Pasaport

Pasaport, yabancı ülkelere gidecek olanlara yetkili kuruluşça verilen, yabancı ülke yetkililerinin kimlik incelemesinde geçerli olan belgedir.^[1]^[2]^[3]

Türkiye'de bordo, pasaportlar İl ve İlçe Nüfus Müdürlükleri, yeşil ve gri pasaportlar yalnızca İl Nüfus Müdürlükleri tarafından yurt dışında ise dış temsilciliklerce (örn. konsolosluk) verilirken, siyah pasaport verme yetkisi Dışişleri Bakanlığı'ndadır. Pasaport Kanunu 15 Temmuz 1950'de kabul edilmiştir (5682 sayılı kanun). Pasaport Kanunu'na göre Türkiye'ye giriş için 3 zorunluluk vardır: giriş kapılarından girme, pasaport veya onun yerine geçen bir belge bulundurma, vize (sadece yabancılar için). Giriş çıkışlar ancak Bakanlar Kurulunca saptanır ve kara, hava, demir, deniz yollarını kapsar. Özellikle kara yolundaki giriş çıkışlarda kontrol komşu devletle karşılıklı gerçekleşir. Bakanlar Kurulunca belirlenmiş yollar dışında giriş çıkışlar yasaktır ve uymayanlar cezalandırılır. Batmakta olan bir gemiden can havliyle giriş yaparak karaya çıkanlar bundan ayrı tutulur. 1 Haziran 2010 tarihinden itibaren Türkiye'de e-pasaport sistemine geçilmiştir.

Pasaport, gerçek kişilere özgü bir belgedir. Pasaport Kanunu, Türk Vatandaşlığı Kanunu, Polis Kanunu ve Gümrük Kanunu konuyla yakından ilgilidir.

Pasaportun amaçları

yurttaşlığın kanıtı
bir devletin, uyruğuna başka ülkeye gitmede izin vermiş olduğunu göstermesi
pasaport sahibine gereken resmî kolaylık sağlanmasının belgesi olması
vizelerin üzerine işlenmesi
sınırlardan giriş ve çıkışlarda kanıt oluşturan damgaların üzerine vurulması. PK'ye göre, uyruk durumu düzgün olmayanlara ve yurtsuzlara da 'yabancılara mahsus damgalı pasaport' verilebilir.

2003 Kasım ayında Suriye'den 5 bin kişi 48 saatliğine bu belgeyle akrabalarını ziyaret için Hatay'a girip çıkmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]} Diğer belgeler ise: gemi adamı cüzdanı, demiryolu personeli kimlik belgesi, uçak mürettebatı belgesi.

Göçmenler, hükûmet temsilcisinin verdiği vesika veya göçmen belgesi ile pasaportsuz giriş çıkış yapabilirler. Mülteciler ise, Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Sözleşme (1951)'ye göre taraf devletlerden birinin mültecisi seyahat belgesi taşır, izinsiz girişlerinde cezalandırılmaz; sözleşmeye taraf devletlerden birinde ikamet etmeyenlerin girişi ise İçişleri Bakanlığı izniyle olur. Türkiye ile KKTC ve Türkiye ile Gürcistan arasındaki geçişlerde pasaport zorunluluğu yoktur, karşılıklı olarak kimlik belgesi ile giriş yapılabilir. Diğer tüm ülkelere seyahatlerde T.C. yurttaşlarının pasaport ibraz etmesi zorunludur. Bazı Avrupa Birliği ülkelerinden (Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İspanya, İtalya, Lüksemburg, Malta, Portekiz ve Yunanistan) ayrıca İsviçre ve Lihtenştayn'dan gelen yabancıların Türkiye'ye belli bazı sınır kapılarından (örn: Atatürk Havalimanı) yaptıkları girişlerde pasaport yerine, o ülkelerin kimlik belgesini ibraz etmeleri yeterlidir. Belçika, Fransa, İspanya, İsviçre, Lüksemburg ve Portekiz pasaportları geçerliliklerini son beş yılda (Almanya - son bir yılda) yitirmiş olsalar bile Türkiye'ye giriş-çıkış yapmaya yeterlidir. Bir araçla giriş yapacakların geçerli bir pasaport ibrazı zorunludur. Pasaportsuz veya yerine geçen belgesiz olanlar ise, Türk vatandaşı iseler, yurda sokulurlar. Vatandaşlığını kanıtlayamayanlar geri çevrilirler. Sınırdışı edilenlerin masrafları kendilerine aittir. Yabancılar ise doğrudan geri çevrilirler. Pasaportunu kaybedenler hakkında İçişleri Bakanlığı soruşturması yapılır. Buna rağmen içeri girenler ağır para cezası ve 1 aydan 6 aya kadar hapisle cezalandırılırlar. Yabancı, cezasını çektikten sonra da sınırdışı edilir. Masrafını karşılayacak parası yoksa sevkini devlet yapar.^[4]^[5]^[6]^[6]

Türkiye'de pasaport türleri

Umumi Pasaport: Her Türk vatandaşına verilebilir. KKTC vatandaşları ile Türkiye'de ikamet eden vatandaşların da alabilecekleri en yaygın pasaport türüdür.
Hususi Pasaport: 1. 2. ve 3. dereceli devlet memurlarına, belediye başkanlarına, eski TBMM üyelerine, ülke için olağanüstü faaliyetlerde bulunanlara ve bunların 18 yaşına kadar olan çocukları ile evlenmemiş kız çocukları ve 25 yaşın altında olup eğitimine devam eden erkek çocuklarına ve anne - babalarına verilir.
Hizmet Pasaportu: Devlet tarafından görevlendirilen kişilere görevleri süresince geçerli olarak verilen kısa süreli pasaporttur.
Diplomatik Pasaport: Diplomatik temsilciliklerde çalışanlara, TBMM üyelerine, Yüksek Yargı üyelerine ve Kuvvet Komutanları ile Genelkurmay Başkanına verilir. Diplomatik Pasaport alma hakkı olan kişilerin 18 yaşına kadar olan çocukları ile evlenmemiş kız çocukları ve 25 yaşın altında olup eğitimine devam eden erkek çocuklarına ve anne - babalarına verilir.
Geçici Pasaport: Pasaportu kayıp veya çalınmış olanlara verilen tek kişilik pasaport türüdür.
Seyahat Belgesi: Pasaportu kayıp veya çalınmış olanlara kısa süreliğine verilir.
Gemi Adamı Cüzdanı: Uluslararası gemilerde görev yapan Türk mürettebata verilir.

Başka pasaport türleri

Bazı ülkelerde iç seyahatler için de pasaport gerekebilir, bazı ülkelerde dış seyahat için seyahat amacına uygun daha amaç odaklı pasaportlar verilebilir.

Yeni kimlik ispat teknolojileri pasaport alanında da kullanılmaya başlayalı biyometrik pasaport sayesinde sınırlarda giriş kontrol işlemlerinin kolaylaştırılması, internet üzerinden başka ülkelerin resmi dairelerine başvurularda kimlik doğrulanması olanağı doğmuştur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Cane, P; Conaghan, J (2008). The New Oxford Companion to Law. Londra: Oxford University Press. ISBN 9780199290543. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
^ "ilink – USCIS". uscis.gov. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
^ Casciani, Dominic (25 Eylül 2008). "Analysis: The first ID cards". BBC. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2008.
^ Boesche, Roger (2003). The First Great Political Realist: Kautilya and His Arthashastra (İngilizce). Lexington Books. ss. 62 A superintendent must issue sealed passes before one could enter or leave the countryside(A.2.34.2,181) a practice that might constitute the first passbooks and passports in world history. ISBN 9780739106075.
^ China's early empires : a re-appraisal. Nylan, Michael., Loewe, Michael. Cambridge: Cambridge University Press. 2010. ss. 297, 317-318. ISBN 9780521852975. OCLC 428776512.
^ ^a ^b Frank, Daniel (1995). The Jews of Medieval Islam: Community, Society, and Identity. Brill Publishers. s. 6. ISBN 90-04-10404-6.

Wikimedia Commons'ta Pasaport ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

[lawcompanion-1] Cane, P; Conaghan, J (2008). The New Oxford Companion to Law. Londra: Oxford University Press. ISBN 9780199290543. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.

[usdhs-2] "ilink – USCIS". uscis.gov. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.

[3] Casciani, Dominic (25 Eylül 2008). "Analysis: The first ID cards". BBC. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2008.

[4] Boesche, Roger (2003). The First Great Political Realist: Kautilya and His Arthashastra (İngilizce). Lexington Books. ss. 62 A superintendent must issue sealed passes before one could enter or leave the countryside(A.2.34.2,181) a practice that might constitute the first passbooks and passports in world history. ISBN 9780739106075.

[:0-5] China's early empires : a re-appraisal. Nylan, Michael., Loewe, Michael. Cambridge: Cambridge University Press. 2010. ss. 297, 317-318. ISBN 9780521852975. OCLC 428776512.

[ReferenceA-6] Frank, Daniel (1995). The Jews of Medieval Islam: Community, Society, and Identity. Brill Publishers. s. 6. ISBN 90-04-10404-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Pasaportlar
Afrika	Angola Cezayir Benin Botswana Burkina Faso Burundi Çad Esvatini Kamerun Yeşil Burun Kongo Demokratik Cumhuriyeti Kongo Cumhuriyeti Cibuti Mısır Ekvator Ginesi Eritre Etiyopya Gabon Gambiya Gana Gine Gine Bissau Güney Sudan Fildişi Sahili Kenya Komorlar Lesotho Liberya Libya Madagaskar Mauritius Malavi Mali Moritanya Mozambik Fas (Sahra¹) Namibya Nijer Nijerya Orta Afrika Cumhuriyeti Ruanda São Tomé ve Príncipe Senegal Seyşeller Sierra Leone Somali (Somaliland¹) Güney Afrika Sudan Tanzanya Togo Tunus Uganda Zambiya Zimbabve
Asya	Afganistan Azerbaycan (Dağlık Karabağ¹) Bahreyn Bangladeş Birleşik Arap Emirlikleri Bhutan Brunei Burma Çin (Tayvan¹ Hong Kong¹) Doğu Timor Hindistan Endonezya Ermenistan İran Irak İsrail (Filistin¹) Gürcistan (Güney Osetya¹ Abhazya¹) Japonya Ürdün Kamboçya Kazakistan Kuveyt Kuzey Kore Güney Kore Kırgızistan Laos Lübnan Makao Malezya Maldivler Moğolistan Nepal Özbekistan Umman Pakistan Filipinler Katar Suudi Arabistan Singapur Sri Lanka Suriye Tacikistan Tayland Türkiye Türkmenistan Vietnam Yemen
Okyanusya	Avustralya Fiji Kiribati Marşal Adaları Mikronezya Federal Devletleri Nauru Palau Papua Yeni Gine Samoa Solomon Adaları Tonga Tuvalu Vanuatu Yeni Zelanda
Avrupa	Almanya Arnavutluk Andorra Avusturya Belarus Belçika Bosna Hersek Bulgaristan Hırvatistan Çek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa Cebelitarık Macaristan İngiltere İrlanda İspanya İsveç İtalya İsviçre İzlanda Kıbrıs Cumhuriyeti (Kuzey Kıbrıs¹) Kosova Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Malta Moldova (Transdinyester¹) Monako Karadağ Hollanda Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Ukrayna Türkiye Vatikan Yunanistan
Kuzey Amerika	ABD Antigua ve Barbuda Bahamalar Barbados Belize Kanada Kosta Rika Küba Dominika Dominik Cumhuriyeti El Salvador Grenada Guatemala Haiti Honduras Jamaika Meksika Nikaragua Panama Saint Kitts ve Nevis Saint Lucia Saint Vincent ve Grenadinler Trinidad ve Tobago
Güney Amerika	Arjantin Bolivya Brezilya Şili Kolombiya Ekvador Guyana Paraguay Peru Surinam Uruguay Venezuela
Uluslararası organizasyonlar	Andean Milletler Topluluğu Karayip Toplumu Avrupa Birliği Birleşmiş Milletler seyahat belgesi
Tipine göre	Biyometrik İç Makine-okunaklı
Diğer	Kamuflaj Kimlik Sertifikası Sahte Hac Hayvan Seyahat dokümanı Dünya
Geçerliliği olmayan	İngiliz Hindistanı Çekoslovakya Doğu Almanya Mülteci Uluslar Birliği Sovyetler Birliği Yugoslavya

g t d Vize uygulamaları
Vize • Pasaport • Seyahat belgesi
Afrika	Cezayirli • Angolalı • Beninli • Botsvanalı • Burkinalı • Burundili • Kamerunlu • Cape Verdeli • Orta Afrikalı • Çadlı • Komorlu • DR Kongolu • Kongolu • Cibutili • Mısırlı • Ekvator Gineli • Eritreli • Etiyopyalı • Gabonlu • Gambiyalı • Ganalı • Gineli • Gine-Bissaulu • Fildişi Sahilli • Kenyalı • Lesotolu • Liberyalı • Libyalı • Madagaskarlı • Malavili • Malili • Moritanyalı • Mauritiuslu • Faslı • Mozambikli • Namibyalı • Nijeryalı • Nijerli • Ruandalı • São Tomé ve Príncipeli • Senegalli • Seyşellerli • Sierra Leoneli • Somalili • Güney Afrikalı • Sudanlı • Svazili • Tanzanyalı • Togolu • Tunislu • Ugandalı • Zambiyalı • Zimbabveli
Orta Asya	Afgan • Kazak • Kırgız • Tacik • Türkmen • Özbek
Doğu Asya	Çin • Hong Kong • Japon • Kuzey Kore • Güney Kore • Makaolu • Moğol • Tayvan
Güney Asya	Bangladeşli • Bhutanlı • Hintli • Maldivli • Nepalli • Sri Lankalı • Pakistanlı
Güneydoğu Asya	Bruneyli • Kamboçyalı • Doğu Timorlu • Filipinli • Endonezyalı • Laoslu • Malezyalı • Myanmarlı • Singapurlu • Taylandlı • Vietnamlı
Güneybatı Asya	Azeri • Bahreynli • Birleşik Arap Emirlikleri • Ermeni • Gürcü • İranlı • Iraklı • İsrailli • Kıbrıslı • Kuzey Kıbrıslı • Ürdünlü • Kuveytli • Lübnanlı • Ummanlı • Filistinli • Katarlı • Suudi • Suriyeli • Yemenli
Avrupa	Alman • Andorralı • Arnavut • Avusturyalı • Belçikalı • Beyaz Rusyalı • Boşnak • Britanyalı • Bulgar • Çek • Danimarkalı • Estonya • Fin • Fransız • Hırvat • Hollandalı • İrlandalı • İspanyol • İsveçli • İsviçreli • Türk • İtalyan • İzlandalı • Kosovalı • Letonyalı • Lihtenştaynlı • Litvanyalı • Lüksemburglu • Macar • Makedonyalı • Maltalı • Moldovalı • Monakolu • Karadağlı • Norveçli • Polonyalı • Portekizli • Romanyalı • Rus • San Marinolu • Sırp • Slovak • Slovenyalı • Ukraynalı • Vatikan • Yunan
Kuzey Amerika	Kanadalı • Meksikalı • Montserratlı • Amerikalı
Güney Amerika & Orta Amerika	Arjantinli • Belizeli • Bolivyalı • Brezilyalı • Şilili • Kolombiyalı • Kosta Rikalı • Ekvadorlu • Guatemalalı • Guyanalı • Honduraslı • Nikaragualı • Panamalı • Paraguaylı • Perulu • Surinamlı • Uruguaylı • Venezuelalı
Okyanusya	Avustralya • Fijili • Kiribatili • Marşallı • Mikronezyalı • Naurulu • Yeni Zelandalı • Palaulu • Papua Yeni Gineli • Samoalı • Solomon Adaları • Tongalı • Tuvalulu • Vanuatulu
Yabancılar hukuku