Uyuşturucu
Uyuşturucu veya Narkotik (Yunanca: Narkotikos), kişisel zevk veya tıbbi amaçlı kullanılan[1] bağımlılık potansiyeline sahip psikoaktif maddelere verilen ortak isim.[1][2]
Tıbbi amaçlı kullanılan uyuşturucu maddeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde uyuşturucu amacıyla kullanılan maddelerin bir kısmı normal tıbbî kullanımı olan ilaçlardır. Bu ilaçlara hidrokodon, kodein, metadon, morfin, afyon örnek olarak gösterilebilir.[3]
Madde bağımlılığında kullanılan psikoaktif maddeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Esrar, eroin, amfetamin-metamfetamin, kokain, kubar, haşhaş, afyon, bonzai (sentetik kenevir) gibi isimlerle tanınırlar ve genellikle bitkisel kaynaklı maddelerden elde edilirler. çoğu sağlık açısından zararlıdırlar. Dünyada hızla yayılmaya başlamıştır ve günümüzde daha çok gençler arasında yaygındır. Bazı uyuşturucular önlenmediği sürece ölüme kadar götürebilmektedir. Psikiyatri ve Adli Psikiyatri uygulamalarında bu maddelere yönelik bağımlılık "toksik madde bağımlılığı" ya da "madde bağımlılığı" olarak nitelendirilir. Bu tür maddeler tıp disiplini açısından 4 ana grupta toplanırlar:[3][4][5]
- Uyarıcı maddeler (kokain, amfetaminler, kafein, nikotin, ekstazi metamfetamin),
- Uyutucu/uyuşturucu maddeler (opium alkaloidleri, Alkol, barbitüratlar, benzodiazepinler),
- Halüsinojenler (esrar, liserjik asit dietilamid-LSD, fensiklidin-PCP, Dimetiltriptamin-DMT),
- Uçucular (tiner ve benzerleri).
Yasallaştırılmasına dair görüşler
[değiştir | kaynağı değiştir]Uyuşturucu maddeler çoğu ülkede yasa dışı olmakla birlikte, bu durum maddenin tipine göre ve ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Örneğin esrar, Amerika'nın bazı eyaletlerinde yasal durumdadır.
Alman bilim insanı Christian Rätsch, uyuşturucunun kullanımı üzerine çeşitli görüşler ileri sürmüştür. Uyuşturucunun yasallaşması gerektiğini ileri süren Rätsch'ın en önemli gerekçelerinden biri uyuşturucu tüketiminin hukuksal bir hak olduğu düşüncesidir. Bunun dışında uyuşturucunun yasak olduğu bir ortamda tüketiminin de doğru yapılamayacağını, çok fazla alındığı takdirde her maddenin ölüme götürebileceğini ileri sürmüştür. Ona göre devlet uyuşturucuyu yasallaştırırsa, karaborsa maddeler piyasada olmayacak ve böylece denetimli tüketim sağlanıp, ölümlerin önüne geçilebilecektir.[6]
İstatistik veriler
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 yılında 29 milyon insanda uyuşturucu bağımlılığı saptanmıştır.[kaynak belirtilmeli] Teşhis konulan her altı uyuşturucu bağımlısından sadece biri tedaviye başvurmaktadır. Dünyada en fazla afyon üretimi ise Afganistan'da yapılmaktadır. Birleşmiş Milletler yaptığı bir açıklama ile Avrupa ülkelerinin en büyük uyuşturucu pazarları arasında olduğu belirtildi.
Birleşmiş Milletler 2016 raporuna göre hayatında en az bir kere uyuşturucu kullananların sayısı 2013'te 246 milyon, 2015 yılında ise 247 milyon olarak açıklandı. Uyuşturucu kategorisinde en fazla Esrar üretimi yapılmaktadır. Esrar 129 ülkede yasadışı yollarla üretilmektedir. Dünyada esrar kullananların sayısı ise 182 milyon civarındadır.[7]
Konu hakkında kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alfred R. Lindesmith, “Addiction and Opiates”
- Ashley Montagu, “Refelections”
- Edward M. Brecher “Licit and Illicit Drugs”
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Afganistan'da afyon üretimi
- Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi
- Uyuşturucu içeren filmler listesi
- Uyuşturucu ticareti
- Uyuşturucu baronu
- Seks ve uyuşturucu
- Uyuşturucu ticareti suçu için ölüm cezası
- Aşırı doz uyuşturucu madde alımından ölenler listesi
- Uyuşturucuyla savaş
- Bağımlılık
- Joaquín Guzmán
- Pablo Escobar
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "WHO: Lexicon of alcohol and drug terms published by the World Health Organization". web.archive.org. 4 Temmuz 2004. 4 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2024.
- ^ "Narkotik Nedir? | turkcerrahi.com". turkcerrahi.com | Genel & Laparoskopik Cerrahi. 29 Haziran 2016. 7 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2025.
- ^ a b Preedy V (editor). Neuropathology of Drug Addictions and Substance Misuse. Academic Press, London-San Diego-Cambridge-Oxford, 2016
- ^ Kringholm B, Christoffersen P. Lung and heart pathology in fatal drug addiction. A consecutive autopsy study. Forensic Science International 34(1):39-51, 1987
- ^ Çöloğlu AS. Bağımlılık yapan toksik madde ölümlerinde otopsi bulguları: Kokain, amfetaminler, PPA, opium alkaloidleri (morfin ve eroin), Seminer Notları, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Cerrahpaşa, İstanbul,1996
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- ^ Dünyada uyuşturucu kullanımı artıyor 28 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Anadolu Ajansı, Erişim tarihi: 30 Haziran 2016
Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemine dayalı olarak - Büyük ilaç grupları | |
|---|---|
| Gastrointestinal kanal / metabolizma (A) | |
| Kan ve kan yapıcı organlar (B) | |
| Kardiyovasküler sistem (C) | |
| Deri (D) | |
| Genitoüriner sistem (G) | |
| Endokrin sistem (H) | |
| Enfeksiyonlar ve enfestasyonlar (J, P, QI) | |
| Malign hastalıklar (L01-L02) | |
| Bağışıklık hastalıkları (L03-L04) | |
| Kaslar, kemikler ve eklemler (M) | |
| Beyin ve sinir sistemi (N) |
|
| Solunum sistemi (R) | |
| Duyu organları (S) | |
| Diğer ATC (V) | |
