Ayyıldız, Oltu
| Ayyıldız | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Ayyıldız Ayyıldız'nin Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°26′09″N 42°03′57″E / 40.4358°K 42.0657°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Oltu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 2110 m |
| Nüfus | 117 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25400 |
Ayyıldız, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayyıldız'ın eski adı Petkiri veya Pitkiri'dir.[5][6] Petkiri (ფეთქირი) ve Pitkiri (ფითქირი), Çıldır Eyaleti cebe defterinde (1694-1732) Pitkir (پیتكر) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Petkir (پتكر) şeklinde yazılmıştır.[7][8]
Petkiri veya Pitkiri köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ayyıldız köyünün sınırları içinde kalıntıları bulunan Petkiri Kilisesi bu dönemden kalmış olmalıdır.[5]
Petkiri veya Pitkiri köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterine göre, Hicri 1117 (1705-1706) tarihinde Mamirvan livasının Mamirvan nahiyesine bağlıydı. Köyün hasılası 6.000 akçe idi ve burası aynı yıl önce Bayram, sonra Musa adında birine tahsis edilmişti.[9]
Petkiri veya Pitkiri köyü, Osmanlı idaresinin 1835 yılında, vergi belirleme ve askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği sırada Mamirvan sancağının köylerinden biriydi. Köyde 15 hanede 64 Müslüman erkek, 14 hanede 48 Hristiyan erkek kaydedilmişti. Hristiyanlar Gregoryen Ermenilerden oluşuyordu. Köydeki toplam 112 erkek kadar kadın eklenirse, toplam nüfusun yaklaşık 224 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[10]
Petkiri veya Pitkiri köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Oltu kazasına bağlıydı ve aynı adlı nahiyenin idari merkeziydi. Pitkir nahiyesi bu tarihte 20 köyü kapsıyordu.[11] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 463 kişiden oluşuyordu. Pitkir nahiyesinde ise, toplam 5.893 kişi yaşıyordu.[12] Pitkir Türkçe olmadığı için köyünün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Ayyıldız olarak değiştirildi.[13] 1965 nüfus sayımında Ayyıldız köyünde 615 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 273 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Oltu Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[15]
Pitkir köyünde bir kilisenin varlığı bilinmektedir. Eskiden köyün kilisesi olan bu yapı, yerleşim alanının 1 km doğusunda yol kıyısındadır. Kilise kubbeli ve tetrakonk bir yapıydı. Kiliseden geriye yıkıntılar kalmıştır.[6]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 127 km, Oltu ilçe merkezine 27 km uzaklıktadır.[16] Mahalle, Oltu'nun güneyinde olup, D.955 numaralı Ardahan-Muş (Oltu-Narman) devlet yoluna, Toprakkale Mahallesi üzerinden, 12 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[17]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 117[2] |
| 2021 | 135[2] |
| 2020 | 146[2] |
| 2019 | 132[2] |
| 2018 | 119[2] |
| 2017 | 101[2] |
| 2016 | 108[2] |
| 2015 | 122[2] |
| 2014 | 127[2] |
| 2013 | 146[2] |
| 2012 | 148[3] |
| 2011 | 154[3] |
| 2010 | 138[3] |
| 2009 | 140[3] |
| 2008 | 164[3] |
| 2007 | 149[3] |
| 2000 | 219[3] |
| 1990 | 283[18] |
| 1985 | 339[19] |
| 1965 | 615[20] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Oltu Ayyıldız Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ayyildiz, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 208 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ a b Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 112, ISBN 978-9941-478-17-8.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 139, 140
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 139, 140". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2025.
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 82, 105. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225-226.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 249.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 742". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 258.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Ayyıldız Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.