla da, Meryem'e "Tanrı'nın annesi" (Theotokos) denmesine karşı çıkan ve Tanrı'nın doğrulamayacağını, doğurulmadığını belirten Nasturi öğretisinde toplanmıştır. Nestorius'a göre İsa'nın insani kimliği ile tanrısal kimliği birbirinden ayrıdır.

Oryantal Ortodoks Kiliseleri

Oryantal Ortodoks Kiliseleri, Hristiyanlıkta miafizit görüşe sahip olup, 451 yılında yapılan Kadıköy Konsili'nin kararlarını tanımayarak İsa'nın doğası konusunda Ortodoksluk ve Katoliklik'den ayrı düşünen ve bunlardan ayrılan doğu kiliselerine denir. Her birinin kendi patriği olan bu kiliseler, kendi dillerinde ibadet ederler.

Doğu Ortodoks Kiliseleri

Ülkelere göre dünyada Doğu Ortodoks Hristiyanlarının dağılımı:

  Ana din (%75'ten fazla)

  Ana din (%75–50)

  Önemli azınlık dini (%50–20)

  Önemli azınlık dini (%20–5)

  Azınlık dini (%5–1)

  Küçük azınlık dini (1% altı), ancak otosefal yerel

• Ermeni Apostolik Kilisesi
  • Kutsal Eçmiadzin Ana Makamı
  • Kilikya Kutsal Makamı
  • İstanbul Ermeni Patrikhanesi
  • Kudüs Ermeni Patrikhanesi
• İskenderiye Kıpti Ortodoks Kilisesi
  • İngiliz Ortodoks Kilisesi
  • Fransız Kıpti Ortodoks Kilisesi
• Ortodoks Tevhîdî
  • Eritre Ortodoks Tevhîdî Kilisesi
  • Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi
• Malankara Ortodoks Süryani Kilisesi
• Brahmavar (Goa) Ortodoks Kilisesi
• Süryani Ortodoks Kilisesi
  • Malankara Yakubi Süryani Ortodoks Kilisesi

Ayrıca bakınız

• Doğu Hristiyanlığı
• Doğu Asur Kilisesi
• Ortodoks Tevhîdî