Persa
Persa (Gürcüce: ფერსა; okunuşu: “persa”), Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nda, Kura Nehri'nin sol yakasında, deniz seviyesinden 1.080 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 13 km uzaklıktadır.
Persa, Mugareti, Giorgitsminda ve Şurdo köyleriyle birlikte Persa temini oluşturur ve teminin merkezidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihsel Gürcistan'ın güneybatı topraklarında yer alan Persa'nın 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde yer almış olması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Köy, Gürcistan'ın Mesheti bölgeside birleşik Gürcistan Krallığı'nın yerine alan ve bir başka Gürcü devleti olan Samtshe-Saatabago'nun yönetimi altındayken, 1578'de Osmanlılar tarafından ele geçirildi. Osmanlı idaresinin Persa (پرسا) adıyla kaydettiği köy, söz konusu mufassal deftere göre, Ahısha livasının Azğur nahiyesine bağlıydı. Osmanlı idaresinin Müslüman olmayan köylülerden aldığı ispenç vergisi vermekle yükümlü 9 hane kaydedilmişti. Hane reislerinin adlarına bakınca, Persa'nın Hristiyan Gürcü köyü olduğu anlaşılmaktadır. Bu deftere göre köyde buğday, arpa, çavdar, darı, nohut, mercimek, keten tohumu tarımı ile şarapçılık ve arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu. Köyde iki adet de değirmen bulunuyordu.[1]
Persa, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında imzalanan Edirne Antlaşması'yla, o tarihte Gürcistan'ı da kapsayan Rusya İmparatorluğu'na bırakıldı. Persa köyünde Osmanlı döneminde ortaya çıkmış olan Müslüman nüfus 1944 yılında Sovyet idaresi tarafından Orta Asya'ya sürülmüştür. Bu nüfusun 1909 yılında inşa ettiği Persa Camisi, mihrap eksenine dik gelişen dikdörtgen (7,90 x 8,70 m) planlı, tamamen kesme taşla inşa edilmiş bir yapıdır.[2] Bu yapıya 2012 yılında kültürel miras anıtı statüsü verilmiştir.[3][4]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Persa'da 2014 verilerine göre 223 kişi yaşıyordu. Nüfusun çoğunluğu Gürcülerden oluşuyordu.[5]
| Yıl | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 282 | 140 | 142 |
| 2014 | 223 | 109 | 114 |
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 99, II. cilt (1941), s. 101, III. cilt (1958), 137". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ Nebi Gümüş - Nicole Kancal-Ferrari, Ahıska Bölgesindeki Türk İslam Mimarı Yadigarları, İstanbul, 2019, s. 414, ISBN 978-975-17-4362-6.
- ^ "Mugareti'nin Yıkılmış Olan Camisi" (Gürcüce), 2016.
- ^ "Camilere Kültürel Miras Anıtı Statüsü Verildi" (Gürcüce)
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 235 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7