Tütün içmek - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Kaynakça

Tütün içmek

  • العربية
  • Azərbaycanca
  • Žemaitėška
  • Беларуская
  • Беларуская (тарашкевіца)
  • Български
  • বাংলা
  • Čeština
  • Чӑвашла
  • Dansk
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • فارسی
  • Suomi
  • Gaeilge
  • Kriyòl gwiyannen
  • ગુજરાતી
  • Hausa
  • हिन्दी
  • Hrvatski
  • Magyar
  • Bahasa Indonesia
  • Íslenska
  • 日本語
  • Қазақша
  • ಕನ್ನಡ
  • 한국어
  • Limburgs
  • Lietuvių
  • മലയാളം
  • Nederlands
  • Norsk bokmål
  • Polski
  • Português
  • Runa Simi
  • Русский
  • Sicilianu
  • سنڌي
  • Srpskohrvatski / српскохрватски
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Slovenščina
  • Shqip
  • Српски / srpski
  • Svenska
  • தமிழ்
  • Татарча / tatarça
  • Українська
  • Tiếng Việt
  • 吴语
  • ייִדיש
  • 中文
  • 粵語
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Sigara içmek sayfasından yönlendirildi)
seri
Tüttürmek
Tütün
  • Tütün
  • Sağlığa etkileri
  • Reklam
  • Bırakma
  • Sanayi
  • Siyaset
  • Tüketimin yaygınlığı
Esrar
  • Esrar
  • Bitki
  • Etkiler
  • Yasallığı
  • Tıbbi kullanım
  • Dini ve manevi kullanımı
Afyon
  • İn
  • Opiat
  • Opioid
  • Papaver somniferum (afyon haşhaş)
  • Psikotrop madde
  • I. Afyon Savaşı II. Afyon Savaşı
Crack
  • Kokain
  • Salgın
Diğer
  • DMT
  • Eroin
  • Met
  • Narkotik
  • PCP
  • g
  • t
  • d

Tütün içmek, tütünün yakılması ve ortaya çıkan dumanın solunmasıdır. Duman, sigaralarda olduğu gibi solunabilir veya pipo ve purolarda olduğu gibi ağızdan dışarı verilebilir. Bu uygulamanın MÖ 5000-3000 yılları arasında Orta Amerika ve Güney Amerika'da başladığına inanılmaktadır.[1] Tütün, 17. yüzyılın sonlarında Avrupalı sömürgeciler tarafından Avrasya'ya getirilmiş ve ortak ticaret yolları üzerinden yayılmıştır. Uygulama, Batı dünyasına ilk ithal edildiği andan itibaren eleştirilerle karşılaşmış; önce çeşitli toplumların belirli kesimlerinde yerleşmiş, ardından otomatik sigara sarma cihazlarının tanıtılmasıyla yaygınlaşmıştır.[2][3]

Sigara içmek, tütün tüketiminin en yaygın yöntemidir ve tütün, en sık içilen maddedir. Tarım ürünü genellikle katkı maddeleriyle karıştırılır[4] ve ardından yakılır. Ortaya çıkan duman, çeşitli aktif maddeler içerir; bunların en önemlisi, bağımlılık yapıcı psikostimülan ilaç nikotindir (tütünde doğal olarak bulunan bir bileşik). Bu duman, akciğerlerdeki alveoller veya ağız mukozası yoluyla emilir.[5] Sigara dumanındaki birçok madde, özellikle nikotin, sinir uçlarında kimyasal reaksiyonları tetikler ve bu da kalp atış hızını, uyanıklığı ve tepki süresini artırır.[6] Genellikle zevkle ilişkilendirilen[7] dopamin ve endorfinler salınır ve bu da bağımlılığa yol açar.[8]

Alman bilim insanları 1920'lerin sonlarında sigara içme ile akciğer kanseri arasında bir bağlantı tespit ederek, modern tarihteki ilk sigara karşıtı kampanyayı başlattılar; ancak bu kampanya, II. Dünya Savaşı'nın sonunda Nazi Almanyası'nın çöküşüyle sekteye uğradı.[9] 1950'de İngiliz araştırmacılar sigara içme ile kanser arasında açık bir ilişki olduğunu gösterdiler.[10] 1960'larda kanıtlar artmaya devam etti ve bu da uygulamaya karşı siyasi eylemlere yol açtı. Gelişmiş ülkelerde 1965'ten beri tüketim oranları ya zirveye ulaştı ya da azaldı.[11] Ancak, gelişmekte olan ülkelerde artmaya devam ediyor.[12] 2008-2010 yılları arasında, on dört düşük ve orta gelirli ülkede (Bangladeş, Brezilya, Çin, Mısır, Hindistan, Meksika, Filipinler, Rusya, Tayland, Türkiye, Ukrayna, Uruguay ve Vietnam) 15 yaş ve üzeri erkeklerin yaklaşık %49'u ve kadınların %11'i tütün kullanıyor ve bu kullanımın yaklaşık %80'i sigara içme şeklinde gerçekleşiyor.[13] Cinsiyet farkı, daha düşük yaş gruplarında daha az belirgin olma eğilimindedir.[14] Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, her yıl 8 milyon ölüm tütün kullanımından kaynaklanmaktadır.[15]

Birçok sigara içen kişi ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde sigaraya başlar.[16] 2009 yılında yedinci sınıf öğrencilerinin ilk sigara deneyimlerini inceleyen bir çalışma, öğrencileri sigara içmeye yönlendiren en yaygın faktörün sigara reklamları olduğunu ortaya koymuştur. Ebeveynlerin, kardeşlerin ve arkadaşların sigara içmesi de öğrencileri sigara içmeye teşvik eder.[17] İlk aşamalarda, olumlu pekiştirme görevi gören algılanan zevk ve sosyal akran baskısına yanıt verme isteği, genellikle mide bulantısı ve öksürüğü içeren ilk kullanımın hoş olmayan semptomlarına üstün gelebilir. Bir kişi birkaç yıl sigara içtikten sonra, nikotin yoksunluk semptomlarından kaçınma ve olumsuz pekiştirme, devam etmenin temel motivasyonları haline gelir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Gately, Iain (2004). Tobacco: A Cultural History of How an Exotic Plant Seduced Civilization. Diane. ss. 3-7. ISBN 978-0-8021-3960-3. 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009. 
  2. ^ Lloyd, John; Mitchinson, John (25 Temmuz 2008). The Book of General Ignorance. Harmony Books. ISBN 978-0-307-39491-0. 
  3. ^ West, Robert; Shiffman, Saul (2007). Fast Facts: Smoking Cessation. Health Press Ltd. s. 28. ISBN 978-1-903734-98-8. 
  4. ^ Wigand, Jeffrey S. (Temmuz 2006). "ADDITIVES, CIGARETTE DESIGN and TOBACCO PRODUCT REGULATION" (PDF). Mt. Pleasant, MI 48804: Jeffrey Wigand. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2009. 
  5. ^ Gilman & Xun 2004, s. 318
  6. ^ Parkin, C.; Fairweather, D. B.; Shamsi, Z.; Stanley, N.; Hindmarch, I. (1998). "The effects of cigarette smoking on overnight performance". Psychopharmacology. 136 (2). ss. 172-178. doi:10.1007/s002130050553. PMID 9551774. 
  7. ^ Gilman & Xun 2004, ss. 320–321
  8. ^ Benowitz, Neal L. (1 Şubat 2009). "Pharmacology of Nicotine: Addiction, Smoking-Induced Disease, and Therapeutics". Annual Review of Pharmacology and Toxicology (İngilizce). 49 (1). ss. 57-71. Bibcode:2009ARPT...49...57B. doi:10.1146/annurev.pharmtox.48.113006.094742. ISSN 0362-1642. PMC 2946180 Özgürce erişilebilir. PMID 18834313. 
  9. ^ Proctor 2000, s. 228
  10. ^ Doll, R.; Hill, B. (Haziran 2004). "The mortality of doctors in relation to their smoking habits: a preliminary report: (Reprinted from Br Med J 1954:ii;1451-5)". BMJ (Clinical Research Ed.). 328 (7455). ss. 1529–1533; discussion 1533. doi:10.1136/bmj.328.7455.1529. ISSN 0959-8138. PMC 437141 Özgürce erişilebilir. PMID 15217868. 
  11. ^ VJ Rock, MPH, A Malarcher, JW Kahende, K Asman, MSPH, C Husten, MD, R Caraballo (9 Kasım 2007). "Cigarette Smoking Among Adults --- United States, 2006". United States Centers for Disease Control and Prevention. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. In 2006, an estimated 20.8% (45.3 million) of U.S. adults[...] KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link)
  12. ^ "WHO/WPRO-Smoking Statistics". World Health Organization Regional Office for the Western Pacific. 28 Mayıs 2002. 8 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  13. ^ Giovino, GA; Mirza, SA; Samet, JM; Gupta, PC; Jarvis, MJ; Bhala, N; Peto, R; Zatonski, W; Hsia, J; Morton, J; Palipudi, KM; Asma, S; GATS Collaborative, Group (18 Ağustos 2012). "Tobacco use in 3 billion individuals from 16 countries: an analysis of nationally representative cross-sectional household surveys". Lancet. 380 (9842). ss. 668-79. doi:10.1016/S0140-6736(12)61085-X. ISSN 0140-6736. PMID 22901888. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link)
  14. ^ The World Health Organization, and the Institute for Global Tobacco Control, Johns Hopkins School of Public Health (2001). "Women and the Tobacco Epidemic: Challenges for the 21st Century" (PDF). World Health Organization. ss. 5-6. 28 Kasım 2003 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2009. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link)
  15. ^ "Tobacco". www.who.int (İngilizce). Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  16. ^ Chandrupatla, Siddardha G.; Tavares, Mary; Natto, Zuhair S. (27 Temmuz 2017). "Tobacco Use and Effects of Professional Advice on Smoking Cessation among Youth in India". Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 18 (7). ss. 1861-1867. doi:10.22034/APJCP.2017.18.7.1861. ISSN 2476-762X. PMC 5648391 Özgürce erişilebilir. PMID 28749122. 
  17. ^ The Lancet (26 Eylül 2009). "Tobacco smoking: why start?". The Lancet. 374 (9695). s. 1038. doi:10.1016/s0140-6736(09)61680-9. PMID 19782852. 
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 4048539-0
  • LCCN: sh85135732
  • LNB: 000110935
  • NDL: 00566037
  • NLI: 987007538928305171
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tütün_içmek&oldid=36526189" sayfasından alınmıştır
Gizli kategoriler:
  • KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi
  • Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler
  • GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • Sayfa en son 07.42, 15 Aralık 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Tütün içmek
Konu ekle