Selimzade, Yıldırım
| Selimzade | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Bursa ilinin Türkiye'deki konumu | |
  Selimzade Selimzade'nin Bursa'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°11′05″N 29°04′41″E / 40.18476°K 29.07801°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Bursa |
| İlçe | Yıldırım |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 193 m |
| Nüfus (2019)[2] | 3.638 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 224 |
| İl plaka kodu | 16 |
| Posta kodu | 16350 |
Selimzade, Bursa ilinin Yıldırım ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Selimzade Mahallesi, Bursa'nın Gökdere vadisinin doğu yamacında yer alan tarihi bir yerleşimdir. Mahalle, adını 16. yüzyıl sonu ve 17. yüzyıl başlarında yaşamış olan Osmanlı müderrisi Selimzade Mehmet Efendi'den (ö. 1611) almaktadır.[3]
Bölgedeki yerleşimin 16. yüzyılın başlarına kadar uzandığı bilinmekle birlikte, mahallenin resmi kimliğini kazanması Selimzade Mehmet Efendi'nin buraya bir cami inşa ettirmesiyle gerçekleşmiştir. Osmanlı arşiv kayıtlarında mahalledeki cami ve vakıf, zaman zaman "Selimzade nâm-ı diğer Tahtalı Camii" adıyla da geçmektedir.[4]
Tatarlar Mahallesi ile Birleşmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde Selimzade Mahallesi sınırları içerisinde yer alan "Tatarlar" mevkii, Osmanlı döneminde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında ayrı bir mahalle statüsündeydi. 1845 tarihli Temettuat Defterleri'nde "Selimzade" ve "Tatarlar" mahalleleri için ayrı vergi kayıtları tutulmuştur.[5] İlerleyen yıllarda yapılan idari düzenlemelerle Tatarlar Mahallesi tüzel kişiliğini yitirerek Selimzade Mahallesi'ne dahil edilmiştir.
Nüfus Hareketleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, tarih boyunca Balkanlar'dan gelen göçlerle demografik olarak zenginleşmiştir. Özellikle 1923 Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi ve öncesindeki göç dalgalarında; Selanik Vilayeti'nin Vodina (Notya köyü) ve Demirhisar (Motunca ve Poroy köyleri) kazalarından gelen aileler, o dönem ayrı olan Selimzade ve Tatarlar mahallelerine iskan edilmiştir.
Cumhuriyet Arşivi'ndeki iskan ve tasfiye talepnameleri, mahallenin demografik kökenlerine dair önemli veriler sunmaktadır:
- Vodina (Notya) Göçmenleri: Selanik/Vodina kazası Notya köyünden gelen Hasan oğulları Mustafa ve ailesinin Selimzade Mahallesi'ne yerleştirildiği görülmektedir.[6]
- Demirhisar (Poroy) Göçmenleri: Selanik/Demirhisar kazası Poroy-ı Zir köyünden gelen Pati İbrahim ve ailesinin Tatarlar Mahallesi'ne iskan edildiği kayıtlıdır.[7]
Önemli Yapılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Osmanlı sivil mimarisi ve dini yapılar açısından zengindir.
Selimzade (Tahtalı) Camisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Müderris Selimzade Mehmet Efendi tarafından 16. yüzyılın sonlarında (muhtemelen 1601) yaptırılmıştır.[8]
- Mimari: Yığma taş ve tuğladan inşa edilen yapı, dikdörtgen planlı ve kırma çatılıdır. Mihrap üstünde yağlı boya kalem işleriyle süslü "Bağdadi" bir kubbe bulunur.[9]
- Onarımlar: 1634, 1860 ve 1905 yıllarında büyük onarımlar geçirmiştir.
- Türbe: Caminin önündeki türbede, 1611 yılında vefat eden Selimzade Mehmet Efendi medfundur.
Tatarlar Camisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski Tatarlar Mahallesi'nin merkezinde yer alan cami, kitabesine göre 1836 yılında Tatar halkı tarafından yaptırılmıştır.[10] Bölgeye yerleşen Tatar topluluğunun ibadethanesidir. Kubbesiz ve kırma çatılı olan yapının ahşap bir balkonu bulunmaktadır.
Tatarlar Köprüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Arşiv kayıtlarında "Tatarlar Köprüsü" olarak geçen ve bölgenin Gökdere üzerindeki geçişini sağlayan tarihi bir köprünün varlığı bilinmektedir.[11]
Sosyal Yaşam ve Olaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı döneminde mahalle, sosyal ve ticari açıdan hareketli bir yapıya sahipti. Arşiv kayıtları, mahallenin günlük yaşamına dair ilginç detaylar sunmaktadır:
- Barut Satışı: Şehir güvenliği açısından, barut satışının sadece şehrin kenar noktaları sayılan Altıparmak, Balıkpazarı ve Tatarlar mevkiinde yapılmasına izin verilmiştir.[12]
- Adli Olaylar: Mahalle sakinlerinin karıştığı bazı adli olaylar da kayıtlara geçmiştir. Örneğin, "uygunsuz dil kullandığı" (fezahat-ı lisaniye) gerekçesiyle mahalle sakinlerinden birinin geçici olarak Sinop'a sürgün edildiği (kalabend) belgelenmiştir.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | ||
|---|---|---|
| 2019 | 3.638[2] | |
| 2018 | 3.717[2] | |
| 2017 | 3.783[2] | |
| 2016 | 3.827[2] | |
| 2015 | 3.855[2] | |
| 2014 | 3.894[2] | |
| 2013 | 3.907[2] | |
| 2012 | 4.108[2] | |
| 2011 | 4.118[2] | |
| 2010 | 4.175[2] | |
| 2009 | 5.253[2] | |
| 2008 | 5.307[2] | |
| 2007 | 5.217[2] | |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Yıldırım Kaymakamlığı, "Selimzade Camii Tanıtımı". URL: http://yildirim.gov.tr/selimzade-camii Erişim Tarihi: 17.12.2025
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: C..EV.., Dosya: 111, Gömlek: 5543. Konu: Bursa'da kain Selimzade nam-ı diğer Tahtalı Camii Vakfı müezzin cihetinin ferağ ve tevcihi (H-03-11-1208).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, ML.VRD.TMT.d... Gömlek: 7555 (Selimzade) ve Gömlek: 7362 (Tatarlar). Konu: Bursa, Selimzade ve Tatarlar mahalleleri temettuat defterleri (H-29-12-1261).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 130-16-13-2, Yer No: 636.1850.46, Tarih: 06.02.1926. Konu: Selanik vilayeti Vodina kazası Notya köyünden gelip, Bursa ili Selimzade Mahallesinde iskan edilen... aileye ait tasfiye talepnamesi.
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 130-16-13-2, Yer No: 736.2392.20, Tarih: 27.05.1925. Konu: Selanik vilayeti Siroz livası Demirhisar kazası Poroyı Zir köyünden gelip, Bursa ili Tatarlar Mahallesinde iskan edilen... aileye ait tasfiye talepnamesi.
- ^ Kültür Portalı, "Selimzade Camii - Bursa". URL: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/kulturenvanteri/selimzade-camii Erişim Tarihi: 17.12.2025
- ^ Yıldırım Belediyesi, "Selimzade Camisi ve Türbesi". URL: https://www.yildirim.bel.tr/sayfa/selimzade-camisi-ve-turbesi.html Erişim Tarihi: 17.12.2025
- ^ Seyyah Çelebi, "Tatarlar Camii", URL: https://www.seyyahcelebi.com.tr/tatarlar-camii.html Erişim Tarihi: 17.12.2025
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, İ..DUİT, Dosya: 113, Gömlek: 55, Tarih: H-21-01-1339. Konu: İzin, dutluk, istibdal; Hoca Ali Vakfı; Tatarlar Köprüsü (Bursa).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, C..AS.., Dosya: 971, Gömlek: 42288, Tarih: H-27-04-1212. Konu: ...ahalinin emniyet ve rahatları için şehrin kenarında vaki Tatarlar ve Altıparmak ve Balıkpazarı nam üç yerde satış yapılması hakkında takrir.
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, BEO, Dosya: 296, Gömlek: 22164. Konu: Fezahat-ı lisaniyede bulunduğu usulen sabit olan Bursa'nın Selimzade Mahallesi sakini İslimyeli Arabacı Osman oğlu Veli Ali'nin muvakkaten kalabend edilmek üzere Sinob'a izamı.
 | Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |