Palaestra

Palaestra (/pəˈliːstrə/) Antik Yunan güreş okulunun herhangi bir kısmıydı. Burada boks, güreş gibi çok az yer gerektiren sporlar yapılıyordu. Palaestra bağımsız ve halka açık spor salonlarının bir parçası olarak işlev görmekteydi.

Etimoloji

Antik Yunan'da palaiein - "güreşmek" fiili ile palē - "güreş" kelimesini karşılaştırılabilir.

Palaestrophylax veya palaistrophylax (Yunanca "Palaestra muhafızı" anlamına gelir), bir Palaestra'nın koruyucusu veya yöneticisiydi.^[1]

Mimari

Antik Yunan

Palaestra'nın mimarisi, bazı farklılıklara da izin vermesine rağmen önceden belirlenmiş standart bir plan izliyordu. Palaestra esasen bitişik odalara sahip sütunlarla çevrili dikdörtgen bir avludan oluşmaktaydı. Bu odalar çeşitli işlevlere sahip olabilirdi: banyo yapmak, top oynamak, soyunmak, sosyalleşmek, gözlem veya eğitim için oturmak ve yağ, toz veya atletik ekipmanları depolamak. Bu bina tipinin en güzel örnekleri iki Antik Yunan kenti olan Olimpia ve Delfi'den geliyor.

Vitruvius, De Architectura adlı metni aracılığıyla bu yapı türü hakkında önemli bir antik kaynak olarak bulunmaktadır. 5. Kitap, 11. Bölümde "Yunanlılar tarafından inşa edilen" Palaestra'nın bir tanımını yapmaktadır. Her ne kadar açıklamalarının ayrıntıları her zaman mimari kanıtlarla tam olarak örtüşmese de, öncelikle İtalyan mimarisiyle ilgilenen Romalı bir yazar olduğundan, onun açıklaması bu tip mekanların genel olarak tasarım ve kullanımları konusunda bize fikir vermektedir. Vitruvius'un tanımına göre, palaestra kare veya dikdörtgen şeklinde; dört tarafı boyunca revaklardan oluşan sütun dizileri vardı ve toplam iç çevresi iki stadyumdu. Palaestranın kuzeyindeki revak, hava koşullarından korunmak için iki kat derinlikteydi. Filozofların, hatiplerin ve diğer bilim insanlarının da kullanması için palaestranın tek derinlik kenarları boyunca oturmaya müsait olan yuvarlak salonlar (Eksedra, ἐξέδραι) inşa edildi. Çift derinlikli taraf üç bölüme ayrıldı. Ortada efebosların kullanması için daha büyük bir eksedra vardı. Solda bir kum torbası odası, güreşçilerin kavramasını geliştirmek için kullanılan kum-toz için bir depo ve soğuk banyo için bir oda bulunmaktaydı. Sağda bir yağ deposu, soğuk bir havuz (frigidarium), bir fırın, tonozlu bir sauna, kuru bir terleme odası (laconicum) ve sıcak banyo (caldarium) vardı. Palaestra'nın kuzeyinde üç tarafı revaklarla çevrili, kuzeyi açık ikinci bir avlu daha bulunmaktaydı. Bu revaklardan biri çift genişlikteydi ve sert hava koşullarında kullanılmak üzere kapalı bir güreş arenasını içeriyordu. Üç revağın arasındaki boşluk kısım ağaçlarla kaplı olan yürüyüş yollarını içeriyordu.^[2]

Roma hamamları

Roma'nın İmparatorluk döneminde palaestra genellikle roma hamam kompleksiyle birleştirilmiştir. Türkler ve Araplar hamam olarak Roma hamamı geleneğini benimsediler ama ona bağlı palaestra geleneğini sürdürmediler.

Kaynakça

^ Nuttall, P. Austin (1840). A Classical and Archaeological Dictionary of the Manners, Customs, Laws, Institutions, Arts, Etc. of the Celebrated Nations of Antiquity, and of the Middle Ages: To which is Prefixed A Synoptical and Chronological View of Ancient History. Whittaker and Company. s. 358.
^ "Vitruvius on Architecture: Book V, chapter 11". LacusCurtius. 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022.

[1] Nuttall, P. Austin (1840). A Classical and Archaeological Dictionary of the Manners, Customs, Laws, Institutions, Arts, Etc. of the Celebrated Nations of Antiquity, and of the Middle Ages: To which is Prefixed A Synoptical and Chronological View of Ancient History. Whittaker and Company. s. 358.

[2] "Vitruvius on Architecture: Book V, chapter 11". LacusCurtius. 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022.

[1]

[2]