Pinot grisi

Pinot Grisi
Üzüm (Vitis)
Rengi	Gri, gül
Tür adı	Vitis vinifera
Diğer adı	Diğer adları bölümüne bakınız
Köken	Burgonya, Fransa
Önemli üretim yerleri	Üretildiği bölgeler bölümüne bakınız
VIVC kimliği	9275

Pinot grisi (İtalyanca: Pinot grigio, İngilizce ve Fransızca: Pinot Gris, Almanca: Grauburgunder), Vitis vinifera türüne ait bir beyaz şarap üzümü çeşididir. Pinot karası çeşidinin mutant bir klonu olduğu düşünülen bu çeşidin normalde pembemsi gri bir tonu vardır ve bu da ismini açıklar ancak renkleri mavi-griden pembemsi kahverengiye kadar değişebilir. Pinot (Çam) kelimesi, üzümlerin küçük çam kozalağı biçimli salkımlarda yetişmesi nedeniyle verilmiştir. Bu üzümden üretilen şaraplar da koyu altın sarısından bakıra ve hatta açık pembe bir tona kadar değişir ve kabuk teması şarapları için daha popüler üzümlerden biridir.

Pinot grisi, "baharatlı" dolgun gövdeli Alsas ve daha hafif gövdeli, daha asidik İtalyan stilleri en yaygın olarak tanınanlar olmak üzere dünya çapında yetiştirilir. Genellikle Marlborough, Tazmanya, Güney Avustralya, Washington, Oregon ve Güney Afrika gibi Yeni Dünya şarap bölgelerinde kopyalanan Alsas stili, orta ila düşük asiditeye, daha yüksek alkol seviyelerine ve şarabın dolgun yapısına katkıda bulunan neredeyse "yağlı" bir dokuya sahip olma eğilimindedir. Lezzetler, kavun ve mangonun olgun tropikal meyve notalarından bazı botrytis kaynaklı lezzetlere kadar değişebilir. İtalya'da, Pinot grigio üzümleri genellikle ferahlatıcı asiditeyi korumak ve çeşidin belirgin meyvemsiliğini en aza indirmek için erken hasat edilir ve daha nötr bir lezzet profili oluşturulur. Bu stil, üzümün Ruländer veya daha yaygın olarak Grauburgunder olarak bilindiği Almanya gibi diğer Eski Dünya şarap bölgelerinde sıklıkla taklit edilir.

Tarihçe

Pinot grisi, Fromenteau olarak adlandırıldığı Burgonya bölgesinde Orta Çağ'dan beri bilinmektedir. Pinot karası ile birlikte Burgonya'dan yayılarak 1300'de İsviçre'ye ulaşmıştır. Üzümün, Sistersiyen rahipler tarafından Macaristan'a ihraç edilen çelikleri olan İmparator IV. Charles'ın favorisi olduğu bildirilmektedir: kardeşler asmaları 1375'te Balaton Gölü kıyısındaki Badacsony yamaçlarına dikmişlerdir. Asma kısa bir süre sonra "gri rahip" anlamına gelen Szürkebarát adını almıştır. 1711'de Johann Seger Ruland adlı bir Alman tüccar, Palatinate tarlalarında yabani olarak yetişen bir üzümü (yeniden) keşfetmiştir. Daha sonra ürettiği şarap Ruländer olarak bilinmiş ve asmanın daha sonra Pinot grisi olduğu keşfedilmiştir.

Pinot beyazı (sağda) gibi, Pinot grisi (ortada) de Pinot karasının (solda) mutasyona uğramış klonudur.

18. ve 19. yüzyıllara kadar üzüm Burgonya ve Şampanya'da popüler bir ekimdi, ancak düşük verim ve güvenilmez mahsuller üzümün bu bölgelerde gözden düşmesine neden oldu. Aynı kader Almanya'da da neredeyse gerçekleşiyordu, ancak 20. yüzyılın başlarında asma yetiştiricileri daha tutarlı ve güvenilir bir ürün üretecek klon çeşitleri geliştirebildiler.

Kaliforniya Üniversitesi, Davis'teki araştırmacılar, Pinot grisi'nin Pinot karasına oldukça benzer bir DNA profiline sahip olduğunu ve renk farkının yüzyıllar önce meydana gelen bir genetik mutasyondan kaynaklandığını belirlediler. Her iki üzümün yaprakları ve asmaları o kadar benzer ki, ikisini ayıran tek özellik renkleridir.

İtalya'nın kuzeyinde bulunan bir şarap üreticisi olan Santa Margherita şarap grubu, 1961 yılında pembe Pinot grigio üzümlerini beyaz şarap olarak şaraplaştıran dünyadaki ilk şirket olmuştur.

2005 yılı civarında Pinot grisi, özellikle Pinot grigio enkarnasyonunda ve benzer Yeni Dünya çeşit şaraplarında pazarda giderek artan bir popülerlik kazanmaktadır.

Üretildiği bölgeler

Bu asmanın dünya çapında ekili alanı toplam 115.000 hektar civarındadır.

• Arjantin – San Juan ve Mendoza
• Avustralya – Tazmanya, Yarra Vadisi, Adelaide Tepeleri, Orange, Yeni Güney Galler, Mornington Yarımadası, Canberra Bölgesi. 2.836 hektar (2008 itibarıyla ).
• Avusturya – 300 hektar veya toplam şarap üretim alanının %0,6'sı.
• Belçika
• Kanada – Britanya Kolombiyası, Ontario
• Şili – Casablanka
• Çek Cumhuriyeti – Bohemya, Moravya
• Kırım
• Fransa – Burgonya, Loire, Alsace. 2.582 hektar (2007 itibarıyla).
• Almanya – Baden, Palatinate. 5.042 hektar veya şarap yetiştirme alanının %4,9'u (31 Temmuz 2008 itibarıyla).
• Macaristan – Badacsony, Mátraalja
• İtalya – Alto Adige, Friuli-Venezia Giulia, Oltrepò Pavese, Roverè della Luna, Trentino
• Lüksemburg
• Moldova
• Yeni Zelanda – 2.488 hektar (2019 itibarıyla). 2003 yılında alan yalnızca 316 hektardı.
• Romanya – Köstence Bölgesi, Jidvei
• Güney Afrika
• Slovakya – Yaklaşık 285 hektar.
• Slovenya – Primorska, Podravje
• İsviçre – Valais. Yaklaşık 214 hektar (2007 itibarıyla).
• Türkiye – Trakya Bölgesi, Kırklareli, Arcadia Bağları.
• Amerika Birleşik Devletleri – Oregon, Kaliforniya, New Mexico, Idaho, Michigan, Ohio, Arizona, Virginia, New Jersey, Washington, Pennsylvania ve New York.

Bağcılık

Pinot grisi, daha soğuk iklimlerde gelişir ve başlıca yetiştirme bölgeleri Fransa'daki Alsac, kuzeydoğu İtalya ve ABD'nin Oregon eyaletidir. Bu, daha tatlı bir şarap veya kuruyana kadar fermente edilirse alkol oranı yüksek bir şarap elde edilmesine yol açabilir. Pinot grisi salkımları asma üzerinde çeşitli renklere sahip olabilir. Üzümler küçük salkımlar halinde büyür (bu nedenle çam kozalağı adı) ve olgunlaştıklarında genellikle pembemsi gri bir renk tonu gösterir, ancak renkler mavi-griden pembemsi kahverengiye kadar değişebilir. Pinot grisi, genellikle Pinot Noir'ın lezzetini zenginleştirmek ve hafifletmek için Pinot Noir ile harmanlanır.

Şarap özellikleri

Farklı Pinot gris stilleri arasındaki renk farklılıkları. (Soldan sağa) Saman sarısı renkte İtalyan Pinot grigio, limon renginde Alsas Pinot gris, bakır-pembe renkte Oregon Pinot gris.

Pinot grisi'nden yapılan şaraplar büyük ölçüde değişir ve geldikleri bölgeye ve şarap yapım tarzına bağlıdır. Alsas Pinot grisileri zengin, biraz çiçeksi bir bukete sahip orta ila tam gövdeli şaraplardır. Diğer Pinot grisi şaraplarına kıyasla baharatlı olma eğilimindedirler. Çoğu Pinot grisi şaraplarının erken tüketilmesi gerekirken, Alsas Pinot grisi'leri iyi yıllanabilir.  Alman Pinot grisi'leri asidite ve hafif tatlılık dengesiyle daha tam gövdelidir. Oregon'da şaraplar orta gövdelidir, sarıdan bakır pembesine kadar bir renge ve armut, elma ve/veya kavun aromalarına sahiptir. Kaliforniya'da Pinot grisi şarapları daha hafif gövdelidir, biraz biber ve roka notalarıyla canlı, ferahlatıcı bir tada sahiptir. İtalya'nın Pinot grigio stili, bazen canlı ve asidik olabilen sıçrayan tatlara sahip, hafif gövdeli, genellikle yumuşak içimli bir şaraptır.

Pinot gris, fermentasyondan 4-12 hafta sonra şişelenip piyasaya sunulabilen "pazara erken sunulan şarap" olarak kabul edilir.

Diğer adları

Pinot grisi dünyanın farklı yerlerinde birçok isimle anılır:

Pinot Grisi'nin Eş Anlamlıları	Ülke / Bölge
Auxerrois gris	Alsace
Fauvet	Fransa
Fromentau / Fromentot	Languedoc
Grauburgunder / Grauer Burgunder	Avusturya, Almanya
Grauer Mönch	Almanya
Grauklevner	Almanya
Gris cordelier	Fransa
Malvoisie	Loire Vadisi, İsviçre
Μονεμβασία	Yunanistan
Pinot grigio	İtalya, Kaliforniya, Avustralya
Pinot beurot	Loire Vadisi, Burgonya
Ruländer	Avusturya, Almanya, Romanya
Rulandské šedé	Çekya, Slovakya
Sivi pinot	Hırvatistan, Slovenya
Szürkebarát	Macaristan
Tokay d'Alsace	Alsace
Піно ґрі, Піно сірий	Ukrayna
Пино-гри	Rusya
灰皮诺	Çin
Pinot grisi	Türkiye