Fizik muayene

Fizik muayene
I. Dünya Savaşı'nda kullanılan; Washington, DC'de bulunan bir muayene odası
ICD-9-CM	89.7
MeSH	D010808
MedlinePlus	002274
[Vikiveri'de düzenle]

Fizik muayene, tıbbi muayene veya klinik muayenede, bir tıp doktoru hastayı tıbbi bir durumun olası tıbbi belirti ve semptomları için muayene eder. Genellikle hastanın tıbbi geçmişi hakkında bir dizi sorudan ve ardından bildirilen semptomlara dayalı bir muayeneden oluşur. Tıbbi öykü (anamnez) ve fizik muayene birlikte bir tanının belirlenmesine ve tedavi planının oluşturulmasına yardımcı olur. Bu veriler daha sonra tıbbi kayıtların bir parçası haline gelir. Fizik muayene temelde 5 işlemden oluşur.

İleri sağlık teknolojisi geliştirilmeden önce tıbbi öykü ve fizik muayene tanı için son derece önemliydi. Tıbbi görüntüleme ve tıbbi testlerdeki gelişmelere rağmen bugün bile herhangi bir hastanın değerlendirilmesinde öykü ve fiziki bilgiler vazgeçilmezdir.

Fizik muayene, ateş muayenesi, kan basıncı, nabız ve solunum hızı dahil olmak üzere yaşamsal bulguların kontrol edilmesini içerebilir. Sağlık çalışanı görme, duyma, dokunma ve bazen de koku alma duyularını kullanır. Fiziksel muayenenin temeli olarak dört eylem öğretilir: muayene, palpasyon (hissetme), perküsyon (rezonans özelliklerini belirlemek için dokunma) ve oskültasyon (dinleme).

Rutin

Asemptomatik bir hasta üzerinde tıbbi tarama amacıyla yapılan fizik muayene. Bunlar normalde bir çocuk doktoru, aile hekimi, bir fizyoterapist, doktor asistanı, sertifikalı bir pratisyen hemşire veya başka bir birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından gerçekleştirilir.

İnspeksiyon

Tüm kliniklerde hastaya yapılan ilk muayene işlemidir. Hasta, kliniğin branşına göre gerekli olan vücut bölgesini soyar (örneğin göğüs hastalıkları ve kardiyoloji kliniğinde göğüs, genel cerrahide karın). Fizik muayene de hastalığın teşhisi için önemli bilgiler sağlar. İnspeksiyonda hastanın cilt rengine (soluk, sararmış); venöz dolgunluk olup olmadığına; kolleteraller olup olmadığına; ciltte kabarıklık, şişlik, ameliyat izi, darp izi vs. olup olmadığına; skleralarının (göz akı) rengine; göz kapakları ve mukozalarının rengine ve birçok başka etkene bakılır.

Palpasyon

Hastanın söz konusu bölgesinin elle dokunarak muayene edilmesidir. Amaç bölgede herhangi anormal bir şişlik olup olmadığını tespit etmektir. Bu yüzden palpasyon mutlaka bilateral (simetrik) bir şekilde yapılmalıdır.

Palpasyonda atlanmaması gereken şayet muayene bölgesinde varsa lenf nodlarının büyüklüklerinin normal olup olmadığının kontrol edilmesidir.

Ayrıca palpasyonda hastanın kalp atışları veya solunum titreşimi de araştırılabilir. Bunlar da olup olmamaları, şiddetleri veya karakterleri belirlenerek hekime bazı bilgiler verir. Palpasyon yüzeyel palpasyon ve derin palpasyon olmak üzere ikiye ayrılır. Önce uygulanması gereken yüzeyel palpasyondur.

Palpasyonda ellerin soğuk olmaması önemlidir. Örneğin bir batın muayenesinde eller soğuk olursa istemsiz olarak ellediğimiz bölgedeki kaslar kasılır ve yanlış bulguya sebep olur.

Perküsyon

Perküsyon özellikle batında (karın) ve toraksta (göğüs) kullanılır. Sol elin orta parmağı hastanın muayene edilecek bölgesine koyulur, sesin şiddetinin azalmasını engellemek için diğer parmaklar cilde değmeyecek şekilde tutulur. Sağ elin başparmağı sol elin orta parmak ucuna vurulur. Vurma hareketi bilekten sağlanır, vurucu parmak oynatılmaz.

Perküsyonda amaç iç organların normalde boş ya da dolu olan kısımlarını test etmektir.

İçi boş olan organlar ya da vücut kompartımanları timpanik ses (tiz) verirken, dolu organlar ya da içi dolu olan vücut kompartımanları mat (bas) ses verir. Normalde boş olması gereken bölgeden dolu ses alıyorsak bu bir patoloji olduğunu gösterir.

Oskültasyon

15 aylık bir bebeğin karnını dinlemek için stetoskop kullanan bir doktor

Hastanın söz konusu bölgesinin steteskop aracılığıyla dinlenmesidir. Bu yöntem genelde göğüs hastalıkları ve batın hastalıklarını araştırmada kullanılır. Organlardaki normal ve anormal sesler dinlenir.

Oskültasyon batın muayenesinde inspeksiyondan hemen sonra yapılır. Çünkü elle baskı yapıldığında batındaki iç organların normal kasılma ritimleri değişir ve yanlış bulguya sebep olur.

Olfaksiyon

Koklama; olfaksiyon. - Koku alma duyusu; koklama hissi ile muayene.

Fizik muayene yöntemleri

• Bekâret testi
• Hamilelik testi
• Üroskopi
• Unterberger testi
• Trendelenburg testi
• Tourniquet testi
• Romberg testi
• Solunum muayenesi
• Rektal muayene
• Kalp muayenesi
• Pleksimetre
• Perthes testi
• Periferik damar muayenesi
• Perküsyon (tıp)
• Ober testi
• Nörolojik muayene
• Jobe test
• Bağımsız tıbbi muayene
• Vücut sıcaklığı muayenesi
• Hirschberg testi
• Hess testi
• İşitme testi
• Gonioskopi
• Akışkan dalga testi
• Göz muayenesi
• Durkan testi
• Kranial sinir muayenesi
• Kardiyovasküler muayene
• Kalori refleks testi
• Meme muayenesi
• Oskültasyon
• Abdominojuguler test
• Karın muayenesi

Ayrıca bakınız

• Cerrahi
• Tıbbi test
• Tıbbi laboratuvar
• Yoğun bakım
• Sağlık ocağı