Radyoloji

Dr. Macintyre's X-Ray Film (1896)

Radyoloji, x ışınları ve diğer görüntüleme yöntemlerinin tıpta tanı ve tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan yöntemlerden bazıları; radyografi, ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR), nükleer tıp yöntemleri, pozitron emisyon tomografi (PET), mamografi, floroskopi ve X ışını kullanan diğer bazı yöntemler olarak sıralanabilir. Bu yöntemlerin tanı amacıyla kullanımı, tıbbi görüntüleme ile elde edilen görüntülerden hastalıkların tespitinde yararlanılması şeklinde olurken, tedavi amacıyla kullanımı ise bazı radyolojik belirti ve cerrahi işlemlerin görüntüleme yöntemleri sayesinde daha az zararla yapılmasını sağlamalarıdır. Radyoloji iki ana başlığa ayrılır. Bunlar, "Diagnostik Radyoloji" ve "Radyoterapi" dir. Bazı radyolojik yöntemler aşağıda verilmiştir.

Ultrason yöntemleri

• Ultrasonografi: Bu yöntemde X Işını değil, ses dalgaları kullanılır. Karındaki iç organları (taşların varlığı, tümör ve kitlelerin varlığı, üriner ve jinekolojik sistem incelenmesinde vs.) görüntülemede kullanılır. Hiçbir yan etkisi yoktur.
• Doppler ultrasonografi: Damarları görüntülemede kullanılır.

Radyofrekans dalgaları ve manyetik alan

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Belirli bir manyetik alan vektörünün hakim olduğu durumda bu manyetik alan içerisindeci canlı vücut bölümlerinden RF (Radyofrekans) dalgaları ile gönderilen enerjinin yansımalarının görüntü haline dönüştürülmesidir.

Anjiografi

Genel olarak vücuttaki damarların kontrast maddeler kulanılarak görüntülenmesidir. Özellikle kalp ve beyin damarlarının görüntülemesinde kullanılır.

Teleradyoloji

Radyoloji Departmanındaki PACS server'ı

Teleradyoloji, radyoloji görüntülerinin dijital olarak bilgisayarlar arasında internet ya da başka bağlantılar aracılığıyla bir noktadan bir başka noktaya gönderilebilmesidir. Bu yolla çok uzaklarda, hatta başka bir kıtada çekilen bir radyoloji görüntüsü saniyeler içinde binlerce kilometre uzaktaki bir radyolog tarafından değerlendirilebilmekte ve raporlanabilmektedir. Radyolog açığı olan bölgeler için oldukça yararlı bir işlemdir. Daha da ileriki yıllarda Pacs(resim arşivleme ve iletim sistemi)oldukça yaygın kullanılır hale gelecektir.

Tomografi

Tomografi, Fransız hekim Boccage tarafından 1915 yılında icat edildi. Tomografi bir organın 1 mm ile 10 mm arasında kesitlerinin görüntülerini verebilen tıbbi görüntüleme cihazıdır. Tomografi vücudun veya organların önden arkaya, yukarıdan aşağıya ya da yatay sagital düzlemde incelenmesini sağlar. Tomografide de radyasyon mevcuttur. Radyolojik görüntülemeye nispeten hasta daha fazla x ışınına maruz kalır ve daha çok radyasyon alır. Tomografi denince akla Bilgisayarlı Tomografi (BT) gelir. Tomografi ile Bilgisayarlı Tomografi arasında bir fark yoktur aslında sadece isim farkıdır.

Gelişen tıbbi teknolojiler sayesinde tomografi de sürekli gelişmektedir. Verilen radyasyon dozu azaltılmakta, görüntü kalitesi iyileştirilmektedir.

Diğer radyoloji yöntemleri

• 4DCT
• Akut radyasyon sendromu
• Dağılım önleyici ızgara
• Aortopulmoner pencere
• Kemik sintigrafisi
• Kolimatör
• Bilgisayarlı tomografi enterografisi
• Bilgisayar destekli teşhis
• Bilgisayar destekli basit triyaj
• Kontrast kaynaklı nefropati
• Dijital X-ışını radyogrametrisi
• Çift X-ışını absorpsiyometrisi ve lazer
• Çift enerjili X-ışını absorpsiyometrisi
• Ekokardiyografi
• Elektron rezonans görüntüleme
• EOS görüntüleme
• Adli radyoloji
• G-kollu tıbbi görüntüleme
• Küresel radyoloji
• GXMO
• Nörogörüntüleme
• Pediatrik radyoloji
• Paleoradyoloji
• PI-RADS
• Plezyoterapi
• Radyoaktif izleme
• Radyoyoğunluk
• Radyogenomik
• Radyograf
• Radyolojik bilgi sistemi
• Radyoskop
• Doğrusal tarayıcı
• Teleradyoloji
• Tomografik rekonstrüksiyon
• Vajinogram
• Bilgisayarlı tomografi anjiyografi
• Karın ve pelvisin bilgisayarlı tomografisi
• Göğüs bilgisayarlı tomografisi
• Kafanın bilgisayarlı tomografisi
• Tiroidin bilgisayarlı tomografisi
• Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi
• Koroner BT anjiyografi
• CT pulmoner anjiyogram
• Dijital radyografi
• Odak düzlemi tomografisi
• Tam vücut CT taraması
• Jinoröntgenoloji
• Lenfogram
• Mamografi
• Nöroradyoloji
• Panoramik radyografi
• Perfüzyon BT
• Faz kontrastlı X-ışını görüntüleme
• Tomosentez
• Girişimsel nöroradyoloji
• Girişimsel onkoloji
• Girişimsel göğüs hastalıkları
• Girişimsel radyoloji
• Anjiyoplasti
• Anjiyom
• Aterektomi
• Biyopsi
• Bronşiyal arter embolizasyonu
• Kolesistostomi
• Kriyoablasyon
• Elektromanyetik navigasyon bronkoskopi
• Embolektomi
• Embolizasyon
• Endovasküler anevrizma onarımı
• Endovasküler koil uygulaması
• Hepatik arter embolizasyonu
• Nefrostomi
• Oniks
• Parasentez
• Perkütan kasıtlı ekstraluminal revaskülarizasyon
• Radyasyon lobektomisi
• Radyofrekans ablasyonu
• Renal sempatik denervasyon
• Seçici aortik ark perfüzyonu
• Seçici dahili radyasyon tedavisi
• Stent
• Yüzey kılavuzlu radyasyon tedavisi
• Torasentez
• Transkateter arteriyel kemoembolizasyon
• Transjuguler intrahepatik portosistemik şant
• Uterin arter embolizasyonu
• Damar kapatma cihazı
• Damar kapanı
• Vertebral büyütme

Dış bağlantılar

• Türk Medikal Radyoteknoloji Derneği 18 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• RSNA.org 12 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radiological Society of North America. Radiology Continued Education and Research.
• ACR.org National Guidelines for Use of Imaging Technologies and Radiology Jobs
• Curlie'de Radiology (DMOZ tabanlı)
• MedPix Medical Image Database, Search & Download Images